فقدان وجود استراتژی‌های مدون در مسیر توسعه صنایع دریایی

فقدان وجود استراتژی‌های مدون در مسیر توسعه صنایع دریایی صنایع دریایی ایران در طول ایام و گذشت زمان همواره با موانع و تنگناهایی دست‌وپنجه نرم کرده است و فقدان سیاست‌گذاری هماهنگ و نبود استراتژی مدون دو عامل اصلی است، که باعث شکل‌گیری گلوگاه‌های چندلایه در مسیر توسعه صنعت دریایی شده است. به گزارش خانه ملت، […]

فقدان وجود استراتژی‌های مدون در مسیر توسعه صنایع دریایی

صنایع دریایی ایران در طول ایام و گذشت زمان همواره با موانع و تنگناهایی دست‌وپنجه نرم کرده است و فقدان سیاست‌گذاری هماهنگ و نبود استراتژی مدون دو عامل اصلی است، که باعث شکل‌گیری گلوگاه‌های چندلایه در مسیر توسعه صنعت دریایی شده است.

به گزارش خانه ملت، درحال حاضر بیش از ۲۰ صنعت در بخش دریا و اقیانوس شناسایی شده که درکشور ما تنها به چند صنعت محدود شده است و بنابر اعلام پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی با وجود داشتن ذخایر عظیم زیستی، معدنی هم اکنون سهم دریای ما در تولید ناخالص ملی و اقتصاد کشور با احتساب درآمدهای ایران از منابع نفتی و گازی، و سهم ایران از کشتی‌سازی دنیا بسیار پایین است.

از میان صنایع موجود در صنعت دریا، صنعت کشتی‏‌سازی را می‌توان یکی از مهم‌ترین این صنایع نامید چرا که این صنعت به عنوان یکی از محورهای اشتغال‌زایی و توسعه صنعتی بنادر تجاری مطرح بوده و گلوگاه‏ ورود و خروج کالا به کشور است و نقش به سزایی را در تجارت خارجی و اقتصادکشور ایفا می‌کند.

اهمیت دریا و نقش آن در اقتصاد و زندگی امروز مردم دنیا غیرقابل انکار و توجه به آن ضروری است. منافع کشورهای صاحب دریا ارتباطی مستقیم با نیازمندی‌ها، توانایی‌‌‌ها و فرهنگ آن‌‌ها دارد و در واقع سیاست دریایی آن کشور‌‌ها براساس این مشخصات تدوین می‌شود. این سیاست در قالب راهبرد دریایی کشور‌‌ها تبیین و اهداف اقتصادی، سیاسی و نظامی را به‌دنبال دارد. موفقیت در هریک از اهداف بستگی به میزان به‌کارگیری صحیح و مؤثر نیروی انسانی، ابزار و تجهیزات و قوانین و مقررات دارد و مدیریت کارا و مؤثر این منابع در هر کشوری، آن کشور را تبدیل به یکی از قدرت‌های دریایی خواهد کرد.

صنایع دریایی ایران در طول ایام و گذشت زمان همواره با موانع و تنگناهایی دست و پنجه نرم کرده است. اگر چه سرمایه‌گذاری‌های نسبی تا حدودی در این صنعت تأثیر‌گذار بوده ولی طرح‌ها و برنامه‌های اجرایی علی‌رغم تلاش‌ها و حرکت‌های نسبی به سرانجام نرسیده است. فقدان سیاست‌گذاری هماهنگ و نبود استراتژی مدون دو عامل اصلی هستند، که باعث شکل‌گیری گلوگاه‌های چند لایه در مسیر توسعه صنعت دریایی شده است، در همین راستا خبرگزاری خانه ملت، در آستانه تدوین و تصویب برنامه ششم توسعه در مجلس، به منظور بررسی موانع و تنگنا‌‌ها و راه‌های تقویت صنایع دریانوردی گفت‌وگوهایی با نمایندگان و نماینده بخش خصوصی در این خصوص داشته است، که به شرح زیر است:

لزوم توجه ویژه به صنایع دریایی در برنامه ششم توسعه

مهدی‌اعتصام با اشاره به بررسی برنامه ششم توسعه در مجلس گفت: با توجه به این‌که سیاست‌های نظام در این برنامه درحال تدوین است، باید به صنایع دریایی که در اقتصادکلان کشور مؤثر است، در این برنامه توجه ویژه‌ای شود.

عضو هیأت مدیره انجمن مهندسی دریایی ایران، با بیان این‌که ظرفیت‌های فراوانی در حوزه صنایع دریایی وجود دارد، که مغفول مانده یا به صورت بهینه از آن استفاده نشده است، افزود: موقعیت‌های استراتژیکی که در شمال و جنوب کشور در حوزه دریایی اعم از دسترسی به اقیانوس‌‌‌ها و وجود خلیج‌فارس وجود دارد، همچنین امکانات، زیرساخت‌ها و تجهیزات ویژه در بنادر، ظرفیت و امکانات ارایه خدمات ترانزیتی و ترانشیپی به منطقه می‌تواند ایران را به هاب منطقه تبدیل کند، اما متأسفانه به این ظرفیت‌ها در سیاست‌ها توجه نشده و درعین اعتقاد به این ظرفیت‌ها، اقدامات عملی جدی و فعال برای پیاده‌سازی سیاست‌ها وجود ندارد.

باید نگاه نو و جدیدی به صنعت کشتی‌سازی کشور شود

اعتصام با اشاره به ظرفیت‌های صنایع دریایی در بخش کشتی‌سازی، تعمیرات، شیلات، گردشگری و منابع آبزی در دریا، ادامه داد: یک برنامه و نگاه جامع به کل اقتصاد دریا نیاز است که به عنوان پایه قرارگرفته و بتواند محور توسعه کشور، توسعه دریامحور و دریاپایه قرار گیرد و رمز موفقیت و توسعه بیش‌تر کشورهای پیشرفته این بوده که در کنار آب و دریا قرار داشتند و محور توسعه خود را ظرفیت‌های خدادادی دریا قراردادند، اما متأسفانه علی‌رغم تجربه تاریخی خوب درکشور در این زمینه از این ظرفیت به درستی استفاده نشده است.

وی با بیان این‌که باید نگاهی نو و جدیدی به صنعت کشتی‌سازی کشور شود، یادآور شد: توسعه فعالیت آبشور، ساخت سکوها، لوله‌گذاری زیر آب، کابل‌کشی زیر آب و لایروبی که پروژه‌های سنگینی بوده نیاز کشور است که اگر به صورت جامع به آن پرداخته شده، برنامه جامع و هماهنگی در این زمینه پیاده شده، زنجیره فعالیت‌های دریایی با هم دیده شود، از این نعمت‌های خدادادی استفاده بهینه خواهد شد.

بهره‌برداران در وزارتخانه‌های مختلف توجهی به صنایع دریایی ندارند

اعتصام با اشاره به اشتغال‌زایی فراوان صنایع دریایی، افزود: زیرساخت‌هایی که در حوزه کشتی‌سازی و آبشور در مجموعه‌هایی مانند ایزوایکو، صدرا، تأسیسات دریایی خرمشهر و زیرساخت‌های بخش خصوصی و دولتی، وجود دارد؛می تواند ظرفیت‌های اشتغال‌زایی بالفعل را بدون نیاز به سرمایه‌گذاری، تنها با تعریف پروژه امکان‌پذیر کند.

وی با بیان این‌که پروژه‌های تعریف شده برای چین، کره و سایرکشورهای خارجی می‌تواند برای شرکت‌های داخلی‌‌ها اشتغال‌زایی کند، ادامه داد: این موضوع که بهره‌برداران در وزارتخانه‌های مختلف توجهی به صنایع دریایی ندارند و خرید برای آن‌‌ها راحت‌تر از ساخت و پذیرش ریسک‌ برای راه‌اندازی این صنایع است، مربوط به دولت نبوده و متأسفانه مشکل عدم فرهنگسازی است.

نیاز امروز صنایع دریایی تعریف پروژه‌های واقعی و دارای منابع است

اعتصام با اشاره به این‌که انجمن مهندسی دریایی نیز برای اجرای پروژه‌های خود مجبور به خرید از خارج بوده و نمی‌تواند از مجموعه‌های داخلی پاسخی دریافت کند، عنوان کرد: به صنایع دریایی باید به صورت همه جانبه نگاه شود و مهم‌ترین موضوع دراین بخش پرداختن زیربنایی و اساسی نمایندگان درکمیسیون‌های تخصصی با به‌کارگیری بخش خصوصی، نیروهای متخصص و مشاورین حوزه دریا و کارشناسان دانشگاهی برای رفع مشکلات این صنایع و استفاده از ظرفیت‌های داخلی است.

عضو هیأت مدیره انجمن مهندسی دریایی ایران، با بیان این‌که مشکل نرم‌افزاری در صنایع دریایی وجود ندارد، تصریح کرد: بیش‌تر مشکلات صنایع دریایی مربوط به تصمیم‌گیری مدیران است، براین اساس نیاز امروز صنایع دریایی تعریف پروژه‌های واقعی و دارای منابع و همراهی ویژه کارفرما‌‌ها برای راه‌اندازی این صنایع با مراکز صنایع دریایی است.

ارایه مشوق راهکار جذب سرمایه‌گذار درصنایع دریایی

احمد مرادی در گفت‌وگو با خانه ملت، در خصوص توسعه صنایع دریایی، گفت: جغرافیای جمهوری اسلامی به صورتی است که از ظرفیت دریا درجنوب و شمال کشور برخوردار است؛ بنابراین توسعه صنایع دریایی یک ضرورت بدیهی است.

نماینده مردم بندرعباس، قشم، ابوموسی، حاجی‌آباد و خمیر در مجلس شورای اسلامی، ادامه داد: درحال حاضر گام‌های خوبی برای توسعه صنعت دریایی کشور برداشته شده که درصورت حمایت بیش‌تر تأثیر قابل توجهی در رشد اقتصادی کشور و اشتغال‌زایی خواهد داشت.

این نماینده مردم درمجلس دهم، افزود: در بندرعباس مجتمع کشتی‌سازی و صنایع فراساحل ایران، در راستای توسعه صنایع دریایی فعالیت می‌کنند و نکته مهم این است که با توجه به نیروی انسانی متخصص در چند سال گذشته در زمینه توسعه صنایع دریایی بدون وابستگی به کشورهای خارجی فعالیت‌ها انجام گرفته شده است.

بوروکراسی اداری مانع توسعه صنایع دریایی

مرادی، ادامه داد: درحال حاضر یکی از مشکلات برای توسعه صنایع دریایی بوروکراسی اداری است که مانع از انجام سرمایه‌گذاری در صنایع دریایی می‌شود که باید این مشکل رفع شود.

وی ادامه داد: در برنامه ششم توسعه باید زمینه رفع بوروکراسی اداری و همچنین ارایه مشوق‌های لازم جهت جذب سرمایه‌گذاری در زمینه توسعه صنایع دریایی فراهم شود.

سواحل مکران زمینه خوبی را برای توسعه صنایع دریایی دارد

مرادی، افزود: دراختیار گذاشتن زمین در سواحل و امکان انعقاد قراردادهای بلندمدت زمینه جذب سرمایه‌گذار خارجی را فراهم می‌کند که قطعاً‌ با انجام اقدامات مذکور زمینه بهبود کسب و کار و اشتغال‌زایی در بخش قابل توجهی از کشور فراهم می‌شود.

این عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، افزود: سواحل مکران زمینه خوبی را برای توسعه صنایع دریایی دارد که باید در این رابطه دولت سرمایه‌گذاری‌های بیش‌تری انجام دهد و در برنامه ششم توسعه به انجام این مهم توجه جدی شود.

توسعه ترانزیت در صنایع دریایی منجر به درآمد عمومی کشور می‌شود

علی‌یوسف‌نژاد درباره توسعه صنایع دریایی کشور، گفت: در برنامه ششم توسعه نقطه نظر مناسبی که بتواند از ظرفیت صنایع دریایی استفاده بهینه کنیم، ملاحظه نکردم و این درحالی است که باید در برنامه ششم توسعه صنایع دریایی به نحو مطلوب دیده شود.

صنعت دریایی می‌تواند در اقتصاد ملی کشور بسیار تأثیرگذار باشد

نماینده مردم ساری و میاندورد درمجلس شورای اسلامی با بیان این‌که مجلس و کمیسیون‌های تخصصی بهارستان نسبت به توسعه صنایع دریایی نظرمساعد دارند، تصریح کرد: صنعت دریایی می‌تواند در اقتصاد ملی ما بسیار تأثیرگذار باشد، بنابراین با توجه به ظرفیت دریایی درشمال و جنوب کشور، ما می‌توانیم در این صنعت حضور بهینه‌ای داشته باشیم.

یوسف‌نژاد، افزود: توسعه صنایع دریایی و ترانزیتی منجر به توسعه شاخص اقتصادی کشور می‌شود و این درحالی است که ما متأسفانه از این ظرفیت در شمال و جنوب کشور کم‌تر استفاده کردیم.

وی ادامه داد: توسعه ترانزیت در صنایع دریایی می‌تواند منجر به درآمد عمومی کشور شود و این درحالی است که این امر می‌تواند بر اقتصادملی ما بسیار تأثیرگذار باشد.

عضو هیأت رییسه کمیسیون شورا‌‌ها و امور داخلی مجلس، یادآورشد: برای مبادلات بین‌المللی دریایی ما نیازمنداسکله‌های استاندارد و مدرن هستیم تا بتوانیم از ترانزیت و شرایط بین‌المللی درصنایع دریایی استفاده بهینه کنیم، بنابراین باید شاخص‌های صنعت دریایی مطابق با استاندارهای بین‌المللی باشد.

توسعه صنایع دریایی درآمدی پایدار تر از نفت به همراه دارد

غلامعلی‌جعفرزاده‌ایمن‌آبادی با تأکید بر ضرورت توسعه صنایع دریایی در کشور، گفت: توسعه صنایع دریایی می‌تواند اقتصادی درون‌گرا و رشد یافته را منجر شود.

نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی، با بیان این‌که داشتن دریا در شمال و جنوب کشور یکی از مواهب الهی است که می‌تواند تحقق اقتصادمقاومتی را برای ما تسریع کند، افزود: توجه به دریا و صنایع دریایی درآمدی پایدارتر از نفت برای کشور به همراه خواهد داشت.

بهره‌برداری صحیح از دریا و صنایع دریایی درآمدزایی پایدار به همراه دارد

وی با تأکید براین‌که باید ضرورت‌های توسعه زیرساخت‌های صنایع دریایی در برنامه ششم توسعه لحاظ شود، تصریح کرد: بهره‌برداری صحیح از دریا و صنایع دریایی می‌تواند در درآمدزایی کشور ما مفید فایده باشد.

این نماینده مردم درمجلس دهم، با بیان این‌که متأسفانه استفاده از ناوگان دریایی درحمل و نقل شهری ما نقشی ندارد، افزود: توسعه حمل و نقل دریایی و همچنین ترانزیت از این مسیر درآمدزایی بالایی برای کشور به همراه دارد.

وی با تأکید بر این‌که توسعه صنایع دریایی می‌تواند ارزآوری فوق‌العاده‌ای برای کشور به همراه داشته باشد، گفت: داشتن تفرجگاه‌های مناسب درکنار دریا و همچنین ایجاد اسکله‌های مناسب یکی از راهکارهایی است که می‌تواند کشور ما را نیز همانند کشورهای موفق در مسیر توسعه قرار دهد.

جعفرزاده‌ایمن‌آبادی، ادامه داد: کشور ما باید در زمینه تولید، تجهیز و همچنین تعمیر قایق و کشتی‌های باربری و مسافربری به خودکفایی برسد که لازمه این مهم حمایت از صنایع دریایی است.

عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی، با انتقاد از تصرف سواحل از سوی برخی ارگان‌‌ها و برخی افراد، تصریح کرد: خارج کردن سواحل از تصرف این افراد می‌تواند توسعه صنایع دریایی و همچنین بهره‌برداری مثبت از این موهبت را تقویت کند.

در پایان گفتنی است، جمهوری اسلامی ایران برای حل معضل‌های اقتصادی و عبور از شرایط رکود نمی‌تواند صرفاً به بخش‌های صنعتی و اقتصادی سهل‌الوصول تکیه کند، بلکه باید از همه داشته‌های کشور بهره‌برداری کند تا بتواند رشد اقتصادی قابل قبول و مسأله اشتغال را بهبود بخشد.

 

اقتصاد کشور در زمان حاضر در شرایط پساتحریم و ایجاد رابطه‌های جدید در فضایی متفاوت نسبت به سال‌های گذشته قرار دارد و از این رو ضرورت توجه به صنایع دریایی باید یکی از اولویت‌های رونق اقتصادی در کشور باشد.