بررسی موضوع «معاملات پتروشیمی بورس کالا» در مجمع تشخیص مصلحت نظام

 فعالان صنعت پتروشیمی ایران صبح دیروز به منظور بررسی معاملات محصولات پتروشیمی در بورس کالا در دفتر معاونت پژوهش‌های حقوقی مجمع تشخیص مصلحت نظام گردهم آمدند. به گزارش ایرنا، در این جلسه فعالان صنعت پتروشیمی کشور از جمله انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی، تشکل‌های مصرف کننده پایین دستی، مسؤولان وزارت صنعت، معدن و تجارت و مدیران […]

 فعالان صنعت پتروشیمی ایران صبح دیروز به منظور بررسی معاملات محصولات پتروشیمی در بورس کالا در دفتر معاونت پژوهش‌های حقوقی مجمع تشخیص مصلحت نظام گردهم آمدند.

به گزارش ایرنا، در این جلسه فعالان صنعت پتروشیمی کشور از جمله انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی، تشکل‌های مصرف کننده پایین دستی، مسؤولان وزارت صنعت، معدن و تجارت و مدیران شرکت بورس کالای ایران حضور داشتند.

حسین ابویی مهریزی، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در ابتدای این نشست ضمن اشاره به این‌که ایران دارای میادین مشترک نفتی با سایر کشورهاست و برای استخراج مناسب از این میادین به منابع مالی نیاز داریم، گفت با توجه به شرایط به وجود آمده بین‌المللی، باید از سرمایه‌گذاری‌های خارجی استفاده کنیم.

امروز که دروازه‌های بازارهای ایران به روی سرمایه‌گذاران خارجی باز شده است، آن‌ها از نرخ ارز و مکانیزم پوشش آن می‌پرسند که باید برای پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز هرچه سریعتر اقدام کرد.

ابویی مهریزی با اشاره به این‌که بورس کالا مکانی است که با قیمت گذاری محصولات و ارایه خدمات، هزینه مبادلات را کاهش می‌دهد، گفت: مبادلات محصولات نفتی و پتروشیمی همواره با ساختاری رانتی و غیرشفاف همراه بوده است و در این زمینه باید منافع ملی دیده شود نه منافع عده‌ای خاص. باید با تقویت نظام مبتنی بر بازار، رانت و عدم شفافیت را به حداقل برسانیم و در این راستا دستورهای دولتی در روند معاملات بورس کالا باید کاهش یابد تا این بورس با کارایی حداکثری در اقتصاد ملی پیش رود.

**لزوم نظارت بر بازار پتروشیمی

در ادامه این نشست، حامد سلطانی‌نژاد، مدیرعامل بورس کالای ایران با اشاره به ساختار غیرشفاف و ناکارای عرضه محصولات پتروشیمی قبل از عرضه آن در بورس کالا، گفت: با عرضه این محصولات در بورس کالا به سمت یک ساختار شفاف و نظارت پذیر و کشف قیمت بر مبنای عرضه و تقاضا حرکت کرده‌ایم.

وی افزود: از آن‌جا که بخش عمده‌ای از محصولات پتروشیمی توسط تولیدکنندگان انگشت شمار تولید می‌شود، نیازمند نظارت بر نحوه عرضه و قیمت گذاری است تا امکان جهت دهی به روند معاملات و قیمت‌های این محصولات استراتژیک وجود نداشته باشد.

نصرا… رضازاده، رییس اتحادیه صنایع پایین دستی پتروشیمی نیز با اشاره به اثرهای مثبت عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا، ضمن ارایه آماری از افزایش تولید محصولات پتروشیمی ناشی از ساختار قیمت گذاری مؤثر در بورس کالا گفت: دخالت‌های وزارت صنعت باعث به هم خوردن تعادلات در عرضه و تقاضا شده است.

بهروز خدارحمی، دبیر کانون نهادهای سرمایه‌گذاری نیز در ادامه این نشست گفت: بورس کالا، محل شفافیت است و تمامی روند معاملات کالاهای مختلف در این بازار قابل رصد و پیگیری است.

وی افزود: در اقتصاد ما بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی در ساختار غیرشفاف رشد یافته‌اند که این نبود شفافیت با استفاده از پتانسیل‌های بورس، قابلیت شفاف‌سازی دارند.

خدارحمی تصریح کرد: بورس کالا از جهت قیمت‌گذاری و کشف قیمت، هم اکنون نقش مراجع قیمتی دنیا که به صورت روزانه در سطح جهانی کشف قیمت می‌کنند را در داخل ایران ایفا می‌کند که باید قدر این شفافیت آماری را دانست.

محمد مروج حسینی، رییس انجمن صنایع نساجی ایران اعلام کرد: ماده مصرفی صنایع نساجی را تولیدکنندگان محدودی تولید و عرضه می‌کنند و برای نظارت بر روند و حمایت از واحدهای تولیدی، باید از ساختار قیمت گذاری شفاف بورس کالا حمایت شود.

**بورس می‌تواند مرجعی بین‌المللی شود

بیوک آقا صحاف امین عضو انجمن صنایع پلیمری ایران ضمن ابراز تأسف از ادامه‌دار شدن پیگیری خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالا گفت: آمار‌ها نشان می‌دهد عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا، باعث تقویت تولید شده است به‌طوری که سرمایه‌گذاران داخلی بر مبنای عرضه محصولات پتروشیمی در بورس برنامه‌ریزی و واحدهای تولیدی ایجاد کرده‌اند.

وی با بیان این‌که مخالف خارج شدن معاملات پتروشیمی از بورس هستم، گفت: رانت در صنعت پتروشیمی وجود دارد و در این بین باید با اصلاحاتی در روند معاملات بورس کالا، ساختار این بازار شفاف را حفظ کنیم. همچنین رابطه بین فروشنده و خریداران در بورس باید تقویت شود تا بتوانیم شرایط رقابتی محصولات را قدرت بخشیم.

صحاف امین با اشاره به این‌که فقط ۴۰ درصد خریداران سایت بهین‌یاب، ظرفیت و تولید واقعی دارند و این سامانه که متعلق به وزارت صنعت است، باید اصلاح شود، گفت: امروز باید در جهت افزایش صادرات نیز حرکت کنیم که می‌توان در بورس کالا، سازوکارهایی برای تسهیل در صادرات ایجاد شود.

به گفته عضو انجمن صنایع پلیمری ایران، تعاونی‌های پایین دستی که از بورس خرید می‌کنند نقش مؤثری در ساماندهی بازار داشته‌اند که این روند باید ادامه یابد.

صحاف امین در پایان تأکید کرد: ما در زنجیره تولید محصولات، باید کل فعالان زنجیره را ببینیم. عرضه محصولات در بورس علاوه بر مزایای ذکر شده، باعث ایجاد شفافیت مالیاتی نیز می‌شود که در این زمینه به وزیر صنعت اعلام کرده‌ایم که اگر معاملات پتروشیمی‌ها از بورس کالا بیرون برود، بازار به دست دلالان می‌افتد. ما می‌توانیم ساختار بورس را تبدیل به یک مرجع بین‌المللی کنیم نه آن که آن را تضعیف کنیم.

**اجماع بر تقویت بورس کالا

رضا محتشمی‌پور، رییس دفتر توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی از دیگر سخنرانان این نشست بود.

وی گفت: بازار پتروشیمی بازار تعامل بخش دولتی و بخش خصوصی است که در رابطه با عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا، اجماع در دولت و سیاست‌گذاران این امر وجود دارد.

رییس دفتر توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی افزود: در زنجیره محصولات پتروشیمی در صنایع پایین دستی ظرفیت خوبی وجود دارد، اما بعضاً در تهیه خوراک مشکل داریم که باید حل شود؛ برای مثال تحویل ندادن گاز به تنها تولید کننده جوش شیرین باعث تعطیلی این واحد شده یا فشار بر مصرف گاز باعث کاهش تولید محصولات پلی پروپیلن می‌شود.

**سهامداران پتروشیمی، مدافع بورس کالا

امیرحسین ارضا، معاون سرمایه‌گذاری غدیر نیز گفت: شفافیت، ایجاد دسترسی و کشف قیمت ۳ رکن اصلی بورس کالای ایران به شمار می‌رود که سرمایه‌گذاری غدیر به عنوان سهامدار شرکت‌های پتروشیمی مدافع عرضه محصولات در بورس کالا است.

وی به توسعه ابزارهای مالی در بورس کالا اشاره کرد و گفت: مبحث پوشش ریسک و تأمین مالی از کارکردهای بورس کالاست که در قالب ابزارهای مالی تحقق می‌یابد. اگر در بازار فیزیکی محصولات را نداشته باشیم، نمی‌توانیم ساختار بازاری مبتنی بر پوشش ریسک و تأمین مالی را فراهم کنیم.

به گفته ارضا، بورس کالا یک نرم جهانی است و عرضه محصولات در بورس به دلیل وجود مزیت‌های فراوان باید تقویت شود.

در ادامه محمدرضا کلامی بجستان، مدیرکل امور اقتصادی و سیاست‌های تجاری وزارت صنعت گفت: ما در دولت موظف هستیم از نظر بخش خصوصی استفاده کرده و از قاچاق جلوگیری کنیم. تا دی ماه سال ۹۴ حدود ۳۸ میلیون تن محصول پتروشیمی تولید شده که ۵۰ درصد در داخل مصرف و ۵۰ درصد صادر شده است. در این بین آزادسازی مبنای نرخ‌گذاری محصولات از ارز مبادله‌ای به نرخ ارز آزاد، باعث کاهش رانت در بازار پتروشیمی شده است.

وی گفت: در مبحث استفاده از ظرفیت‌های بورس کالا، وزارت صنعت به دنبال خارج کردن محصولات از بورس نیست. مجتمع‌های تولیدی باید بتوانند برنامه‌ریزی تولید کنند و به گونه‌های مختلف محصولات خود را بفروشند و تصمیم بگیرند صادرات داشته باشند.

فرازد هیبتی از کارگزاران بورس کالا نیز در خصوص مباحث مطرح شده اعلام کرد: ساختار گذشته مبادلات محصولات پتروشیمی بسیار ناکارآمد بود که امروز عمده آن مشکلات در بورس کالا حل شده است.

وی افزود: ارتباط بین خریدار و فروشنده در بورس کالا وجود دارد و ساختار‌های قیمت گذاری برمبنای پرمیوم و قراردادهای بلند مدت هم در بورس فراهم است؛ پیشنهاد ما این است بورس کالا به حوزه قیمت گذاری گاز هم وارد شود.

همایون دارابی از کارشناسان بازار سرمایه نیز در این نشست، گفت: دولت باید منافع بخش خصوصی و خود را در تعیین قیمت‌ها در نظر بگیرد، پیشنهاد این است که بورس‌های کالایی نقش رگلاتوری را در تنظیم روابط بین بخش خصوصی و دولتی داشته باشند و کالا‌ها و مواد خام در بورس‌ها عرضه و معامله شود.

وی اظهار کرد: رتبه فساد اداری ما از ۱۳۷ کشور در دنیا ۱۳۵ است و ورود کالا‌ها به بورس می‌تواند این وضعیت را بهبود بخشد؛ چراکه فعالیت‌ها در بورس کالا براساس قوانین و ضوابط مشخص و به صورت کاملاً شفاف انجام می‌شود.

قاسم محسنی، عضو هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار نیز با دفاع از عملکرد بورس کالا در سال‌های اخیر، گفت: سازوکار و استفاده از قراردادهای فیوچرز در بورس کالا، روی کالاهای اصلی پتروشیمی به زودی راه‌اندازی و توسعه می‌یابد که این اقدام ریسک را در این صنعت کاهش می‌دهد.

در پایان این جلسه نیز مسعود میرزایی برزی، مدیرعامل اتحادیه صنایع پایین دستی پتروشیمی با اعلام این‌که عمده اتحادیه‌ها در این صنعت در سایه عرضه محصولات در بورس کالا شکل گرفته‌اند، گفت: اگر اشکالی در روند معاملات بورس کالا وجود دارد، اصلاح شود نه این‌که ساختار این بورس را با مزیت‌های فراوانی که برای صنعت پتروشیمی دارد، زیر سؤال ببریم.