دیپلماسی صنعت نفت در جمع‌آوری بخارات بنزین

دیپلماسی صنعت نفت در جمع‌آوری بخارات بنزین یکی از مهم‌ترین مسایل زیست‌محیطی در جهان و ایران، مخاطرات ناشی از انتقال و عرضه محصولات و فراوردهای نفت و گاز است که سالانه خسارات زیادی را به محیط زیست و سلامت شهروندان وارد می‌کند. به گزارش مناقصه‌مزایده، با هدف کنترل و مهار این مخاطره طرح ملی کهاب […]

دیپلماسی صنعت نفت در جمع‌آوری بخارات بنزین

یکی از مهم‌ترین مسایل زیست‌محیطی در جهان و ایران، مخاطرات ناشی از انتقال و عرضه محصولات و فراوردهای نفت و گاز است که سالانه خسارات زیادی را به محیط زیست و سلامت شهروندان وارد می‌کند.

به گزارش مناقصه‌مزایده، با هدف کنترل و مهار این مخاطره طرح ملی کهاب با هدف کاهش، هدایت، انتقال و بازیافت بخارات بنزین در سال‌های گذشته در ایران به اجرا درآمده است. با توجه به برآوردهای صورت گرفته روزانه حدود ۳۰۰ هزار لیتر بنزین در مبادی تولید تا انتقال و مصرف تبخیر می‌شود که علاوه بر خسارات اقتصادی ناشی از این میزان اتلاف، باید تبعات زیست‌محیطی انتشار گاز‌ها و آلاینده‌های حاصل و اثرات سوء آن بر سلامت شهروندان و شاخص‌های محیط زیست را نیز افزود. بنابراین طرح کهاب با هدف کاهش انتشار بنزین از طریق بخارات این فرآورده در هنگام بارگیری، انتقال به جایگاه‌های توزیع، تخلیه و سوختگیری در خودرو‌ها به اجرا درآمده است.

تا کنون در راستای اجرای ابلاغ مصوبه هیأت وزیران و برنامه زمان‌بندی اجرای پروژه‌های طرح کهاب شامل آب بندی مسیر جابه‌جایی و انتقال بنزین از مبدا (انبارنفت) تا مقصد (مصرف‌کننده) و مقابله مؤثر با کاهش آلودگی هوا ناشی از انتشار بخار بنزین در انبارهای نفت، تانکرهای زمینی حمل بنزین و مجاری عرضه سوخت، اقدامات متعددی صورت گرفته است.

 در مجاری عرضه بیش از ۹۷ درصد مجاری عرضه کشور (حدود ۳۴۰۰ باب جایگاه توزیع) به تجهیزات و ادوات مورد نیاز تجهیز شده‌اند و کلیه جایگاه‌های جدیدالاحداث نیز موظف به نصب این تجهیزات هستند. همچنین به منظور جلوگیری از انتشار بخار بنزین در زمان سوختگیری خودرو و هدایت آن از باک خودروی سواری به مخازن زیرزمینی جایگاه طرح آزمایشی با دو شیوه متفاوت (پمپ خلأ داخل دیسپنسر و پمپ خلأ مرکزی) در دو جایگاه شرکتی تهران و کرج اجرا شده است که در حال بررسی نتایج است. در صورت موفقیت هر یک از این طرح‌ها می‌توان نسبت به اجرای آن در دیگر جایگاه‌ها امیدوار بود.

اقدام دیگر به منظور انتقال بخار بنزین حاصل از تخلیه نفتکش از جایگاه به انبارنفت صورت گرفته که تا کنون تجهیزات لازم برای حدود ۴۶۰۰ دستگاه (از مجموع ۱۲ هزار دستگاه) نفتکش ناوگان زمینی حمل فرآورده نصب شده است. با توجه به مصرف روزانه حدود ۷۵ میلیون لیتر بنزین در کشور و متوسط ظرفیت هر نفتکش تریلر به میزان حدود ۳۲ هزار لیتر، با همین تعداد نفتکش تجهیز شده، جابه‌جایی بنزین مصرفی جایگاه‌‌ها امکان پذیر است. ضمناً شرکت‌های سازنده موظف به تجهیز کلیه نفتکش‌های تولیدی جدید به سیستم طرح کهاب شده‌اند.

بخش دیگر، طراحی و اجرای سیستم بازیافت بخار بنزین حاصل از بارگیری نفتکش‌ها در انبارهای نفت و نیز بخار برگشتی از جایگاه‌ها است که براساس بررسی‌های به عمل آمده و میزان فروش روزانه بنزین، از مجموع ۹۳ باب انبار نفت، اولویت تجهیز به دو دسته کلان‌شهر‌ها شامل ۷ انبار نفت و غیرکلان‌شهر‌ها شامل ۳۰ انبار تقسیم‌بندی شده‌اند

. به عنوان نمونه با تکمیل و راه‌اندازی پروژه در انبار نفت شمال غرب تهران از ورود روزانه ۶ هزار متر مکعب بخار بنزین به هوا جلوگیری شده و حدود ۹ هزار لیتر در روز نیز بنزین مجدداً به چرخه مصرف بر می‌گردد.

همچنین اجرای سیستم بازیافت بخار بنزین به شیوه جذبی (کربن فعال) و اصلاح بازوهای بارگیری انبارنفت اصفهان به اتمام رسیده و در مرحله بهره‌برداری است. با بهره‌برداری از این پروژه از ورود روزانه ۶ هزار متر مکعب بخار بنزین به هوا جلوگیری شده و حدود ۹ هزار لیتر در روز نیز بنزین مجدداً به چرخه مصرف برمی‌گردد.

در حال حاضر سیستم فوق در انبارهای کرج و هرمزگان به بهره‌برداری رسیده و اجرای عملیات ۴ پروژه نصب این سیستم در انبارهای نفت ۴ کلان‌شهر مشهد، تبریز، اهواز و اراک نیز به‌طور همزمان شروع شده است. مناقصه عمومی دو مرحله‌ای طراحی و نصب سیستم در انبارهای نفت کرمان، یزد، رشت، قزوین، ساری، هم‌‌دان و تهران (شمال شرق و ری) جهت اجرایی شده است.

طرح دیگر در دست اجرا نصب سیستم VAPOUR SAVER در جایگاه شرکتی کرج است که با اجرای آن دیگر نیازی به انتقال بخار بنزین جایگاه توسط نفتکش به انبار نفت نبوده و بخار بنزین درخود جایگاه بازیافت می‌گردد. با اخذ نتایج مثبت از میزان اثربخشی این سیستم و کسب مجوز سرمایه‌گذاری در جایگاه‌های بخش خصوصی، تعمیم آن به سایر جایگاه‌ها امکان‌پذیر است.

این اقدامات در دولت یازدهم در حالی صورت می‌گیرد که مشکلات تحریم مانع خرید و انتقال سیستم‌های بازیافت بخار بنزین به کشور بود. از این رو با هدف تحقق برنامه‌های اقتصاد مقاومتی، شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در راستای عدم وابستگی در تهیه قطعات و نگهداشت سیستم‌های طرح کهاب به خارج از کشور، با همکاری پژوهشگاه صنعت نفت و شرکت‌های مرتبط بخش خصوصی «پروژه پژوهشی توسعه دانش فنی، طراحی و ساخت داخل سیستم بازیافت بخار بنزین درانبار نفت»، «ساخت داخل سیستم بازیافت بخار بنزین جایگاه» را آغاز کرده است.

عبدا… ملاباقر

 

مدیر مهندسی طرح‌های شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران