نشست جی ۲۰، نشستی که سانسور در آن بیداد می‌کرد

    چهارم سپتامبر، شدید‌ترین سانسور اجتماعی رسانه‌های اجتماعی چین حداقل در ۱۲ ماه گذشته اعمال شد. بر اساس گفته‌های ویبواسکوپ، یک دستگاه سانسور و ردیابی توسط دانشگاه هنگ‌کنگ به راه افتاد.به گزارش سایت دیپلماسی ایرانی، روز چهارم و پنجم سپتامبر، سران ۲۰ کشور ثروتمند جهان در جنوب چین و شهر هانگژو برای اجلاس سالانه گروه ۲۰ جمع شدند. این نخستین بار بود که چین میزبانی یک رویداد سیاسی‌- اقتصادی بین‌المللی را با این درجه از شکوه و جلال برعهده داشت. یک میزبانی پر زرق‌وبرق همانند جشن‌های المپیک ۲۰۰۸ پکن. کارگردانی بصری اجرای این مراسم به عهده ژانگ‌ییمو بود، کارگردانی که پیش‌تر توانایی‌‌اش را با جشن افتتاحیه المپیک، با نمایشی کامل و زیبا در آب با حضور صد‌ها رقصنده و هولوگرافی‌های پیچیده نشان داده بود. دولت همچنین اقدامات مشابه و گاهی اوقات شدیدی صورت داد تا اطمینان حاصل شود تا آخرین پرده، این نمایش بدون دردسر به اتمام برسد. برای چین، کشوری که روی دستگاه امنیت داخلی خود بیش‌تر از بودجه دفاعی خرج می‌کند، تمرکز اصلی، کنترل دولت عظیم و گسترده‌‌اش است و از همه مهم‌تر مردمش و نظرات آن‌ها.

چهارم سپتامبر، شدید‌ترین سانسور اجتماعی رسانه‌های اجتماعی چین حداقل در ۱۲ ماه گذشته اعمال شد. براساس گفته‌های ویبواسکوپ، یک دستگاه سانسور و ردیابی توسط دانشگاه هنگ‌کنگ به راه افتاد که هرگونه دسترسی آنلاین به سرور‌ها را در مورد کوچک‌ترین پیام یا نظری درباره پنجاهمین سالگرد انقلاب فرهنگی در ماه می، سالگرد قتل‌عام تیان‌آن‌من در ۴ ژوئن و حکم دادگاه بین‌المللی در دریای چین‌جنوبی در ۱۲ جولای مختل می‌کرد. هر گونه نظر یا صحبتی در سایت اجتماعی ویبیو (شبکه‌ای اجتماعی که به فیس‌بوک چینی معروف است) سریعاً پاک می‌شد و فقط انگشت‌شماری پاسخ و نظر مثبت باقی می‌ماند. به عنوان مثال ۴ سپتامبر پست شبکه دولتی تلویزیون مرکزی چین، بیش از ۲۰هزاربار به اشتراک گذاشته شد اما تنها ۶ نظر زیر آن وجود داشت که یکی‌‌اش این بود «ببینید که چگونه‌ هانگژوی چین جهان را شگفت زده می‌کند!» برای بسیاری از پست‌های دیگر بخش نظردهی به کلی غیرفعال شد. چنین سانسوری پیش از این تنها درباره حساس‌‌ترین اخبار اعمال می‌شد.

سانسور‌ها تنها به ویبیو محدود نمی‌شد. چین به سختی خروجی اخبار را کنترل می‌کرد، پوشش اخبار این رویداد به شدت در اختیار دولت بود، دستورالعمل‌ها و آموزش نحوه خبررسانی و پوشش خبری این رویداد به صورت مستقیم توسط مقامات دولتی ارسال می‌شد و آنچه نمی‌شود نادیده‌‌اش گرفت اخبار حذف شده بسیاری از وبسایت‌های خبری است. برای روزها، دقیقه به دقیقه نقش پررنگ رییس‌جمهور شی جین‌پینگ در هدایت گروه ۲۰ پوشش داده می‌شد؛ «شی‌پینگ در ملاقات با خبرنگاران»، «شی‌پینگ و سخنرانی افتتاحیه» سرخط و سرتیتر بودن شی‌پینگ حتی تا میکروسایت‌ها و وبلاگ‌های کوچک چینی هم دنبال می‌شد. مرورگر خود را که در چین باز می‌کردید این مقاله را می‌دیدید: «آب‌های گوانژو جهان را در بر گرفت.» ششم سپتامبر روزنامه «روزهای مردم»، سخنگوی رسمی حزب کمونیست برای خالی نبودن عریضه، انتقادی آبکی را در عنوانی خوشبینانه گنجاند: «آیا میزبانی گروه ۲۰ می‌ارزید؟ ۱۰ سودی که چین از این میزبانی برد! »

شواهد اندکی وجود دارد که ۸,۹میلیون جمعیت‌هانگژو دوست داشتند که چه بگویند. حذف شدن نظر‌ها در ویبیو، مردم را به سایتی موازی به نام فری‌ویبیو کشاند. یک کاربر نوشت: «جلسه‌ای فقط برای چند نفر، تجارت و کار را برای مردم هانگژو غیرممکن کرد. بازرسی‌ها و محدودیت‌های فراوانی برای حرکت مردم وجود داشت. هزینه‌های لجستیک سرسام‌آور بود.» یک نفر دیگر جواب می‌دهد: «آب‌های دریاچه غربی از اشک مردم است.» گوا ایپینگ، یک کارمند دولت از استان زچیانگ، که ‌هانگژو پایتخت آن است، مقاله‌ای می‌نویسد با عنوان «هانگژو، شرم برتو» و در این مقاله از خرج منابع عظیم توسط دولت برای برگزاری این مراسم انتقاد و به اختلال شدید در رفت‌وآمد و مشکلاتی که شهروندان گوانژو در زندگی روزانه با آن مواجهند اشاره می‌کند. این مقاله آنلاین به سرعت از روی اینترنت برداشته می‌شود. براساس گزارش مدافعان حقوق بشر چین، یک سازمان غیردولتی، گوا از کارش اخراج و به مدت ۱۰ روز بازداشت شد.

پاکسازی میادین عمومی تکرار آن چیزی بود که در خیابان‌های هانگژو اتفاق افتاد. اقدامات رسمی سختی صورت گرفت مانند یک روز تعطیل عمومی اجباری و مجبور کردن دو میلیون نفر از ساکنان به ترک شهر به خصوص کسانی که در آپارتمان‌های نزدیک به محل برگزاری اجلاس گروه ۲۰ زندگی می‌کردند. هر روز تنها نیمی از خودروهای شخصی حق تردد در شهر را داشتند. کارگران مهاجر شهر را پس از این که کارخانه‌ها به مدت یک هفته بسته شد ترک کردند. تعطیلی کارخانه‌ها چند روز قبل از شروع اجلاس به منظور کاهش آلودگی هوا و اطمینان مقامات از آسمان آبی شهر آغاز شد. در یکی از رستوران‌های شهر، مقامات آشپز‌ها را به خاطر این‌که از قوم اویغوز بودند (اقلیت قومی مسلمان چینی که پکن آن‌ها را مسؤول خشونت در منطقه شمال غربی چین می‌داند) اخراج کردند. بزرگراه‌های معمولاً شلوغ شهر، کاملاً خالی بود و آن‌چه برای ناظران ساخته شده بود می‌توانست لقب «شهر ارواح» را به خود بگیرد.

تهیه گزارش برای رسانه‌ها و خبرنگاران خارجی که به اجلاس گروه ۲۰ آمده بودند خارج از محیط اجلاس بسیار سخت بود. شاید از ترس این که مصاحبه‌های خیابانی با مردم شهر، دشواری‌ها و محدودیت‌های مردم و ساکنان را برملا کند. جان‌سودوارت، خبرنگار بی‌بی‌سی گزارش می‌دهد که مقامات چینی به او هشدار دادند که از شهروندان دور بماند و با آن‌ها صحبت نکند. ترکیبی از محدودیت‌های آنلاین و آفلاین شهر را به صورت غیررسمی خاموش کرده بود.

اهمیت اجلاسهانگژو برای مقامات پکن آن قدر زیاد بود که غلو کردن درباره‌‌اش سخت است. این مهم‌ترین اتفاق در تاریخ چین بود که بسیاری از رهبران جهان را یک جا جمع کرد. در سال‌های گذشته درخواست مکرر چین برای میزبانی گروه ۲۰ رد شده بود، همچون درخواست مکرر دیگرش برای میزبانی اتفاقات چندجانبه‌ای مانند نشست صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی. حالا چین به عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان با مؤسسات بین‌المللی خودش که قدرت و توانایی دستور دادن دارند، اهرم فشار خود را روی جنوب شرق آسیا، آفریقا و کشورهای خاورمیانه بیش‌تر خواهد کرد. هدف چین از برگزاری اجلاس گروه ۲۰ در خاک خودش، به نمایش گذاشتن این قدرت بود.