بومی‌سازی یعنی چه؟

                   حرف‌های خودی و بی‌خودی بومی‌سازی یعنی چه؟   تا همین چند سال پیش فکر می‌کردیم معنی بومی‌سازی را می‌دانیم، البته نه کاملِ ‌کامل، ولی به هرحال فکر می‌کردیم، بومی‌سازی یک چیزی است مثل مهندسی معکوس، ساخت داخلی محصولات خارجی و دستیابی به تکنولوژی‌های آنور آبی و استفاده آن برای تولید چیزهایی که تا قبل […]

                   حرف‌های خودی و بی‌خودی

بومی‌سازی یعنی چه؟

  تا همین چند سال پیش فکر می‌کردیم معنی بومی‌سازی را می‌دانیم، البته نه کاملِ ‌کامل، ولی به هرحال فکر می‌کردیم، بومی‌سازی یک چیزی است مثل مهندسی معکوس، ساخت داخلی محصولات خارجی و دستیابی به تکنولوژی‌های آنور آبی و استفاده آن برای تولید چیزهایی که تا قبل از آن وارداتی بوده است و برداشتن یک قدم به طرف جلو در یک صنعت و عرصه تکنیکی و فنی، اما باتوجه به اینکه در چند سال اخیر از مسؤولین کشوری و مدیران برخی صنایع شنیده‌ایم که فی‌المثل در تولید خودرو، لوازم خانگی، صنعت برق، تجهیزات پزشکی، تولید دارو و… به درصد بالایی از بومی‌سازی دست یافته‌ایم و حتی به‌طور کامل صفرتاصد احتیاجات خود را می‌توانیم در داخل کشور بسازیم ولی هر موقع قافیه واردات و تأمین کالا از خارج کشور، تنگ شده است، یک‌دفعه موتور آن صنعت از دور افتاده و یا حتی دچار سکته ناگهانی شده است، آن‌موقع بوده است که جنابمان فهمیده‌ایم که معنی و مفهوم بومی‌سازی را نمی‌دانیم و این چیزی که ما فکر می‌کردیم با آن چیزی که مسؤولین و مدیران می‌دانند که حتماً و لابد بهتر از ما می‌دانند، توفیر دارد و ما سخت در اشتباه و ایشان در اوج صراحت و شفافیت و واقع‌بینی!

  به همین دلیل چند روزی است با رجعتی دوباره به خویشتن، سر در پی فراگیری بدیهیات و تعاریف اولیه گذاشته‌ایم تا کم‌سوادی و بلکه زبان‌مان لال بی‌سوادی خود را برطرف کرده و از لغزش و اشتباه جلوگیری کرده و منبعد حواسمان باشد که معنی ساخت داخل، بومی‌سازی، تولید داخلی، خودکفایی و این قسم عبارات شیک و مجلسی، چیست و همین‌طور برای خودمان فکرهای ناجور نکرده و فی‌المثل خودکفایی را معادل عدم نیاز به خارج از کشور، بومی‌سازی را دستیابی به تکنولوژی ساخت و ایضاً استفاده از آن تکنولوژی جهت تولید و ساخت تجهیزات و یا ماشین‌آلات، تولید داخل و ساخت داخل را به تولید و ساخت در داخل کشور! معنا نکرده و هم خود و هم دیگران را دچار اشتباه و سردرگمی ننماییم.

  اما بینی و بین‌ا…، بد فرم دلمان می‌خواهد بدانیم که وقتی فلان مدیر فرمایش می‌کند ما در ساخت تجهیزات و قطعات صنعت برق به ۹۵ درصد بومی‌سازی دست یافته‌ایم، دقیقاً یعنی چه و منظور آن مقام عالی از این ۹۵ درصد دقیقاً چیست و فی‌المثل کلیه قطعات الکترونیکی و نیمه‌رسانا‌ها در آن پنج درصد قرار دارد، مواد اولیه بسیاری از اقلام لاستیکی، سرامیکی و فولادی آلیاژی جزء همین پنج درصد است، تجهیزات اندازه‌گیری دقیق و کنترلی و… هم همین‌طور یا فی‌المثل وقتی عزیزان لوازم‌خانگی‌ساز، ادعای تولید صددرصدی لوازم خانگی در کشور و بومی‌سازی این صنعت را می‌کنند، دقیقاً منظورشان چیست، بحث دوقلوهای افسانه‌ای وطنی را هم به وسط نمی‌آوریم، زیرا به‌جای آن‌که بخواهیم بر سر میزان و مقدار بومی‌سازی و ساخت داخل و خودکفایی صحبت کنیم، باید قبل از هرچیز یک یقه‌گیری و دعوای اساسی داشته باشیم که آیا زه بغل، آپشن است یا های‌تک آپشن!

نمی‌دانم، شاید بنده حقیر سراپا تقصیر همچنان در سیاهی و اعماق تاریک اشتباه و خطا به‌سر می‌برد و این گیر دادن‌ها بیشتر از سر کم‌اطلاعی و شایدم نادانی است. ولی به هرحال برای این نیمچه سواد ما تره خرد کنید و التفات داشته باشید که بومی‌سازی و داخلی‌سازی یک قطعه و تجهیز، ۱۰ قسم است و داشتن کیفیت و قابلیت، مطابق با مشابه خارجی، ۹۰ قسم دیگر و انصافاً نمی‌شود به هر مشابه‌سازی و کپی‌کاری و مهندسی معکوس، یک برچسب زیبای دلفریب بومی‌سازی، الصاق کرد!

  از آنجا که نقد برخی از هنر و کفایت‌ها، دل شیر می‌خواهد و ما دل گنجشک‌های عرصه مطایبه، مال این حرف‌ها نیستیم، در آخر و منباب تلطیف فضا عرض کنیم که عزیزان مسؤول و مدیر، خدا خیرتان دهد اینجور که شما بزرگواران گازش را گرفته‌اید برای آیندگان چیزی باقی نمی‌گذارید، برای فتح همه قله‌ها عجله نکنید و اجازه بدهید چندتاسی هم برای نسل بعدی مدیران بماند!                                                                                                                                      هوشنگ‌خان