سفری معدنی به عمق ۴۰۰ متری دل زمین

فضایی تاریک و هوایی خنک، وارد تونل شدیم، تنها صدایی که به گوش می‌رسید صدای قدم‌هایمان بود و سنگ‌ریزه‌هایی که زیر پاهایمان جابه‌جا می‌شد.

به گزارش ایسنا، راه بسیار باریکی در دامنه کوه را طی می‌کنیم، مسیری سربالایی را پیاده می‌رویم تا این‌که مقابل در تونلی جا خوش کرده در ظلمات می‌رسیم، آن‌جا معدن زیرزمینی سرب از مجموعه معادن سرمک ملایر قرار دارد.

از زیر پاهایم رد باریکی از آب جریان داشت، اگرچه زلال اما به علت داشتن سرب سمی و کشنده بود.

با توجه به این‌که از روشنایی فضای بیرون وارد شدم، تاریکی محض چشم‌هایم را اذیت می‌کرد، مدیر مجموعه معادن سرمک در این مسیر راهنما بود و مدام اطمینان می‌داد چیزی نیست و چشم‌‌ها پس از چند لحظه عادت می‌کند.

درست می‌گفت، تنها نور موجود در داخل تونل کورسویی از پروژکتورهایی بود که هر ۱۰۰ متر کار گذاشته شده بود و گاه فلش دوربین عکاسی برای ثبت تصاویر، در تاریکی مطلق برق می‌زد.

هوا بوی خاصی می‌داد، شاید تأثیر گرفته از گازهای داخل معدن بود، راه بسیار پر پیچ و خم و سنگلاخ و هوا سرد بود.

هرچقدر پایین‌تر می‌رویم بر سردی و تاریکی هوا افزوده می‌شود تا جایی‌که بخار دهانم را می‌دیدم درست مانند هوای دی‌ماه.

در طول مسیر اصلی حوضچه‌هایی از آب‌های گل‌آلود و تونل‌هایی سیاه‌تر از تاریکی در مسیرهای فرعی توجهم را جلب کرد که بعد متوجه شدم عملیات استخراج در آنجا پایان پذیرفته است.

پس از طی مسیر سر پایینی به مدت نیم ساعت، سرانجام به عمق ۴۰۰ متری زیر کوه رسیدیم؛ جایی در اعماق زمین که تنها صدای نفس‌‌ها بود و گام‌هایی مضطرب برای کشف یک تجربه جدید!

اکنون حضور چند کارگر معدن توجهم را جلب کرد، در ست در انتهای تونل مشغول کارگذاشتن مواد منفجره هستند… چهره‌هایشان رنگ پریده بود و چشمانشان خسته اما پرامید.

مدیر مجموعه معادن سرمک با اشاره به این‌که این مجموعه از سال ۱۳۳۳ به صورت امروزی شامل مراحل اکتشاف، استخراج و بهره‌برداری مشغول به فعالیت است، گفت: این مجموعه دارای دو نوع معادن زیرزمینی و روباز است که از معادن زیرزمینی، سرب و از معادن روباز، سنگ‌آهن استخراج شده و به داخل و خارج استان فرستاده می‌شود.

پیمان خاکباز با بیان این‌که در حال حاضر ۲۲۰ نفر پرسنل بیمه‌شده به‌طور مستقیم در این مجموعه فعالیت می‌کنند، اظهار کرد: ۹۰ درصد این افراد بومی شهرستان و روستاهای اطراف هستند.

وی خاطرنشان کرد: طبق اکتشافات صورت گرفته این معادن تا ۲۰ سال آینده دارای ذخایر قطعی سرب و ‌آهن هستند.

خاکباز با اشاره به این‌که عمر این تونل‌‌ها معمولاً ۸ سال است، گفت: در مکان‌هایی که امکان ریزش وجود دارد، حفاظ‌های لازم نصب شده است.

وی با بیان این‌که طراحی تونل‌‌ها به گونه‌ای است که تهویه به صورت طبیعی انجام می‌شود، افزود: پس از انفجار، تهویه مصنوعی صورت می‌گیرد تا گازهای سمی برای پرسنل خطرساز نباشد.

خاکباز ادامه داد: معادن سرمک توانایی تولید کنستانتره سرب و ‌آهن را دارد، همچنین آب‌هایی که دارای سرب هستند، در داخل حوضچه‌های ویژه جمع‌آوری شده و مانع جاری شدن آن‌ها در اراضی پایین دست می‌شویم و پس از تصفیه دوباره از این آب در داخل کارخانه استفاده می‌کنیم.

پس از توضیحات مدیر مجموعه معادن سرمک، راه رفته را برمی‌گردیم این‌بار با ذهنی پر اندیشه؛ به گارگرانی فکر می‌کردم که در دمای چندین درجه زیرصفر با جانشان بازی می‌کنند تا با هر انفجار ۶۰ سانتی‌متر طول معدن جلو برود، به قدرت خداوند و تلاش مهندسان زحمتکش این مرز و بوم.

اکنون نوبت به مشاهد معادن روباز می‌رسد، دوباره سوار ماشین می‌شویم و این بار مسیر آمده را از کوه بالا می‌رویم، شیب تندی را پشت سر می‌گذاریم به‌طوری‌که هر لحظه احساس سقوط به سرنشینان دست می‌داد، پس از طی مسافتی از شیشه پنجره ماشین نگاهی به پایین انداختم، زمین‌های اطراف شبیه مربع‌های کوچک بودند و ما همچنان در راهی باریک و خاکی در حال صعود بودیم.

خاکباز یادآور شد: معادن روباز در ارتفاع ۲۵۰۰ متری بالای سطح زمین قرار دارد و سالیانه حدود ۵۰۰ هزار تن سنگ‌آهن از آن‌ها برداشت می‌کنیم.

وی افزود: مجموع معادن سرمک ملایر شامل ۶ معدن‌آهن و ۳ معدن سرب است و مواد استخراجی توسط آن برای تأمین مواد اولیه کارخانه سیمان به کشور عراق صادر می‌شود.

مدیر مجموعه معادن سرمک به بازدید نمایندگان مردم ملایر از این مجموعه اشاره کرد و گفت: در نخستین بازدید از معدن سرمک در تیرماه توسط آزادیخواه، یکی از نمایندگان ملایر، از نزدیک با موانع و مشکلات این مجموعه آشنا شد و طی جلساتی با معاون امور معادن وزیر صنعت، معدن و تجارت، او را در جریان مسایل و مشکلات گذاشته و خواستار رسیدگی و مساعدت در این زمینه شدند.

خاکباز ادامه داد: در بازدید شهریورماه نیز یک‌بار دیگر به بحث و تبادل‌نظر پرداخته شد تا با همکاری و همراهی نمایندگان مردم ملایر، این مجموعه همچون گذشته با جدیت به فعالیت خود ادامه دهد.

وی گفت: تقسیط عوارض پرداختی این معدن از جمله درخواست‌هایی بود که نمایندگان ملایر برای اقدام پیرامون آن، قول مساعد دادند.

مشاهده سختی‌های کار معدنکاران از نزدیک، سفر به عمق ۴۰۰ متری زمین و تجربه حضور در معادن روباز و انفجار، خاطره‌ای به یادماندنی در ذهنم حک کرد و بر این موضوع واقف شدم که کار در معدن، سخت‌‌ترین شغل دنیاست.