ضرورت توجه ویژه به «معدن» در تحقق اقتصاد مقاومتی

محمدقره‌داغلی‌- حوزه معدن به دلیل برخورداری از مزیت‌ها و شاخص‌های اصلی توسعه در داخل کشور نظیر ذخایر فراوان و متنوع مواد معدنی، دسترسی به انرژی و نیروی انسانی تحصیلکرده و توانمند، در صورت توجه بیش‌تر دولت و مجلس برای سرمایه‌گذاری در این حوزه و در نتیجه، احداث واحدهای فرآوری و ایجاد ارزش‌افزوده، می‌تواند نقش مهمی […]

محمدقره‌داغلی‌- حوزه معدن به دلیل برخورداری از مزیت‌ها و شاخص‌های اصلی توسعه در داخل کشور نظیر ذخایر فراوان و متنوع مواد معدنی، دسترسی به انرژی و نیروی انسانی تحصیلکرده و توانمند، در صورت توجه بیش‌تر دولت و مجلس برای سرمایه‌گذاری در این حوزه و در نتیجه، احداث واحدهای فرآوری و ایجاد ارزش‌افزوده، می‌تواند نقش مهمی در تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی مورد نظر رهبرمعظم‌انقلاب ایفا کند.

اقتصاد مقاومتی را نباید در ریاضت اقتصادی، رسیدن به خودکفایی، کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی خلاصه کرد، حتی افزایش میزان بهره‌وری و رسیدن به درجه بالایی از کارآمدی در اقتصاد ملی هم نمی‌تواند لزوماً منتهی به افزایش امنیت اقتصادی شود.

اقتصاد مقاومتی یک الگوی علمی متناسب با نیازهای کشور ما است، اما منحصر به کشور ما نیست، جایگاه ایران از لحاظ ذخایر معدنی در خاورمیانه بی‌نظیر و ارزش امروز ذخایر ۷۷۰ میلیارد دلار برآورد شده است به‌رغم ضعف عملیات شناسایی هنوز ۳ درصد از ذخایر شناخته شده معدنی جهان در ایران قرار دارد.

متأسفانه معادن کوچک مقیاس کشور هنوز از وسایل پیشرفته استخراج بی‌بهره هستند، ضعف معدن کاری در ایران، عدم حمایت‌های تشویقی، مشخص نبودن ارزش کاری در اقتصاد و جامعه، ابزار کار فرسوده عدم‌حمایت‌های تشویقی، نظارت غیرعلمی، عدم تجربه‌کاری و عدم همفکری و ایجاد تشکل‌ها از مهم‌ترین ضعف‌های مدیریتی در خش معادن است به عبارت دیگر معادن کوچک مقیاس کشور که تقریباً ۴۰ درصد کل معادن را تشکیل می‌دهند به دلایل یاد شده به صورت سنتی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند.

تنها راه اجرایی کردن اقتصاد مقاومتی حل مشکلات اقتصادی کشور بوده که مقاوم‌سازی و محکم‌سازی پایه‌های اقتصاد کشور را باعث می‌شود و از الزامات تحقق آن حمایت از تولید ملی و صاحبان سرمایه در بخش تولید کشور است،

معدن و تحقق اقتصاد مقاومتی

اسحاق‌جهانگیری، معاون‌اول رییس‌جمهور گفت: برای تحقق اهداف سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی و ایجاد ارزش‌افزوده و اشتغال، باید نگاه ویژه‌ای به بخش معدن داشت.

جهانگیری گفت: باید از استعداد و ظرفیت معدنی، مناطقی که محدودیت‌های جدی در توسعه دارد برای ایجاد اشتغال و رونق در این مناطق استفاده کنیم.

 وی به لزوم بهره‌گیری از منابع معدنی موجود در عمق زمین و افزایش توان تولید در این بخش اشاره و تصریح کرد: سرعت عمل و پیگیری مستمر آقای‌نعمت‌زاده در اجرای برنامه‌ها ستودنی است و از ایشان انتظار داریم برای افزایش تولیدات معدنی و استفاده حداکثری از این منابع و استخراج مناسب از عمق زمین، برنامه مدونی تدوین و اجرا شود.

معاون‌اول رییس‌جمهور در ادامه، تولید کاغذ از سنگ‌آهک و سایر مواد معدنی را برای حفظ منابع طبیعی و محیط‌زیست بسیار مهم برشمرد و گفت: باید از مواد معدنی جانبی نیز در معادن استفاده بهینه شود.

وی به ضرورت قابل خرید و فروش کردن پروانه بهره‌برداری معادن اشاره و تصریح کرد: با انجام این کار، بانک‌ها هم پذیرای این اسناد به عنوان پشتوانه‌ای برای معدن کاران خواهد بود.

بخش معدن، بستری بکر برای تحقق اقتصاد مقاومتی است

مهدی‌کرباسیان، رییس هیأت عامل ایمیدرو گفت: بخش معدن، بستری بکر و بالقوه برای تحقق اقتصاد مقاومتی محسوب می‌شود.

 کرباسیان اظهار داشت: حوزه معدن به دلیل برخورداری از مزیت‌ها و شاخص‌های اصلی توسعه در داخل کشور (نظیر ذخایر فراوان و متنوع مواد معدنی، دسترسی به انرژی و نیروی انسانی تحصیلکرده و توانمند)، در صورت توجه بیش‌تر دولت و مجلس برای سرمایه‌گذاری در این حوزه و درنتیجه، احداث واحدهای فرآوری و ایجاد ارزش‌افزوده، می‌تواند نقش مهمی در تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی مورد نظر مقام معظم رهبری (رفع مشکلات گرانی، رکود، بیکاری، مسایل اجتماعی و نیز بی‌تأثیری تهدید‌ها و تحریم ها) ایفا کند.

وی افزود: این بخش به‌طور بالقوه، زمینه‌ساز احداث صنایع بالادستی برای فرآوری مواد معدنی در نقاط مختلف کشور است که به تبع آن، کارخانه‌های پایین دستی و واحدهای مختلف تولیدی (از صنایع خانگی تا صنایع پیشرفته) نیز قابل راه‌اندازی خواهند بود. همچنین، با توجه به موقعیت ترانزیتی و فاصله مناسب ایران با بازارهای مصرف آسیا و خاورمیانه، علاوه بر تأمین نیاز داخل، شرایط ویژه‌ای برای صادرات محصولات معدنی وجود دارد.

رییس هیأت عامل ایمیدرو با اشاره به آمادگی این سازمان برای توسعه بخش معدن و صنایع معدنی در راستای اهداف اقتصاد مقاومتی تصریح کرد: ایمیدرو از دو سال قبل، اکتشاف در سطح وسیع را به عنوان گام اولیه و اساسی برای توسعه این بخش را برداشته که انشاا… نتایج مثبت این فعالیت‌های اکتشافی اعلام خواهد شد.

وی ادامه داد: از دیگر بسترهای لازم برای توسعه بخش معدن و تحقق اقتصاد مقاومتی، توسعه حمل‌ونقل ریلی، افزایش تسهیلات بیمه‌ای برای حضور قدرتمند بخش خصوصی، سرمایه‌گذاری برای ساخت یا تأمین ماشین‌آلات و تجهیزات معدنی و غیره است که امیدواریم با ارتقای جایگاه این بخش در سرمایه‌گذاری‌های سال ۹۵، گام‌های عملی را برای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی‌ برداریم.

کرباسیان خاطرنشان کرد: ایمیدرو با هم‌اندیشی متخصصان و کارشناسان خبره خود، به موازات ذخایر اکتشافی جدید، طرح‌های تازه‌ای با هدف تکمیل زنجیره ارزش در حوزه معدن و صنایع معدنی تعریف و تدوین می‌کند و برای اجرای آن‌ها، از مشارکت سرمایه‌گذاران بخش خصوصی توانمند داخلی دعوت به عمل می‌آورد که این امر نیز در راستای اقتصاد مقاومتی انجام می‌شود.

اقتصاد مقاومتی نقشه راه فعالیت‌های معدنی

سعیدصمدی، رییس کمیسیون معدن خانه اقتصاد ایران ضمن اشاره به نقش معدن در اقتصاد مقاومتی، اظهار داشت: بایستی اقتصاد مقاومتی را به عنوان پایه و اساس و درعین حال نقشه راه فعالیت‌های معدنی در نظر بگیریم.

وی در مزیت‌های اقتصاد مقاومتی توضیح داد: جوهر اصلی اقتصاد مقاومتی برنامه‌ریزی جهت مقاوم نمودن اقتصاد و فعالیت‌های تولیدی در کشور است، به نحوی که از تحولات سیاسی جهانی و منطقه‌ای کم‌ترین آسیب به آن وارد شود.

صمدی ادامه داد: بر این مبنا ما باید نقطه اصلی تمرکز فعالیت‌های تولیدی و اقتصادی را در حوزه‌هایی که بیش‌ترین مزیت را داریم متمرکز کنیم و همچنین عمده منابع فعالیت‌های تولیدی و اقتصادی از داخل تأمین شود. در این صورت در شرایط بحران آسیب چندانی متحمل اقتصاد کشور نخواهد شد.

وی افزود: اقتصاد مقاومتی در واقع معطوف به پتانسیل‌های داخلی است و با این تعریف معادن و صنایع معدنی در اولویت اول فعالیت اقتصاد مقاومتی قرار دارد.

رییس کمیسیون معدن خانه اقتصاد ایران تصریح کرد: اقتصاد مقاومتی به مانند نقشه راه و یک سیاست کلی است و نباید دیدگاهی پروژه محور به این امر داشت. اقتصاد مقاومتی یک نگرش جدید به نحوه اداره اقتصادی کشور است و در ذات اقتصاد مقاومتی بخش معدن جایگاه ویژه‌ای می‌تواند به خود اختصاص دهد.

تقویت زنجیره معدن، به اجرای مناسب اقتصاد مقاومتی می‌انجامد

امیرخرمی‌شاد، معاون برنامه‌ریزی و توانمندسازی ایمیدرو گفت: تقویت زنجیره معدنی، سبب اجرای مناسب اقتصاد مقاومتی در بخش معدن می‌شود.

خرمی شاد تصریح کرد: تقویت تولیدات زنجیره معدنی به توسعه صنایع پایین دستی منجر خواهد شد و ایران را برای اجرای مقتدرانه اقتصاد مقاومتی آماده تر می‌کند.

به گفته وی، در واقع مسیر خروج از تولید تک محصولی و وابستگی اقتصاد کشور به نفت، از زنجیره معدن می‌گذرد.

 به گفته خرمی‌شاد، تیم برنامه‌ریزی راهبردی ایمیدرو، اکنون در حال به‌روزرسانی و تدوین راهبردهای ایمیدرو در توسعه روابط بین‌الملل و جذب سرمایه‌گذاران و فن‌آوری‌های برتر است.

وی یادآور شد، این تیم با مطالعه ایران و سایر کشورها، به‌ویژه کشورهای مشابه، در حال عارضه یابی در وضعیت موجود است، درعین حال برخی قوانین دست و پا گیر نیز باید هر چه زودتر اصلاح شود.

معاون ایمیدرو گفت: اقدام‌های یادشده به منظور تعریف و راه‌اندازی طرح‌های توسعه‌ای در زنجیره معدن کشور است و ایجاد ارزش افزوده در این زنجیره موجب افزایش چشمگیر تولید ناخالص داخلی و اشتغال‌زایی گسترده و پایدار در سطح ایران اسلامی خواهد شد.

وی یادآور شد: سال‌های گذشته قبل از شروع به‌کار دولت یازدهم (شهریور ۹۲)، در بخش معدن و صنایع معدنی کشور با کاهش ضریب سرعت رشد روبرو شدیم و حتی برخی طرح‌ها کاملاً متوقف شده بود و دلایل متعددی برای این امر مطرح بود.

خرمی شاد گفت: ایمیدرو با مدیریت جدید در دولت یازدهم رفع چالش‌ها را در دستور کار قرارداد که نخستین موضوع واگذاری اشتباه و نابجای برخی بنگاه‌ها و شرکت‌ها بود که موجب شد ضمن کاهش درآمد در بخش توسعه، اداره شرکت‌های بزرگ و راهبردی به دست بخش غیرتخصصی سپرده شود.

وی تأکید کرد: واگذاری بنگاه‌ها به عنوان رد دیون در دولت‌های نهم و دهم در حقیقت موجب اجرای نادرست خصوصی‌سازی در کشور شد.

معاون سازمان ایمیدرو خاطرنشان کرد، تحریم‌های ناعادلانه علیه جمهوری اسلامی ایران موجب ایجاد مشکل در خرید و انتقال تجهیزات مورد نیاز طرح‌های توسعه و خطوط تولید شد و از عوامل مؤثر در کاهش روند فعالیت در بخش معدن و صنایع معدنی بود.

 

این درحالی است که معدن می‌تواند رقیب خوبی برای نفت باشد طبق آمار‌ها نرخ رشد بخش معدن و صنایع معدن ۶ درصد است که هرچند نسبت به صنعت و تجارت بسیار بهتر بوده ولی لازم و کافی نیست چون در بخش معدن و بخش معدنی یک عقب ماندگی تاریخی داریم، حال امید است با انجام سرمایه‌گذاری جدید و جدی در این حوزه به‌ویژه در بخش اکتشاف و ایجاد زیرساخت‌ها زمینه را برای تولید کالاهای رقابتی فراهم شود.