گروه محیط‌زیست-هرچه بیش‌تر از آغاز دوره کم آبی می‌گذرد، دامنه و عمق خطراتی که بحران خشکسالی، شئون مختلف ملی کشور را تهدید می‌کند بیش‌تر آشکار می‌شود؛ کارشناسان اکنون از تهدیدهایی صحبت می‌کنند که از رهگذر خشکسالی امنیت ملی کشور را تهدید می‌کند، به نزاع‌های داخلی می‌انجامد و توازن جمعیتی را به هم می‌زند. این […]
گروه محیط‌زیست-هرچه بیش‌تر از آغاز دوره کم آبی می‌گذرد، دامنه و عمق خطراتی که بحران خشکسالی، شئون مختلف ملی کشور را تهدید می‌کند بیش‌تر آشکار می‌شود؛ کارشناسان اکنون از تهدیدهایی صحبت می‌کنند که از رهگذر خشکسالی امنیت ملی کشور را تهدید می‌کند، به نزاع‌های داخلی می‌انجامد و توازن جمعیتی را به هم می‌زند.
این تهدیدها، مقولاتی بسیار حساس‌تر و خطرناک‌تر از جیره‌بندی چند ساعته آب در شهر‌ها یا کمبود تولید محصولات کشاورزی است.
به گزارش مناقصه‌مزایده، پرویز کردوانی که به پدر علم کویر‌شناسی ایران معروف است از جمله کارشناسانی است که بار‌ها در مورد «غارت‌شدن آب و تبدیل کشور به بیابانی بزرگ هشدار داده است.»
این استاد دانشگاه می‌گوید: «کسی باور نمی‌کند، آب نیست و کشور با بحران کم‌آبی مواجه است اما نشانه‌های آن را می‌توان در گوشه‌وکنار کشور مشاهده کرد که نمونه‌ای از این نشانه‌ها خالی از سکنه‌‌شدن روستاهاست».
تهدید مهاجرت جمعیت
آن‌چه کردوانی از آن به عنوان خطر مهاجرت به علت خشکسالی نام می‌برد، پدیده‌ای است که روز به روز بیش‌تر شاهد آن هستیم؛ به عنوان نمونه رسانه‌های محلی در بوشهر از مهاجرت روستاییان این استان به علت تداوم خشکسالی خبر می‌دهند.
احتمال افزایش نزاع بر سر آب
یکی دیگر از پیامدهای ناگوار ادامه خشکسالی، افزایش درگیری‌ها و اختلافات داخلی میان شهر‌ها و مناطق مختلف کشور بر سر آب است.
محسن رنانی، استاد دانشگاه اصفهان در این باره هشدار می‌دهد «تا ۴ سال آینده در ایران جنگ بین استان‌ها و شهر‌ها بر سر آب علنی خواهد شد. امروز میدان واقعی جنگ در حوزه آب است. این بحران آب است که واقعاً امنیت ملی ایران را تهدید می‌کند».
رنانی تأکید می‌کند «جنگ پراکنده آب در ایران هم‌اکنون به گونه خزنده و آرام شروع شده و فقط اخبار آن منتشر نمی‌شود. در حال حاضر این جنگ به صورت پراکنده رخ می‌دهد اما تا ۵ سال آینده شاهد جنگ فراگیر آب در داخل شهر‌ها و بین مناطق و استان‌ها خواهیم بود».
به نظر می‌رسد پیش‌بینی رنانی چندان بیران نباشد چرا که طی هفته‌های اخیر اخبار متعددی درباره درگیری‌های مختلف بر سر تقسیم آب منتشر شده است.
بحران کم آبی ایران به سطوح خطرناکی رسیده است
بحران کم آبی ایران به سطوح خطرناکی رسیده است. تحلیل‌های اخیر نشان می‌دهد ۷ استان از ۳۲ استان کشور در رده استان‌های دچار «کم آبی» طبقه‌بندی شده‌اند و ۱۳ استان با «وضع بحرانی آب» مواجه هستند.
این نگرانی وجود دارد که اگر تا چند سال آینده راه‌حل‌های عملی پیدا نشود تعداد زیادی از ایرانی‌ها ممکن است مجبور به مهاجرت، از جمله به خارج، شوند. پرداختن به این مسأله حیاتی مستلزم آن است که مقامات ایرانی تصمیمات راهبردی بگیرند.
بحران کم‌آبی ایران به سطوح خطرناکی رسیده است
برای درک عمق بحران می‌توان کار را با نگاهی دقیق‌تر به اظهارات عیسی کلانتری، مشاور اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهور ایران و رییس گروه ویژه رسیدگی به بحران دریاچه ارومیه شروع کرد. کلانتری رئوس برخی مسایل کلیدی را این‌گونه ترسیم کرد:
– کمبود آب خودساخته ایران ناشی از بهره‌برداری ۹۷ درصدی از آب‌های سطحی کشور است. استاندارد بین‌المللی برای استفاده از آب‌های سطحی ۴۰ درصد است که در مقایسه با این میزان، سوءمدیریت آب در ایران را نشان می‌دهد.
– حرکت برای خودکفایی در کشاورزی در گذشته به مصرف بی‌رویه ذخایر آب انجامید، که به نوبه خود روند توسعه را تضعیف کرد. به گفته کلانتری، برخی سیاستمداران صاحب منافع توسعه پایدار را مفهومی غربی می‌دانستند که در ایران کاربرد ندارد و برای همین آن را رد می‌کردند.
– سدسازی، که زمانی نشانه پیشرفت محسوب می‌شد، رودخانه‌های کشور و دیگر آبراه‌ها را از طریق پروژه‌های غیرکارشناسی خشک کرد.
– ایران بایستی مصرف سالانه آب را تقریباً نصف کند و آن را از ۹۶ میلیارد متر مکعب کنونی به ۵۶ میلیارد متر مکعب برساند. چنین تلاشی مستلزم ۸ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری است که شامل تغییر نگرش‌های اساسی درباره کشاورزی برای نصف کردن میزان مصرف آب در این بخش نیز می‌شود.
– دولت باید با جدیت نگرشی جدید به آب را ترویج دهد تا مصرف کاهش یابد و ذخیره منابع تجدیدپذیر از نو پر شود.
تحلیل‌های اخیر نشان می‌دهد ۷ استان از ۳۲ استان کشور در رده استان‌های دچار «کم آبی» طبقه‌بندی شده‌اند و ۱۳ استان با «وضع بحرانی آب» مواجه هستند.
دولت طرح‌های بزرگی برای صرفه‌جویی بیش‌تر در مصرف آب و سرمایه‌گذاری‌های بزرگ در مدیریت و تصفیه فاضلاب انجام داده است. هدف این است که از حداکثر مقدار فاضلاب برای اهداف زراعی استفاده شود تا آب شرب را بتوان برای مصرف خانگی و صنعتی مورد استفاده قرارداد.
بحران کم آبی ایران به سطوح خطرناکی رسیده است .کلید مدیریت بحران آب ایران تغییر ساختار مصرف آب در بخش کشاورزی است. این بخش اکنون ۹۰ درصد از منابع آب کشور را مصرف می‌کند، در حالی که استاندارد بین‌المللی آن ۷۰ درصد است. بخش کشاورزی برای ایران در دو سطح اهمیت زیادی دارد: اشتغالزایی (این بخش حدود ۲۰ درصد از نیروی کار کشور را جذب کرده است و حدود ۹ درصد از تولید ناخالص داخلی کشور از این بخش است) و امنیت غذایی (که همان هدف اصلی خودکفایی بوده است.)
حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران پارسال به وزارت جهاد کشاورزی دستور داد بر دستیابی به خودکفایی در ۵ محصول راهبردی یعنی، گندم، برنج، شکر، دانه‌های روغنی و پنبه متمرکز شود. کارشناسان معتقدند تغییر در راهبرد کشاورزی ممکن است لزوماً به کاهش اشتغال در این بخش منجر نشود. مجموعه تازه‌ای از محصولات می‌تواند مصرف آب را کاهش دهد و در عین حال سطوح اشتغالزایی را نیز پایین نیاورد. اگر این‌گونه نشود کاهش مصرف آب به احتمال قریب به یقین ایران را مجبور خواهد کرد تا تولید محصولات کلیدی مانند گندم و جو را کاهش دهد و بدین‌ترتیب هدف خودکفایی محقق نخواهد شد.
به محض این‌که منابع مالی تأمین شد، دولت باید مدیریت آب را تا سطح حفظ محیط‌زیست ارتقا دهد و اداره آن را به سرپرستی یک معاون رییس‌جمهور برای آماده کردن زمینه برای نظام مدیریت یکپارچه آب تشکیل دهد. مدیریت آب باید تابع وزارت انرژی باشد که تولید برق و آب، از جمله فاضلاب را تحت مسؤولیت دارد. این اداره جدید مرجع مدیریت هرچه بهتر مجموعه پیچیده‌ای از سهامداران و صاحبان منافع و تدوین راهبرد آب خواهد بود.
بحران آب خودساخته یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی است که ایران در مسیر تبدیل شدن به یک کشور توسعه یافته با آن‌ها مواجه است. این مسأله‌ای است که می‌توان از طریق راهبردهای کارشناسی شده و عاری از دستورکارهای ایدئولوژیک و سیاسی آن را حل و فصل کرد. حالا وقت اتخاذ این تصمیمات راهبردی است.
منابع:
مانیتورینگ خبرگزاری صدا و سیما
پایگاه اینترنتی خبری و تحلیلی المانیتور
بولتن نیوز
خبرآنلاین – مریم یعقوبی
www.imna.ir
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.