شورای‌رقابت توقف عرضه خودرو در بورس را کلید زد؟

مهدی قره‌داغلی- شورای‌رقابت که در گذشته یکی از نهادهای اصلی تعیین قیمت خودرو بود، در سال گذشته و با فشارهای گسترده، از چرخه قیمت‌گذاری خودرو کنار گذاشته شد. اما با عرضه خودرو در بورس کالا و نحوه اجرای آن تعدادی از نمایندگان مجلس در نامه‌ای خواستار دخالت این سازمان در روند اجرای عرضه خودرو در […]

مهدی قره‌داغلی- شورای‌رقابت که در گذشته یکی از نهادهای اصلی تعیین قیمت خودرو بود، در سال گذشته و با فشارهای گسترده، از چرخه قیمت‌گذاری خودرو کنار گذاشته شد. اما با عرضه خودرو در بورس کالا و نحوه اجرای آن تعدادی از نمایندگان مجلس در نامه‌ای خواستار دخالت این سازمان در روند اجرای عرضه خودرو در بورس کالا شدند که پس از کشمکش‌های فراوان بر سر آن که شورای‌رقابت نباید در این حوزه ورود کند، جلساتی را با وزارت صمت و ارگان‌های مرتبط ترتیب دادند که حاصل این جلسات دستورالعمل شورای‌رقابت برای تنظیم بازار خودرو شد که این دستورالعمل بدون هیچ رأی مخالفی تصویب و ابلاغ شد که اشاره به آن دارد که خودرو باید توسط خودروسازان در سامانه یکپارچه فروش عرضه شود که همین امر می‌تواند آغازگر خارج‌سازی خودرو از چرخه عرضه خودرو در بورس باشد. به گزارش مناقصه‌مزایده، دستورالعمل تنظیم بازار خودروی سواری، پیشنهاد کارگروه تخصصی خودرو در جلسه شماره ۵۴۳ شورای‌رقابت مورد بحث و بررسی قرار گرفته و به اتفاق آراء مصوب شد. متعاقب انقضای مصوبه شصت‌وسومین جلسه شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی سران سه قوا مورخ ۲۸ مهرماه ۱۴۰۰ پس از جلسات مکرر با حضور همه ذی‌نفعان بازار خودرو از جمله نمایندگان وزارت صمت، سازمان بورس و اوراق بهادار، خودروسازان، انجمن‌های مربوطه، بانک‌مرکزی و…، دستورالعمل خودرو با در نظر گرفتن جمیع جوانب به رأی گذاشته و با اتفاق آرای اعضا به تصویب رسید. پیرو اطلاعیه‌های قبلی و با عنایت به تشخیص انحصار در بازار خودرو توسط شورای‌رقابت که براساس بالا بودن شاخص‌های تمرکز، تقاضای انباشته در بازار، محدودیت یا ممنوعیت واردات در سال‌های اخیر، پایین بودن قدرت انتخاب مصرف‌کنندگان و همچنین برخی از قوانین و مقررات غیرضروری و بعضاً زائد و سیاست‌های ناکارآمد در طرف تقاضا و طرف عرضه خودرو شکل گرفته است، شورای‌رقابت به استناد بند ۵ ماده ۵۸ قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی در جلسه ۵۴۳ مورخ ۱۱ بهمن‌ماه ۱۴۰۱ با اخذ نظرات مشورتی و پیشنهادات در کارگروه خودرو، دستورالعمل تنظیم قیمت خودروی سواری را تصویب کرد. در این راستا به منظور تبیین هرچه بهتر مبانی دستورالعمل مصوب، موارد ذیل اعلام می‌شود:

۱- شورای‌رقابت بر این باور است که تعادل در بازار خودرو از طریق ایجاد فضای رقابتی شکل می‌گیرد. بر این اساس مسلم است که باید از قیمت‌گذاری دستوری به‌ویژه در شرایط تورمی و افزایش هزینه‌های تولید پرهیز شود تا آسیبی به تولیدکنندگان نرسد. همچنین برای حفظ منافع مصرف‌کنندگان، تسهیل واردات خودرو برای رقابتی شدن قیمت‌ها ضرورت دارد، بدین معنی که منافع تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان همزمان مورد توجه شورای‌رقابت است، لذا در دستورالعمل حاضر منافع هر دو طرف مدنظر است.

۲- دستورالعمل مصوب در جلسه ۵۴۳ مورخ یازدهم بهمن‌ماه ۱۴۰۱ در ابتدا و فقط برای‌گذار از دوران فعلی به دنبال واقعی کردن قیمت محصولات تولیدی براساس هزینه‌های تمام شده تولید و ملاحظه سود عادله و تقویت طرف عرضه و همچنین مدیریت تقاضا به منظور ایجاد تعادل در بازار بوده و در مرحله بعد به دنبال نهادینه کردن رقابت در صنعت خودرو و رفع انحصارات در بازار است.

۳- در چارچوب دستوالعمل فوق‌الذکر، خودروهای سواری تولید داخل براساس ترازیابی (benchmarking) با حداقل سه خودروی خارجی مقایسه و براساس شاخص رقابت‌پذیری در سطوح A تا G رتبه‌بندی خواهند شد. در این راستا و به منظور دقت در انتخاب خودروهای مشابه خارجی و رتبه‌بندی خودروهای داخلی از توان ‌و ظرفیت نهادهای معتبر داخلی و خارجی استفاده خواهد شد.

۴- رتبه‌بندی انجام شده به مفهوم درجه رقابت‌پذیری خودروهای داخلی بوده و مبنای تنظیم قیمت توسط شورای‌رقابت خواهد بود. بدین‌نحو که خودروهایی با درجه رقابت‌پذیری بالاتر می‌توانند مشمول افزایش قیمت وفق دستورالعمل این شورا باشند، اما خودروهایی که درجه رقابت‌پذیری پایین دارند، تا یک‌سال فرصت ارتقای درجه رقابت‌پذیری خواهند داشت که در صورت عدم تحقق آن، باید با همان قیمت دوره قبل، فروش انجام دهند.

۵- در چارچوب دستورالعمل مصوب، واردات خودروی سواری برای کمک به تنظیم بازار خودرو و ارتقای رقابت‌پذیری محصولات داخلی ضروری است و باید همه مقررات و ضوابط مربوط به واردات خودرو در راستای تسهیل واردات، اصلاح و واردات خودرو تسریع شود.

۶- با توجه به ضرورت تسهیل دسترسی عموم مصرف‌کنندگان واقعی به بازار خودرو، مقرر شده است ثبت‌نام و فروش خودروی سواری فقط از طریق سامانه یکپارچه فروش و در چارچوب مصوب شورا انجام شود. لازم به ذکر است؛ وضعیت بازار خودرو به صورت مستمر توسط کارگروه خودرو پایش و حسب ضرورت تغییرات لازم در سازوکار عرضه و فروش خودرو در شورای‌رقابت تصویب و اعمال خواهد شد. در پایان این دستورالعمل نیز آمده است: امید است با تداوم حمایت از سیاست‌های اتخاذ شده و ایجاد تعادل پایدار در بازار خودرو، شاهد خروج از انحصار در این بازار و ارتقای شاخص‌های رقابت‌پذیری صنعت خودرو و آزادسازی کامل بازار خودرو در طرف عرضه و تقاضا باشیم.