افزایش نرخ فرونشست زمین در گستره جنوب غربی تهران

افزایش نرخ فرونشست زمین در گستره جنوب غربی تهران تحلیل نرخ فرو نشست زمین در گستره جنوب‌غربی تهران به همت گروه زمین‌شناسی مهندسی و ژئوتکنیک در دفتر بررسی مخاطرات زمین‌شناسی، زیست‌محیطی و مهندسی این سازمان انجام شد.  به گزارش ماین‌نیوز، مسعودمحمودپور رییس‌گروه زمین‌شناسی مهندسی و ژئوتکنیک سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌ معدنی کشور، با بیان این […]

افزایش نرخ فرونشست زمین در گستره جنوب غربی تهران

تحلیل نرخ فرو نشست زمین در گستره جنوب‌غربی تهران به همت گروه زمین‌شناسی مهندسی و ژئوتکنیک در دفتر بررسی مخاطرات زمین‌شناسی، زیست‌محیطی و مهندسی این سازمان انجام شد.

 به گزارش ماین‌نیوز، مسعودمحمودپور رییس‌گروه زمین‌شناسی مهندسی و ژئوتکنیک سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌ معدنی کشور، با بیان این که ناحیه جنوب غربی تهران درگیر رخداد فرونشست زمین است که با هر ۳ روش ترازیابی دقیق، سامانه تعیین موقعیت جهانی و تکنیک تداخل‌سنجی راداری مورد بررسی قرار گرفته، افزود: تکنیک تداخل‌سنجی راداری به جهت برداشت دقیق جابه‌جایی‌های زمین با پوشش وسیع و قدرت تفکیک مکانی بالا، روش مناسبی برای بررسی حرکات سطح زمین است.

وی، از بررسی‌های تداخل‌سنجی راداری گستره جنوب‌غربی تهران برای نخستین‌بار در سال ۱۳۸۴ توسط سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور خبر داد و گفت: در راستای اندازه‌گیری‌های انجام شده توسط سازمان نقشه‌برداری کشور و اعلام وقوع پدیده فرونشست در منطقه وسیعی از جنوب غربی تهران با مساحت حدود ۴۱۶ کیلومتر مربع، مطالعات بر روی این مسأله توسط سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌ معدنی کشور با همکاری دانشگاه‌های آکسفورد و کمبریج در سال ۲۰۰۴ میلادی آغاز شد. بیشینه نرخ به‌دست آمده در این تحلیل برابر با ۱۷ سانتی‌متر بر سال بوده است.

به گفته وی، باید توجه داشت که پیش‌بینی و برآورد نرخ فرونشست سالیانه در اثر برداشت آب‌های زیرزمینی بر پایه قرائن و برون‌یابی داده‌های به‌دست آمده در فصل‌های بهار و تابستان به مراتب بیش‌تر از مقادیری خواهد بود که برای فصل‌های پاییز و زمستان تعیین می‌شود؛ بنابراین برای تعیین دقیق این مقدار، در نظر گرفتن بازه‌ای حدود یک تا دو ساله منطقی و علمی به‌نظر می‌رسد.

این کارشناس با بیان این که براساس شواهد منطقه فرونشست تهران در سال‌های ۸۸ و ۸۹ در مقایسه با سال ۸۴ توسعه بسیار زیادی را در همه جهات نشان می‌دهد، خاطرنشان کرد: این گسترش در بخش‌های غربی و شرقی بیش‌تر است و محیط منطقه فرونشستی به ۱۴۹ کیلومتر و مساحت آن به حدود ۵۳۰ کیلومتر مربع افزون شده است.

رییس‌گروه زمین‌شناسی مهندسی و ژئوتکنیک ضمن اشاره به نتایج به‌دست آمده از مدل‌سازی‌ فرونشست زمین در گستره جنوب غربی تهران و پیش‌بینی نرخ آن برای سال۹۷، یادآور شد: با فرض ثابت بودن نرخ پمپاژ آب زیرزمینی در آینده، بیشینه نرخ فرونشست زمین در دشت مذکور به بیش از ۳۳ سانتی‌متر بر سال و حدود دو برابر آن در سال ۸۴ خواهد رسید.

محمودپور تأکید کرد: براساس شواهد صحرایی، سیل‌گیر شدن زمین‌ها و خسارت‌های سازه‌ای وارده بر ساختمان‌ها، جاده‌ها، بزرگراه‌ها، راه‌آهن، سازه‌های کنترل‌کننده سیلاب، شبکه‌های انتقال فاضلاب شهری، شبکه‌های توزیع برق، گاز و دکل‌های برق و شکل‌گیری ترک‌‌‌ها و شکاف‌های زمین از مهم‌ترین اثرات ناشی از فرونشست است.

وی از مشاهده و ثبت عوارض ناشی از فرونشست در گستره جنوب‌غربی تهران خبر داد و گفت: این عوارض به صورت بالازدگی چاه‌های پیزومتری و لوله جدار چاه‌ها، ترک‌خوردگی دیوارهای ساختمان‌ها و کج‌شدگی تیرهای برق در این گستره و همچنین ایجاد و توسعه ترک‌‌‌ها و شکاف‌های زمین و فروچاله‌ها مشاهده می‌شوند.

این کارشناس ضمن هشدار نسبت به روند افزایشی نرخ فرونشست زمین در گستره جنوب‌غربی تهران، تصریح کرد: این نکته در بررسی‌های تداخل‌سنجی راداری مشهود است و با در نظر گرفتن برداشت بی‌رویه و زیاد از منابع آب‌های زیرزمینی و وجود لایه‌های رسی ریزدانه در بین لایه‌های ماسه‌ای و شنی آبخوان دشت تهران این امر کاملاً طبیعی است.

رییس گروه زمین‌شناسی مهندسی و ژئوتکنیک سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، تراکم جمعیتی بالای شهر تهران و اطراف آن، قرارگیری سازه‌ها و تأسیسات مهم در آن، وجود شریان‌های حیاتی مهم مانند راه‌آهن و فرودگاه و تراکم دکل‌های برق فشارقوی در پهنه فرونشستی شکل گرفته را بسیار مهم ارزیابی کرد و گفت: بر همین اساس پیشنهاد می‌شود تا در سریع‌‌‌ترین زمان ممکن ضمن برداشت و به‌روز کردن وضعیت جابه‌جایی‌های سطح زمین به روش تداخل‌سنجی راداری از منطقه، نرخ دقیق فرونشست به‌دست‌آید.

 

همچنین برداشت‌های دوره‌ای و منظم نشست‌سنج‌های نصب شده در گستره فرونشستی مذکور می‌بایست انجام گیرد تا بتوان به رفتارسنجی دقیقی از تراکم آبخوان دشت تهران و فرونشست ناشی از آن دست یافت.