وقوع اختلالات ژنتیکی در پی اختلاط گونه‌های هم‌خون حیوانی

  در نشست «محصولات تراریخته و ارتباط ژنتیک»، اثرات منفی اختلالات ژنتیکی در پی اختلاط گونه‌های هم‌خون حیوانی و اثرات زیست‌محیطی کوچک شدن جمعیت‌های حیوانی بررسی شد. به گزارش مهر، نشست «ارتباط ژنتیک و محصولات تراریخته» با حضور محمود تولایی رییس انجمن ژنتیک ایران، امیر میمندی‌پور، دبیر اجرایی دومین کنگره بین‌المللی و چهاردهمین کنگره ژنتیک […]

 

در نشست «محصولات تراریخته و ارتباط ژنتیک»، اثرات منفی اختلالات ژنتیکی در پی اختلاط گونه‌های هم‌خون حیوانی و اثرات زیست‌محیطی کوچک شدن جمعیت‌های حیوانی بررسی شد.

به گزارش مهر، نشست «ارتباط ژنتیک و محصولات تراریخته» با حضور محمود تولایی رییس انجمن ژنتیک ایران، امیر میمندی‌پور، دبیر اجرایی دومین کنگره بین‌المللی و چهاردهمین کنگره ژنتیک ملی ایران، اصغر مبارکی، مدیرکل دفتر موزه تاریخ طبیعی و ژنتیک سازمان حفاظت محیط‌زیست و کسری اصفهانی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه ملی ژنتیک و‌زیست فن‌آوری و عضو انجمن ژنتیک ایران برگزار شد.

در این نشست محمود تولایی با بیان این‌که در هر نوع اقدام توسعه‌ای نیازمند گفتمان با سازمان محیط‌زیست و نگرش‌های محیط‌زیست هستیم، گفت: وقتی در ازدواج‌های انسانی، ازدواج دو هم خون صورت می‌گیرد، اگر اختلال ژنتیکی در این خانواده وجود داشته باشد در این صورت وقتی دو ویژگی یکسان در کنار هم قرار می‌گیرد، غالب می‌شود و احتمال پیدایش نقص ژنتیکی بیش‌تر می‌شود، در محیط‌زیست هم به همین شکل است.

وی ادامه داد: وقتی گونه‌هایی مثلاً گوزن‌ها یا موجودات مهم دیگری را در طبیعت محصور می‌کنیم و به وسیله اقدامات بشر و اتوبان‌ها و امثالهم و ملاحظات زیست‌محیطی‌شان را نمی‌بینیم سبب می‌شود اختلاط ‌های هم خون زیادتر شود و همین مسأله سبب می‌شود طی دو -۳ نسل ما نژاد مهمی را در کشور از دست دهیم یا دچار اختلالات و نقص‌هایی شویم که در آینده بگوییم ضرر کردیم و گونه‌های ارزشمند طبیعی را از دست دادیم.

رییس انجمن ژنتیک ایران متذکر شد: بنابراین در هر نوع اقدام توسعه‌ای هم نیازمند گفتمان با سازمان محیط‌زیست و نگرش‌های محیط‌زیست هستیم و هم چاره‌اندیشی و این که چگونه توسعه را با الزامات حفاظت و حراست از محیط‌زیست هم راستا کنیم.

محمود تولایی به تعریف تراریخته و چگونگی پیدایش آن پرداخت و گفت: در سال ۱۹۷۰ با تکمیل اطلاعات دانشمندان از ساختار ژن و همین طور ساخت تجهیزاتی که امکان دست ورزی و کارکردن با ژنوم، جدا کردن قطعه‌ای از ژن و مهندسی کردن آن را فراهم کرد، ژنتیک مدرن متولد شد. با این قابلیت‌ها بشر توانست بر برخی از قطعات ژنی درون موجودات زنده از میکروارگانیسم‌ها، باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها، گیاهان و یا حتی استخراج ژن از نمونه سلول‌های خونی یا بافت‌های دیگر و جدا کردن قطعه‌ای از ژن و مطالعه آثار و نقش آن ژن مسلط شود.

رییس انجمن ژنتیک ایران افزود: امکان قابلیت استفاده در راستای نیاز، ذهن دانشمندان را تحریک کرد و این قابلیت‌ها سبب شد که ما بتوانیم برخی از ژن‌ها را درون برخی موجودات دیگر منتقل و آثارشان را مطالعه کنیم.

وظیفه اصلی سازمان محیط‌زیست حفظ تنوع زیستی کشور است

در ادامه امیر میمندی‌پور با بیان این‌که از مهندسی ژنتیک در میکرو ارگانیسم‌ها دو استفاده می‌توانیم بکنیم، عنوان کرد: یکی میکروارگانیسم‌ها به عنوان حامل و نگهدارنده آن ژن است و دیگری استفاده از خود میکروارگانیسم‌ها در بیوتکنولوژی در صنایع مختلف.

وی با ذکر مثالی برای تفهیم کاربرد مهندسی ژنتیک در میکرو ارگانیسم اظهار داشت: امروزه از میکروارگانیسم‌ها در صنایع مختلفی برای تولید محصولات استفاده می‌کنیم، برای مثال امروزه در بسیاری از افزودنی‌های خوراکی که در صنایع تولید گوشت مصرف می‌شود از جمله آنزیم، آمینواسید‌ها و ویتامین‌ها توسط میکروارگانیسم‌ها، با انتقال ژنِ تولیدکننده این محصولات به داخل میکروارگانیسم‌هایی که پر تولید هستند و به سرعت تکثیر پیدا می‌کنند که تحت شرایط بسته، قابل کنترل هستند، می‌توانیم تعداد زیادی از این افزودنی‌ها را تولید کنیم.

اصغر مبارکی وظیفه اصلی سازمان حفاظت از محیط‌زیست را حفظ تنوع زیستی موجود فعلی در طبیعت بیان کرد و گفت: رسالت و کارکرد سازمان محیط‌زیست به عنوان یک سازمان ناظر بحث حفاظت از تنوع ژنتیکی و تنوع زیستی خواهد بود. علی‌رغم فعالیت‌های علمی که انجام می‌شود که در جهت ایجاد ژن و یا ساختارهای جدید ژن‌ها، رسالت اصلی ما حفظ تنوع ژنتیکی و تنوع زیستی موجود فعلی در طبیعت است.

وی حفظ گیاهان و جانوران منحصر به فرد در ایران را از رویکردهای سازمان حفظ محیط‌زیست برشمرد و تصریح کرد: کشور ما با توجه به گونه‌های متعدد گیاهی و جانوری در حوزه خاورمیانه و هم در مقایسه با کشورهای دیگر دارای تنوع قابل ملاحظه‌ای است. تأکید ما در تنوع گونه‌های موجود به ویژه روی گونه‌های اندمیک است و فقط گونه‌هایی هستند که در ایران منحصر هستند. خاستگاه بسیاری از گونه‌های اقتصادی کشاورزی که الان در دنیا مرسوم است و کشت و بهره‌برداری می‌شود، حتی گونه‌های جانوری، ایران بوده و حفظ این تنوع برای ما بسیار مهم و حایز اهمیت است.

مدیرکل دفتر موزه تاریخ طبیعی و ژنتیک سازمان حفاظت محیط‌زیست متذکر شد: میزان تأثیری که نمونه‌های تراریخته یا محصولات جدید می‌توانند در تنوع زیستی داشته باشند، یک موضوع علمی بسیار پیچیده است. تغییر ساختار یا تغییر سیمای طبیعی یک اکوسیستم قطعا تغییراتی در ترکیب آن ایجاد خواهد کرد.

کسری اصفهانی پژوهشگاه ملی ژنتیک و‌زیست فن‌آوری را یکی از معتبر‌ترین مراکز تحقیقاتی مهندسی ژنتیک معرفی کرد و گفت: به خاطر رسالتی که پژوهشگاه ملی ژنتیک و ‌زیست‌فن‌آوری دارد زمینه‌های مختلفی کار می‌شود. ۳ پژوهشکده مشخص داریم پژوهشکده بیوتکنولوژی انسانی که روی مباحث مختلف با محوریت سرطان و سلول‌های بنیادی کار می‌کنند.

وی ادامه داد: پژوهشکده بیوتکنولوی کشاورزی که ۳ گروه مجزا در‌زیست فن‌آوری دام و آبزیان،‌زیست فرآورده‌های گیاهی و بیوتکنولوژی کشاورزی با مفهوم اصلی یعنی تولید گیاه تراریخته کار می‌کنند.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه ملی ژنتیک و‌ زیست‌فن‌آوری و عضو انجمن ژنتیک ایران در خصوص پیشرفت کار و اقدامات صورت گرفته در بخش‌های مختلف این پژوهشگاه اظهار داشت: در بیوتکنولوژی پزشکی هم در زمینه تشخیص و هم در زمینه درمان از بیوتکنولوژی می‌توانیم استفاده کنیم. در زمینه تشخیص در کشور خیلی خوب کار شده و انواع و اقسام بیماری‌های ژنتیکی با روش‌های مدرن قابل تشخیص است. دستاوردهای بسیار ارزنده‌ای در خصوص تولید دارو داشته‌ایم. در بخش صنعت انواع مواد در بخش‌های مختلف تولید شده و چند تا از این مواد به فاز صنعتی وارد خواهد شد. در بخش گیاهی، انواع و اقسام گیاهان ترنس ژنیک را تولید کردیم.

باید یکپارچگی جمعیت‌های حیوانی را حفظ کنیم

در ادامه میمندی‌پور به دومین کنگره بین‌المللی و چهاردهمین کنگره ژنتیک ملی ایران اشاره کرد وگفت: این کنگره دو سالانه برگزار می‌شود و در سال آینده در یکم تا سوم خرداد ماه سال ۹۵ در محل همایش‌های بین‌المللی دانشگاه شهید بهشتی برگزار خواهد شد.

دبیر اجرایی دومین کنگره بین‌المللی و چهاردهمین کنگره ژنتیک ملی ایران به محورهای این کنگره پرداخت و عنوان کرد: محورهای ما هم متناسب با ژنتیک گیاهی، جانوری، انسانی ژنتیک ریز سازگار‌ها یا میکروارگانیسم‌ها، شاخه محور ذخایر ژنتیکی، محور سلول‌های بنیادی، موارد ایمنی زیستی و آخرین دستاوردهایی که در این زمینه‌ها در بخش‌های مختلف ژنتیک به بررسی خواهیم گذاشت و محققین، دانشمندان، دانشجویان آخرین دستاوردهایشان را در این کنگره ارایه خواهند کرد.

وی افزود: تا این لحظه حدود ۳۰ نفر از محققین و دانشمندان برتر دنیا را دعوت کرده‌ایم که در شاخه‌های مختلف برآوردهای خودشان را ارایه خواهند کرد و فکر می‌کنیم در حدود ۱۵۰۰ الی ۱۷۰۰ نفر ثبت‌نام کنندگان خارجی ما است که چیزی در حدود ۱۰ درصد از شرکت‌کنندگان ما از مهمانان خارجی در این کنگره داشته باشیم.

مبارکی گفت: با توجه به فعالیت‌های توسعه‌ای که انجام می‌شود متأسفانه جمعیت‌های یکپارچه تکه تکه می‌شوند و وقتی این مسأله رخ می‌دهد، ارتباط بین این جمعیت‌ها از بین می‌رود و هر چه جمعیت کوچک‌تر باشد و این ارتباطات کم‌تر باشد، انتقال این ژن هم کم‌تر خواهد بود.

 

وی در خصوص عواقب کوچک‌تر شدن ارتباطات متذکر شد: این جمعیت کم، ژنی را در خودش دارد و احتمال این‌که این ژن را در زمان کم‌تری از دست بدهیم، خیلی زیاد است، بنابراین در فعالیت‌های توسعه‌ای توجه به این موضوع که بتوانیم یکپارچگی جمعیت و زیستگاه‌ها را تا حد امکان حفظ کنیم که باعث ارتباط بین جمعیت‌ها و افراد مختلف و ارتباط ژن بشود برای ما خیلی مهم است در این صورت، قطعا ژن‌هایی که می‌تواند برای ما خیلی مهم باشد برای بقاء و استفاده آتی، از دست خواهیم داد.