عرضه خودرو در بورس منتفی خواهد شد؟

موضوع عرضه خودرو در بورس کالا و همچنان این روش فروش خودرو، ابهاماتی را به همراه دارد که تا الان به آن‌ها پاسخی داده نشده است. به گزارش مناقصه‌مزایده، در این زمینه، منوچهر منطقی؛ معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صمت، در گفت‌وگویی توضیحاتی را ارایه کرده است: * تعریف کشور خودروساز چیست؟ خودرو دو ویژگی ایجاد […]

موضوع عرضه خودرو در بورس کالا و همچنان این روش فروش خودرو، ابهاماتی را به همراه دارد که تا الان به آن‌ها پاسخی داده نشده است. به گزارش مناقصه‌مزایده، در این زمینه، منوچهر منطقی؛ معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صمت، در گفت‌وگویی توضیحاتی را ارایه کرده است:
* تعریف کشور خودروساز چیست؟
خودرو دو ویژگی ایجاد اشتغال و ارزش‌افزوده بالا دارد که در برنامه‌ریزی‌ها به این دو ویژگی توجه می‌شود. به شرکتی خودروساز می‌گویند که مالکیت فکری خودرو و حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد ساخت آن را داشته باشد. خودروساز باید توان طراحی، توسعه و تولید محصول را داشته باشد و تولید صرفاً برای داخل نباشد و بخشی هم برای بازارهای جهانی باشد. در کشور ما دو طیف خودروساز داریم. طیف اول، دو خودروساز بزرگ هستند که توانمندی طراحی و تولید را دارند که ممکن است با کمک شرکت‌های بزرگ دنیا باشد. گروه دوم فقط مونتاژ می‌کنند که ارزش‌افزوده بالایی ندارند و حدود ۲۰ درصد است. موضوع اشتغال برای ما مهم است. شرکت‌ها سهم داخلی‌سازی هم باید داشته باشند. بنابراین سیاست‌گذاری جدید ایجاد شده که شرکت‌ها به سمت ایجاد ارزش‌افزوده بالا بروند و طراحی محصول هم داشته باشند و دانش‌بنیان شوند.
* ایران‌ خودروساز است؟
کشور ما استعداد این را دارد که در مقام خودروساز قرار گیرد. در شمال خاورمیانه در این زمینه اول هستیم. دانش پایه را داریم و از نظر فرآیندهای تولید برتری خاص داریم، اگر در طراحی محصول هم توان بالاتر برود خودروساز کامل می‌شویم. کار علمی در این زمینه کردیم و در بررسی‌ها دیدیم که خودروسازهای مهم دنیا همه دانش‌بنیان هستند. گزارش تحول خودرو و نقشه جامعی درست کردیم که یک سال آن را اجراء کرده‌ایم و تا سال ۱۴۰۳ کامل اجرایی می‌شود. یکی از هشت فرمان رئیس‌جمهور درباره خودرو، افزایش ۵۰ درصدی تولید بود، این امر محقق شده است؟ میزان تولید خودرو ماقبل از تحریم‌ها ۱٫۶ میلیون دستگاه در سال بود که با تحریم شرکت‌ها نصف شد. اولین گام احیای ظرفیت بود. پارسال ۹۴۶ هزار دستگاه خودرو در کشور تولید شد که ۱۰۰ هزار خودروی ناقص در پارکینگ‌ها مانده بود. امسال یک میلیون و ۲۶۰ هزار خودرو در کشور تولید شده که نسبت به پارسال ۴۵ درصد افزایش تولید داشته‌ایم و با احتساب تحویل خودروهای در پارکینگ مانده، یک میلیون و ۴۰۰ هزار خودرو تحویل داده‌ایم.
* خودروسازهای خصوصی در ایران پا می‌گیرند؟
خودروسازهای خصوصی باید عمق ساخت داخل را بیشتر کنند و با توجه به اینکه شرکای خارجی دارند توسعه مدل‌ها را داشته باشند که قابلیت صادرات داشته باشد. در انتهای سال آینده دو مجموعه که در این مسیر حرکت کرده باشند را خواهیم داشت. ما ۲۸ تا خودروساز در کشور داریم که مجوز به آن‌ها داده شده است، در گام اول مجوز داده می‌شود اما باید سیاست‌گذاری شود تا واقعاً خودروساز شوند و سطح تولید را بالا ببرند. این‌ها کم کم باید در کنار هم قرار گیرند و اتحادهای راهبردی با هم داشته باشند و تشکیل کنسرسیوم بدهند.
* یکی دیگر از فرمان هشت ماده‌ای رئیس جمهور افزایش کیفیت بود، چه اتفاقی در این خصوص افتاده است؟
سطح کیفیت خودروهای قدیمی از یک حدی بالاتر نمی‌رود بنابراین کم‌کم باید از رده خارج شده و خودروهای جدید با سیستم ایمنی بالا جایگزین آن‌ها شوند. ۷۰ درصد کیفیت خودرو مربوط به قطعات می‌شود و قرار شده مسؤولیت کیفیت قطعات با خود قطعه‌ساز‌ها باشد. همچنین یک نکته دیگر اینکه قبلاً قطعات قاچاق داشتیم که با کاری که در وزارت صمت انجام شده الان قطعات کدرهگیری دارند و تحت کنترل هستند. با این اقدامات رضایت مشتری ۱۱ تا ۱۶ درصد نسبت به سال ۱۴۰۰ بهتر شده است و البته این مسیر ادامه خواهد داشت.
* برای خودروی اقتصادی چه کار کردید؟
بیش از ۶۵ درصد مشتریان خودرو توان خرید خودروهای بالای ۱۰ هزار دلار را ندارند اما باید با مبلغ پایین خودروی مدرن و ایمن نصیب آن‌ها شود. یک مدل خودروی اقتصادی را با ایران‌خودرو ادامه دادیم که آن را سه بخش کردیم یک بخش در سایپا انجام شد که انتهای بهمن سال آینده به بازار عرضه می‌شود، یک مدل خودروی برقی داریم که در ایران‌خودرو تولید می‌شود و یک خودرو هم در بخش‌خصوصی تولید خواهد شد. در مجموع سالانه ۳۰۰ هزار دستگاه خودروی اقتصادی با قیمت حدود ۲۲۰ میلیون تومان خواهیم داشت در کل باید زیر شش هزار دلار به مشتری عرضه شود.
* درباره واگذاری مدیریت خودروساز‌ها چه اقدامی شد؟
اولین کار قرار بود ارزش‌گذاری این دو شرکت تا انتهای فروردین انجام شود که ارزش‌گذاری سایپا را تیرماه و ایران‌خودرو را شهریور تحویل دادند. بعد قرار شد اولین واگذاری‌ها، سهام تودلی باشد. برای سهام تودلی ایران‌خودرو دو شرکت و برای سایپا یک شرکت متقاضی وجود داشت که مشخص شد هر سه یکی بودند و قابلیت واگذاری نبود. سپس قرار به واگذاری سهام‌های کوچک این دو خودروساز شد که برای ایران‌خودرو خراسان متقاضی نبود. در سایپا دو سهام پارس‌خودرو و بن‌رو متقاضی داشتند که ارزیابی‌ها انجام شده تا مشخص شود که خریداران صلاحیت کلی دارند. این موضوع در انتهای کار قرار دارد.
* وزارت صمت با عرضه خودرو در بورس مخالف است؟
در عرضه خودرو در بورس فرآیند غلطی را جلو رفتیم. بورس راه‌حل موقت برای حالتی که قیمت‌گذاری غیرواقعی داریم، است. قیمت‌گذاری دستوری نباید باشد اما شرایطی دارد که یکی از آن شروط تعادل عرضه و تقاضاست. سال آینده تولید خودرو در کشور به حد تقاضا در شرایط نرمال می‌رسد. تقاضای نرمال ۱٫۴ میلیون دستگاه در سال است که امسال به این میزان رسیدیم اما تقاضای انباشته از قبل هم داشیم. سال آینده با احتساب واردات و تولید داخلی به عرضه ۱٫۸ میلیون دستگاه خودرو می‌رسیم که با تقاضا همخوانی خواهد داشت. سعی می‌کنیم به آن شرایطی برسیم که عوامل انحصاری را از بین ببریم.
* در حذف قرعه‌کشی به کجا رسیدیم؟
الان قرعه‌کشی حذف و صف خرید جایگزین آن شده است. بعد از کرونا درخواست خودرو بالا رفته است و در همه جای دنیا برای خرید خودرو صف دارند. در این صف حتماً به همه متقاضیان خودرو داده می‌شود اما مکانیزمی برای تعیین نوبت هر متقاضی و زمان تحویل به صورت رندومی وجود دارد. راه دیگری هم پیشنهاد شده که هر کسی پول کامل بدهد در اول صف باشد که روی آن فکر می‌کنیم.
* برای خودروهای وارداتی هم صف تشکیل شده است؟
در مرحله اول ثبت سفارش ۱۰۰ هزار دستگاه است که متقاضیان ثبت‌نام کرده‌اند سپس در فرآیند نوبت‌دهی قرار می‌گیرد و این خودرو‌ها به نوبت تحویل داده می‌شود.
* عرضه در بورس منتفی است؟
خیر؛ این طرح مجلس است که همه خودرو‌ها در بورس عرضه شوند. باید قیمت پایه داشته باشند که شورای‌رقابت این را تعیین می‌کند. هر گاه قیمت پایه به بورس نزدیک‌تر شود مشتریان با قیمت واقعی‌تری می‌ توانند خودرو تهیه کنند.
– با حذف قرعه‌کشی، واگذاری خودرو به مادران چه می‌شود؟
تمام خودروسازان دو لیست برای مشتریان معمولی و مادران دارای دو فرزند به بالا دارند. هر حالتی که برای فروش ایجاد شود این دو لیست وجود دارد و دچار مشکل نخواهد شد.
* خودروهای فرسوده چطور؟
این طرح فقط برای قرعه‌کشی بود که گفته شده بود ۲۰ درصد از قرعه‌کشی به خودروهای فرسوده اختصاص یابد بنابراین از این به‌بعد حذف می‌شود. اما پیش‌بینی شده که با افزایش تولید خودرو، ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار دستگاه ظرفیت برای جایگزینی با خودروهای فرسوده باقی می‌ماند.
* آخرین خبر از برخورد با دستگاه‌ها و خودروسازهای متخلف برای فروش خودرو رانتی به دستگاه‌ها چیست؟
تأکید رئیس‌جمهور بر عرضه شفاف خودرو است و جایی که صف فروش است عرضه باید طبق روال قرعه‌کشی باشد. خودروسازهایی که در قرعه‌کشی بودند و خارج از فرآیند قرعه‌کشی، خودرو به دستگاهی ارایه دادند، تخلف کرده‌اند که این موضوع در حال بررسی است و اواخر سال یا نهایتاً اوایل سال آینده نتایج مشخص خواهد شد.