دیپلماسی ظریف زنگنه جواب داد

سمیه مهدوی- سرانجام انتظار سران نفتی اوپک به سرآمد و تکلیف فریز نفتی یک سره شد. پس از موفقیت دیپلمات‌های ایران در جریان برجام، حال صنعت نفت شاهد برجامی از جنس نفت شده است. هفته گذشته برگزاری پانزدهمین نشست مجمع بین‎المللی انرژی بهانه‌ای برای دورهمی اعضای اوپک شد تا با واکاوی مدیریت بازار نفت طرح تثبیت […]

سمیه مهدوی- سرانجام انتظار سران نفتی اوپک به سرآمد و تکلیف فریز نفتی یک سره شد. پس از موفقیت دیپلمات‌های ایران در جریان برجام، حال صنعت نفت شاهد برجامی از جنس نفت شده است. هفته گذشته برگزاری پانزدهمین نشست مجمع بینالمللی انرژی بهانه‌ای برای دورهمی اعضای اوپک شد تا با واکاوی مدیریت بازار نفت طرح تثبیت تولید نفت را نیز به رأی‌ بگذارند.

طرح فریز نفتی که از مدت ها پیش از سوی اوپکی‌ها مطرح شد و کشورهایی نظیر عربستان را برآن داشت تا از آن علیه مواضع نفتی ایران استفاده کند.

 هدف از عملیاتی کردن این طرح ایجاد ثبات در بازار و جلوگیری از عرضه نفت مازاد بود تا میزان تولید در سال ۲۰۱۶ و نیمه نخست سال ۲۰۱۷ ثابت باقی بماند. طرحی که با اما و اگرهای اعضای اوپک مواجه شد؛ کشورهایی نظیر ایران، عراق، روسیه و عربستان را وادار به نشان دادن واکنش‌های متعددی کرد. زنگنه، وزیر نفت ایران که سیاست خود را مبنی بر زنده کردن سهم تولید در بازار نفت قرارداده است از همان ابتدا دست رد به سینه فریز نفتی زد.

در این میان عراق و عربستان که داعیه‌دار حمایت از طرح اوپک شده‌اند در زمان تحریم و با سوءاستفاده از محرومیت نفتی ایران، فیتیله تولیدات خود را بالا کشیدند و بدین‌ترتیب سهمیه ایران را در بازار تصاحب کردند.

کشور عراق هرچند در ابتدا از سیاست ایران تبعیت کرد اما در آستانه برگزاری نشست الجزایر موضع خود را با حمایت از این طرح تغییر داد و به جمع هواداران این طرح پیوست. سعودی‌ها نیز در این میان گاهی به نعل می‌زنند و گاه به میخ.

آنچه مسلم است شرط ایران برای پیوستن به طرح اوپک بازگشت تولید کشورمان به شرایط پیش از تحریم‌هاست. جریانی که بار‌ها و بار‌ها توسط زنگنه از پشت تریبون وزارت خود فریاد زده شده است.

هرچند اعضا و وزیران انرژی اوپک به نتیجه گرفتن از نشست الجزایر خوشبین نبودند اما در همین نشست غیررسمی جرقه‌های اجماع تولیدکنندگان نفت پس از قریب به دو سال زده شد.

محمد بارکیندو، دبیر کل اوپک، چندروز پیش از برگزاری نشست گفته بود: این نشست تنها برای مشورت است نه تصمیم‌گیری، اما پس از آن توضیح داد که اعضای این سازمان ممکن است در صورت رسیدن به اجماع، به توافقی دست یابد.

زنگنه نیز بیان کرده بود: خیلی انتظار نبود که این نشست مشورتی به توافق برسد، زیرا این نشست غیررسمی است و نشست تصمیم‌گیری نیست.

اما درنهایت پس از ۴ ساعت مذاکره در نشست مشورتی اوپک، ۱۴ عضو این کارتل نفتی با گذشت بیش از دو سال بالاخره به اجماع دست یافت. براین اساس تصمیم گرفته شد تا با پیشنهاد دبیرخانه اوپک، تولید این سازمان را تا سقف تولید ۳۲٫۵ تا ٣٣ میلیون بشکه در روز تعیین کنند. این درحالی است که رقم مذکور باید میان اعضای اوپک تقسیم شود و هریک از ۱۴عضو باید روزانه در حدود ٧٠٠ هزار بشکه از تولید‌ات نفت خام خود بکاهند و ایران که تاکنون تولید روزانه‌‌اش ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه در روز بوده است، تمام تلاش خود را برای رساندن این میزان به ۴ میلیون بشکه قرارداده، امری که نگرانی و دغدغه سعودی‌ها را برانگیخته است. این کشور که روزانه ۱۰ میلیون و دویست هزار بشکه نفت تولید می‌کند، سعی در مجاب کردن ایران برای قبول طرح فریز نفتی داشت، اما تیرش به سنگ خورد. این کشور از دیرباز در کمین درآمدهای نفتی ایران بوده تا از این طریق اعمال نفوذ کند، بنابراین پیشنهادش بیش‌تر به مثابه دوستی تصنعی بوده است که زنگنه با تسلط به امور و علم به نیت شوم سعودی‌ها با اتخاذ تدبیر و دیپلماسی خاص خود از موضع‌‌اش عقب‌نشینی نکرد.

معاف شدن ایران از فریز نفتی دستاوردی مهم برای دیپلماسی نفتی کشورمان به شمار می‌رود، هرچند این تصمیم برای نهایی شدن باید منتظر نشست بعدی اوپک بماند.

حال نگاه‌ تولیدکنندگان نفت به چگونگی و روند مذاکراتی دوخته شده است که در آبان‌ماه آتی در وین اتریش رقم خواهد خورد تا در روز موعود سطح دقیق تولید هریک از تولیدکنندگان نفت مشخص شود.

……….