گروه انرژی -در حالی دولت جورسانی مبنی بر ارزان بودن قیمت سوخت در کشور به راه انداخته که گفته می‌شود قیمت بنزین در ایران نسبت به کشورهای همسایه بسیار پایین‌تر است و شایعاتی مبنی بر قیمت ۱۸۰۰۰ هزار تومان شنیده می‌شود. این در حالی است که هم‌اکنون هر لیتر بنزین یارانه‌ای در ایران به قیمت […]
گروه انرژی -در حالی دولت جورسانی مبنی بر ارزان بودن قیمت سوخت در کشور به راه انداخته که گفته می‌شود قیمت بنزین در ایران نسبت به کشورهای همسایه بسیار پایین‌تر است و شایعاتی مبنی بر قیمت ۱۸۰۰۰ هزار تومان شنیده می‌شود. این در حالی است که هم‌اکنون هر لیتر بنزین یارانه‌ای در ایران به قیمت ۱۵۰۰ تومان یا سه سنت (با احتساب دلار ۵۰ هزار تومان) و هر لیتر بنزین آزاد به قیمت سه هزار تومان یا شش سنت فروخته می‌شود. اما این تمام واقعیت نیست با نگاهی به آمارهای اعلامی متوجه می‌شویم با توجه به قیمت نفت در سال ۱۴۰۱ هزینه تولید و استخراج هر بشکه نفت‌خام در ایران حدود ۱۰ دلار در بشکه بوده و از آنجایی که هر بشکه نفت‌خام حدود ۱۵۹ لیتر است از تقسیم ۱۰ دلار به ۱۵۹ لیتر به عدد ۰٫۰۶ دلار می‌رسیم که با دلار ۲۸۵۰۰ تومانی می‌شود ۱۷۹۲ تومان. در صورتی که ۱۰۰درصد هزینه‌های پالایش و تولید بنزین را در نظر بگیریم و آن را به رقم ۱۷۹۲ تومان اضافه کنیم، هزینه تولید هر لیتر بنزین با دلار ۲۸۵۰۰ تومانی حداکثر می‌شود ۳۵۸۵ تومان. البته معمولاً از یک بشکه ۱۵۹ لیتری نفت‌خام می‌توان تا ۷۲ لیتر بنزین تولید کرد. اما از آن طرف هزینه نفت تولیدی در ایران هم از چهار تا ۱۰ دلار متغیر است که این دو را برای ساده کردن معادله سربه‌سر کرده‌ایم. یعنی هزینه تولید نفت در ایران را حداکثر قیمت یعنی ۱۰ دلار و مقدار بنزین تولیدی از هر بشکه نفت‌خام را هم به‌جای ۷۲ لیتر، ۱۵۹ لیتر در نظر گرفته‌ایم. در صورتی که معادله را ساده نکنیم و بگوییم مقدار نفت مورد نیاز برای تولید ۷۲ لیتر بنزین یک بشکه نفت ۱۵۹ لیتری است که قیمت تمام‌شده آن به‌طور متوسط هفت دلار است. با دلار ۲۸۵۰۰ تومانی، قیمت هر بشکه نفت ۱۵۹ لیتری می‌شود ۱۹۹۵۰۰ تومان که با تقسیم این عدد به ۷۲ لیتر به عدد ۲۷۷۰ تومان می‌رسیم که باید هزینه خدمات پالایشی را هم به آن اضافه و البته سود حاصل از تولید محصولات غیر از بنزین از نفت مورد استفاده را از آن کسر کنیم. در نهایت می‌بینیم قیمت هر لیتر بنزین با ارفاق همان محدوده ۳۵۰۰ تومان و شاید کمتر است نه ۱۸۰۰۰ تومان! اما جالب اینجاست که کسی درباره ارزان‌فروشی بنزین به خارجی‌ها در یک سال گذشته صحبت نمی‌کند. درست در روزهایی که قیمت بنزین در فوب ۵۵ سنت در لیتر برآورد می‌شود، ایران بنزین تولیدی را با قیمت لیتری ۲۶ سنت فروخته بود. افغانستان، عراق، ارمنستان و امارات متحده‌عربی چهار کشوری هستند که از ما بنزین خریده‌اند، آن هم با قیمت‌های یارانه‌ای. آمارهای اعلامی نشان می‌دهد که ایران از سال ۱۴۰۰ تا مهرماه ۱۴۰۱ چیزی حدود ۱۹هزار میلیارد تومان به کشورهای همسایه یارانه سوخت داده است. ارزان‌فروشی بنزین ایران به همسایگان در حالی اتفاق می‌افتد که همه دولت‌های گذشته یکی از مصیبت‌های ایران را ارزان‌فروشی انرژی عنوان می‌کردند. مرتضی بهروزی‌فر؛ کارشناس انرژی، می‌گوید: نمی‌توان قیمت انرژی را براساس فاکتورهای جهانی و قیمت آن در سایر کشور‌ها محاسبه کنیم اما در سایر پارامترهای اقتصادی از قبیل متوسط سرانه درآمد یا وضعیت مصرف سوخت در خودروهای داخلی کاری به دنیا نداشته باشیم. او با بیان اینکه بهتر است مدیریت مصرف را از خودروسازان شروع کنیم، ادامه داد: حتی اگر فرض را بر این بگذاریم که سطح درآمد کشورهای همسایه مانند ایران باشد، در این کشور‌ها ممنوعیتی برای واردات خودروهای جدید روز دنیا وجود نداشته و مردم می‌توانند با هزینه کم از خودروهایی استفاده کنند که مصرفشان یک‌سوم خودروهای ایرانی است. اما در ایران به دلیل خودروسازی انحصاری که ایجاد شده مردم مجبور به استفاده از خودروهای بی‌کیفیت، پر مصرف و البته بسیار گران‌قیمت هستند. این کارشناس انرژی، همچنین این نکته را هم، گفت: شاید الان وقتی قیمت بنزین در ایران را بر مبنای دلار محاسبه کنید، احساس کنید که قیمت سوخت در ایران به شدت ارزان است. اما نباید فراموش کرد که بخش زیادی از این ارزانی ظاهری حاصل افت ارزش پول ملی و سیاست‌های نادرست پولی و مالی است. چرا که دلاری که در ابتدای سال ۱۴۰۱ حدود ۲۷ هزار تومان قیمت داشت در پایان سال به حدود ۵۰ هزار تومان رسید. درآمد سرانه ایران با نوساناتی طی سال‌های گذشته همراه بوده و در چند سال اخیر نیز نه تنها روند بهبودی نداشته، بلکه تضعیف شده است. مقایسه وضعیت ایران با چهار کشور منطقه خاورمیانه نظیر قطر، امارات، عربستان و کویت نشان می‌دهد که همسایگان ایران وضعیت به مراتب بهتری از حیث درآمد سرانه ملی دارند و هر چهار اقتصاد یادشده در زمره اقتصادهای با درآمد بالا قرار دارند. با توجه به اینکه درآمد سرانه ایران با نوساناتی طی سال‌های گذشته همراه بوده و در چند سال اخیر نیز نه تنها روند بهبودی نداشته، بلکه تضعیف شده است. به نظر می‌رسد هزینه‌ای که ایرانی‌ها برای سوخت پرداخت می‌کنند نسبت به سطح درآمدیشان نه‌تنها پایین نبوده، بلکه در مقایسه با بسیاری از کشور‌ها بالا هم هست.
دیدگاه بسته شده است.