درآمد ماهانه دو هزار تومانی مرزنشینان از واردات

درآمد ماهانه دو هزار تومانی مرزنشینان از واردات

در صورتی که تعاونی‌های مرزنشین از تمامی ظرفیت واردات خود در یک سال استفاده کنند، نهایتاً به ازای هر نفر ۲۵ هزار تومان در پایان سال -معادل حدود دو هزار تومان در ماه‌ـ از این امتیاز بهره‌مند می‌شوند.

به گزارش تسنیم، توجه به تأمین معیشت مرزنشینان، توسعه اقتصادی مرزهای کشور و همچنین بهره‌مندی از ظرفیت این مناطق همواره از اولویت‌های اصلی کشور است.

علاوه بر ابعاد امنیتی توجه به مرز‌‌ها و مشکلات مربوط به مهاجرت از مناطق مرزی، استفاده از امکانات بالقوه‌ اقتصادی مناطق مرزی به منظور تأمین اقلام ضروری کشور و همچنین توسعه مبادلات با کشورهای همسایه از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به ظرفیت‌هایی که به واسطه شرایط اقلیمی، جاذبه‌های طبیعی، آداب و رسوم محلی، قرار گرفتن در نزدیکی کشورهای همسایه، استقرار در مسیرهای ورود و خروج کالا و مسافر، شرایط مساعد برای فعالیت‌های کشاورزی و دامپروری و… در مناطق مرزی وجود دارد، می‌توان با ارایه راهکارهای عملیاتی به بهره‌برداری از این ظرفیت‌ها اقدام کرد.

این در حالی است که متأسفانه امتیازات اعطا شده به مرزنشینان نه تنها منجر به توانمندسازی بومیان نشده، بلکه مسیر سوءاستفاده را برای برخی از افراد سودجو گشوده است. اعطای معافیت وارداتی به مرزنشینان یکی از همین امتیازات است.

این امتیاز که در ابتدا جهت تأمین مصارف شخصی مرزنشینان به ایشان اعطاء شد، متأسفانه به مرور زمان از اهداف اصلی خود فاصله گرفته و منفعت چشمگیری برای مرزنشینان به ارمغان نیاورده است. مرزنشینانی که بعضاً‌ سررشته‌ای در تجارت داخلی هم ندارند، اعطای معافیت در حوزه تجارت خارجی به ایشان دارای چه منطقی است؟

هر مرزنشین سالانه بین ۸۰ تا ۱۶۰ دلار می‌تواند برای واردات از معافیت حقوق ورودی و سایر عوارض وارداتی استفاده کند. اغلب این سهمیه‌ها در تعاونی‌های مرزنشین تجمیع شده و نهایتاً سود حاصل از فعالیت‌های تعاونی بین اعضا تقسیم می‌شوند.

از سوی دیگر طبق اظهار معاون امور تعاونی‌های وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی در صورتی که تعاونی‌های مرزنشین از تمامی ظرفیت واردات خود در یک سال استفاده کنند، نهایتاً به ازای هر نفر ۲۵ هزار تومان در پایان سال -معادل حدود دو هزار تومان در ماه‌ـ اختصاص می‌یابد. اما در عمل به دلایل زیر، همین دو هزار تومان هم تحقق نمی‌یابد؛

۱- تقریباً ۵۰۰ میلیون دلار واردات در سال گذشته از طریق تعاونی مرزنشینان صورت گرفته که حدوداً معادل ۶۰ درصد ظرفیت واردات مرزنشینان است. یعنی مرزنشینان فقط از ۶۰ درصد سهمیه اعطایی استفاده کرده‌اند.

۲- با احتساب هزینه‌های جانبی تعاونی‌های مرزنشینی نظیر هزینه پرسنل، ساختمان، انبار و…، میزان سود تعاونی مرزنشین کم‌تر از این میزان خواهد شد.

۳- مبلغ اخذ شده از مرزنشینان جهت تمدید کارت الکترونیک مرزنشینی (حدود ۱۰ هزار تومان)، منفعت خالصی که در پایان سال نصیب هر مرزنشین خواهد شد را به شدت کاهش می‌دهد.

قابل‌توجه است که از میان حدود ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار مرزنشین ثبت شده در ۱۷ استان مرزی کشور، حدود ۶۰ درصد ایشان اقدام به عضویت در تعاونی‌های مرزنشینی نموده که این موضوع نشان از عدم رضایت مردم از فعالیت تعاونی‌های مرزنشین دارد.

در سال ۹۳ از میان ۴۶۰ تعاونی ثبت شده، ۳۵۰ تعاونی فعال بوده و در میان آن‌‌ها تعاونی‌هایی وجود دارند که همان‌گونه که اشاره شد به دلیل عدم مهارت و آگاهی در حوزه تجارت خارجی، در پایان سال زیان‌ده بوده‌اند. البته معدود تعاونی‌های موفقی نیز در مناطق مرزی وجود دارند که در تأمین اقلام مورد نیاز مردم و سوددهی به ایشان نسبتاً موفق عمل نموده‌اند که تعداد آن‌‌ها کم‌تر از انگشتان دست است.

نکته مهم دیگر آن است که استفاده از این معافیت وارداتی، موکول به صادرات کالا توسط مرزنشینان می‌باشد، با توجه به عدم توانمندی مرزنشینان در تولید محصولات صادراتی، انتخاب بازار هدف در کشورهای خارجی و همچنین سرمایه اولیه اندک ایشان، متأسفانه تخلفاتی نظیر خرید و فروش برگه صادراتی و معافیت وارداتی در حوزه تعاونی‌های مرزنشینی رخ می‌دهد. از طرف دیگر برخی از کالاهای مجاز مشروط که در زمان‌های خاص ورود آن‌‌‌ها به کشور غیرمجاز است، توسط افراد سودجو با سوءاستفاده از امتیاز تعاونی‌های مرزنشین وارد کشور می‌شود.

طبق پیشنهاد کارشناسان با توجه به هزینه‌های بالای سامانه‌ها کنترل سهمیه، اعطای کارت الکترونیک، کنترل گمرکی، زیان‌ده بودن برخی از تعاونی‌‌‌ها و همچنین تخلفات جانبی که شرایط رقابتی و تجارت سالم را در کشور تهدید می‌کند، مناسب است از ظرفیت‌های منطقه‌ای منجر به اشتغال پایدار و توانمندی‌سازی مرزنشینان، استفاده شود.

همچنین می‌توان این میزان سود اندک، یعنی به ازای هر مرزنشین ۲۰۰۰ تومان را به صورت یارانه به حساب ایشان واریز گردد. این میزان به ازای ۵/۵ میلیون مرزنشنین در سال، معادل ۱۳۲ میلیارد تومان خواهد شد.

با فرض حداقلی ۴۵۰ میلیون دلار واردات توسط مرزنشینان و با فرض معافیت حداقل ۲۵ درصدی از سود بازرگانی (به صورت میانگین)، در سال گذشته حدود ۱۱۲ میلیون دلار معادل بیش از ۳۹۰ میلیارد تومان عدم‌‌النفع دولت صرفاً از طریق معافیت مرزنشینان تخمین زده می‌شود.

 

لذا اعطای ۱۳۲ میلیارد تومان یارانه به جای عدم‌النفع حداقل ۳۹۰ میلیارد تومانی، بیش از ۲۵۰ میلیارد تومان از هدر رفت درآمدهای عمومی کشور ممانعت شده و در مقابل، منفعت بیش‌تری نصیب مرزنشینان خواهد شد.