ظرفیت‌های بالای ایران در توسعه و رشد نانو فناوری

  گروه فناوری دانش- کشور ما به عنوان دارنده بالا‌‌ترین نرخ در تولید انواع مقالات علمی و با رویکرد رسیدن به اقتصاد مقاومتی، در حال حرکت به سوی افزایش عددی شرکت‌های دانش‌بنیان است. وجود انبوه فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها و انگیزه بالای آن‌‌ها برای تبدیل مقالات علمی تولیدی به ثروت و رشد تولید ناخالص ملی، موضوعی است […]

 

گروه فناوری دانش- کشور ما به عنوان دارنده بالا‌‌ترین نرخ در تولید انواع مقالات علمی و با رویکرد رسیدن به اقتصاد مقاومتی، در حال حرکت به سوی افزایش عددی شرکت‌های دانش‌بنیان است. وجود انبوه فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها و انگیزه بالای آن‌‌ها برای تبدیل مقالات علمی تولیدی به ثروت و رشد تولید ناخالص ملی، موضوعی است که موجب تشکیل نشست سفرای سی و یک کشور با مسؤولان ایران در حاشیه نهمین جشنواره فناوری نانو، شده است. در این همایش سخنرانان به ارایه نقطه نظرات خود در زمینه توسعه علوم دانش‌بنیان به‌خصوص در بخش نانو پرداختند.

می‌توان اقتصاد کشور را از نفت به نیروهای تحصیلکرده تغییر داد

 اسحاق‌جهانگیری، معاون‌اول رییس‌جمهور گفت: تجربه ایران نشان می‌دهد که می‌توان اقتصاد کشور را از درآمد نفتی به نیروهای تحصیلکرده تغییر داد.

جهانگیری با بیان این‌که ما کشوری هستیم که پیشینه بزرگی خصوصاً در تولید علم داشته‌ایم، گفت: محققان ما کارهایی در تاریخ بشریت به ثمر نشانده‌اند که مهم و مؤثر بوده ولی متأسفانه این اقدامات در یک دوره تاریخی به وقفه افتاد. اما در سال‌های اخیر موضوع علم و فناوری به مسأله مهم و قالبی در کشور تبدیل شده که بانی آن مقام‌معظم‌رهبری بوده‌اند، ایشان به مسأله علم و فناوری حساسیت نشان داده‌اند تا همه وارد این حوزه شوند.

وی ادامه داد: در حال حاضر همه آثار حساسیت مقام معظم رهبری روی موضوع علم و فناوری در بخش‌های مختلف آشکار شده به‌طوری شاهد سرعت و شتاب علمی کشور نسبت به سال‌های گذشته هستیم.

جهانگیری تأکید کرد: به ما و نخبگان کشور بیش از بقیه مردم واجب است که از این گفتمان و حرکت علمی حفاظت شود؛ البته این موضوع نیازمند یک حراست همگانی است.

معاون اول رییس‌جمهور با بیان این‌که یکی از مسایل جاری در کشور اقتصاد ایران است که تاکنون متکی بر منابع طبیعی درآمد حاصل از نفت بوده، گفت: تا چندین سال گذشته این دیدگاه وجود داشت و ما تا قبل از تحریم‌ها باور نمی‌کردیم که کسی نفت را از ما خریداری نکند و همیشه باور داشتیم که ما می‌توانیم تهدید کنیم که نفت را نفروشیم.

وی ادامه داد: ولی این اتفاق افتاد و برخی کشور‌‌ها نفت را از ما نخریدند، بر همین اساس تلاش کردیم که رویه خود را تغییر دهیم.

فعالیت‌های دانش‌بنیان باید عدد قابل‌توجهی از تولید ناخالص ملی شود

در ادامه سورنا ستاری معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری با تأکید بر این که ۹۸درصد داروهای مورد نیاز در داخل کشور تولید می‌شود، گفت: علاوه بر آن در حوزه فناوری اطلاعات، پیشرفت‌های زیادی رخ داده به گونه‌ای که در آینده این حوزه بازار ۸۰ میلیارد دلاری خواهد داشت.

به گزارش مناقصه‌مزایده، سورناستاری با تأکید بر این که بسیاری از کشورها، ایران را با منابع زیرزمینی و هیدروکربنی می‌شناسند، افزود: ولی آنچه ما برای آینده کشور در نظر گرفته‌ایم منابع زیرزمینی نیست، بلکه تکیه گاه ما نیروهای انسانی توانمند کشور است.

وی با اشاره به حضور ۵ میلیون دانشجو در کشور و ۳۳ میلیون جوان بین ۲۰ تا ۴۰ سال اظهار کرد: ایران چهارمین تولید کننده مهندس در دنیاست و تعداد فارغ‌التحصیلان ما معادل فارغ‌التحصیلان مهندس کشور ایالات متحده است.

ستاری با تأکید بر این که این تعداد فارغ‌التحصیل، سرمایه دانش‌بنیان کشور به حساب می‌آیند، ادامه داد: ما امیدواریم که در آینده عدد قابل‌توجهی از تولید ناخالص داخلی ما براساس فعالیت‌های دانش‌بنیان باشد.

معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری، خطاب به سفرای حاضر در این نشست گفت: شاید شما پیشرفت‌های علمی ما را ناشی از فعالیت‌های هسته‌ای بدانید ولی موفقیت‌های علمی ما تنها منحصر به فعالیت‌های هسته‌ای نمی‌شود، بلکه ما توانسته‌ایم موفقیت‌هایی در حوزه‌ نانو فناوری، بیوتکنولوژی، آیسی‌تی و هوا فضا داشته باشیم که این حوزه‌ها باید زمین‌های برای اقتصاد کشور شوند.

ستاری با تأکید بر این که در حال حاضر کم‌تر از ۲۰ درصد اقتصاد کشور وابسته به نفت‌خام است، اضافه کرد: تحولاتی که در کشور رخ داده موجب شد تا با کاهش قیمت نفت آسیب کمی به ما وارد شود که این امر ناشی از تنوع و نیروی انسانی خوب موجود در کشور است.

وی با بیان این‌که برنامه ایران در زمینه اقتصاد دانش‌بنیان یک برنامه متنوع است، یادآور شد: توسعه استارتاپ‌‌‌ها از جمله ‌برنامه‌های ما در این زمینه است به گونه‌ای که توانسته‌ایم در حوزه‌هایی چون ‌آی‌سی‌تی، بزرگ‌‌ترین استارتاپ‌‌‌ها را برگزار کنیم چرا که بازار ایران در این زمینه ۸۰ میلیارد دلار خواهد بود و از این روی این حوزه یکی از بخش‌های بزرگ اقتصاد کشور را تشکیل می‌دهد.

ستاری وجود ۵۰ میلیون گوشی هوشمند در کشور و تعداد زیاد استفاده‌کننده از اینترنت را از زیرساخت‌های توسعه فناوری اطلاعات در ایران نام برد و گفت: ‌در حال حاضر تعداد استفاده‌کننده‌های اینترنت در ایران ۵۰ درصد استفاده‌کنندگان خاورمیانه است.

ستاری با تأکید بر توسعه ارتباطات بین‌المللی، آمادگی این معاونت را برای ایجاد کمیته‌هایی برای همکاری فناوری با سایر کشور‌‌ها اعلام کرد.

وی افزود : ‌ما در این زمینه آماده‌ایم با اختصاص بودجه‌های مشترک، پروژهایی مشترکی به ویژه در مرزهای دانش با سایر کشورهای تعریف کنیم.

ستاری توسعه بیوتکنولوژی را از دیگر برنامه‌های معاونت علمی ذکر کرد و ادامه داد: به واسطه تحریم‌ها داروهای مورد نیاز بیماران به ایران تحویل داده نشد از این رو ۹۸ درصد داروهای مورد نیاز در داخل کشور تولید شد و این امر باعث شد پایه قوی در زمینه بیوتکنولوژی ایجاد شود و در حال حاضر ما آمادگی صادرات به سایر کشور‌‌ها را داریم.

ستاری توسعه فناوری نانو را از دیگر موفقیت‌های علمی ایران نام برد و گفت: در حال حاضر بیش‌از ۱۶۰ شرکت در حوزه نانو فناوری فعال شده‌اند که محصولات خود را به بازار ارایه می‌کنند.

وی اضافه کرد: معاونت علمی ریاست جمهوری آماده همکاری در قالب کارگروهای مشترک فناوری را دارد.

ایران از مرحله تحقیقاتی وارد تعاملات علمی شده است

مجیدتخت‌روانچی، معاون اروپا و آمریکا وزارت امورخارجه با تأکید براین‌که فصلی در برجام با عنوان فعالیت هسته‌ای صلح‌آمیز شروع شده است، گفت: بر این اساس با کشورهای روسیه و فرانسه همکاری داریم ضمن این‌که در زمینه آب سنگین اراک نیز با کشور چین، همکاری‌های صلح آمیز هسته‌ای و علمی را آغاز کرده‌ایم.

تخت روانچی با تأکید بر این‌که همکاری‌های علمی و تحقیقاتی یکی از مسؤولیت‌های وزارت امور خارجه در دوران پسابرجام تعریف شده است، افزود: در دورانی که قرار داریم، فرصت مغتنمی برای ایران و سایر کشورهاست که با یکدیگر همکاری‌های علمی داشته باشیم.

وی با اشاره به اعمال تحریم ظالمانه علیه ایران، خاطرنشان کرد: با توافقات هسته‌ای صورت گرفته زمینه خوبی برای تبادلات علمی و دانشگاهی در حوزه‌های مختلف پژوهشی ایجاد شده است.

تخت‌روانچی با اشاره به ظرفیت‌های ایران یادآور شد: ایران یک کشور بسیار جوان و نیروی انسانی مستعد است که علاقه‌مند به حوزه‌های علم و فناوری است چرا که فرهنگ توجه به علم و پژوهش در کشور نهادینه شده است.

وی وجود دانشگاهای شاخص در کشور را از جمله ظرفیت‌های علمی ایران نام برد و اضافه کرد: دولت جمهوری اسلامی ایران نیز توجه ویژه‌ای به حوزه علم و فناوری دارد و از سوی دیگر علم و فناوری در کشور رو به رشد است و باید با تلاش دولت روند شتاب توسعه علمی کشور سرعت بیش‌تر به خود بگیرد.

معاون اروپا و آمریکا وزارت امور خارجه با تأکید بر استفاده از توانمندی‌های کشور برای افزایش شتاب رشد علمی خاطرنشان کرد: این توانمندی‌‌‌ها، زمینه‌ای است که باعث می‌شود با دیگر کشورهای تعاملات علمی داشته باشیم و سیاست وزارت امورخارجه بر این است که تا با همه کشورهایی که ارتباط دارد، وارد تعاملات علمی و تحقیقاتی شود.

وی از آمادگی ایران برای همکاری با کشور‌‌ها در حوزه‌های علمی و تحقیقاتی در دوران پسا برجام خبر داد و گفت: در حال حاضر کشور از مرحله تحقیقاتی گذشته و وارد تعاملات و همکاری‌های علمی شده است.

تخت‌روانچی با تأکید بر این‌که قطعنامه‌های صادر شده علیه کشور حتی در حوزه‌های علمی بوده است، اظهار کرد: بعد از توافقات هسته‌ای به مرحله‌ای رسیده‌ایم که حتی شورای امنیت سازمان ملل تأکید کرده است که باید تغییرات بنیادی در فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران ایجاد شود.

وی اضافه کرد: بر این اساس در برجام فصلی با عنوان فعالیت هسته‌ای صلح‌آمیز شروع شده است که براساس آن با کشورهایی چون روسیه و فرانسه فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز و با کشور چین در زمینه آب سنگین اراک نیز فعالیت‌های تحقیقاتی را شروع کرده‌ایم.

معاون اروپا و آمریکا وزارت امور خارجه رویکرد تعاملی این وزارتخانه را رویکردی منتفع برای هر دو طرف دانست و گفت: بر این اساس وزارت امور خارجه برنامه دیپلماسی علم و فناوری را تعریف کرده و در این زمینه اهدافی را مشخص کرده است.

وی با تأکید بر این که این وزارتخانه جزو وظایف خود می‌داند از حرکت‌های علمی حمایت کند، ادامه داد: فعالیت‌هایی که مؤسسات علمی و تحقیقاتی در عرصه‌های بین‌المللی دارد ما وظیفه‌ خود می‌دانیم در این زمینه روند تسریع‌کننده‌ای ایجاد کنیم و زمینه‌هایی را فراهم کنیم تا تعاملات بین‌المللی برای مؤسسات علمی و آموزشی فراهم شود.

به گفته وی، نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور در حوزه‌های تبادلات علمی و فناوری فعال شده است.

تخت‌روانچی خاطرنشان کرد: با کشورهای مختلفی که اسنادی به امضا می‌رسد در آن بر همکاری‌های علمی وفناوری تأکید می‌شود به گونه‌ای که با برخی از کشور‌‌ها کمسیون‌های مشترک با دانشگاه‌ها و کارگروه‌هایی در حوزه‌های علمی و فناوری ایجاد کرده‌ایم.

این مقام مسؤول وزارت امور خارجه، تبادل استاد و دانشجو را از دیگر برنامه‌های این وزارتخانه نام برد و ادامه کرد: علاوه بر آن برای جذب و انتقال دانش فنی مورد نیاز کشور تلاش خواهد شد ضمن آن‌که در ارتباطات اقتصادی با کشور‌‌ها یک بعد فعالیت‌ ما انتقال فناوری خواهد بود.

تخت‌روانچی با اشاره به برخی از دستاوردهای علمی کشور و قابلیت صدور آن‌‌ها به سایر کشور‌‌ها اظهار کرد: وزارت امور خارجه نیز تلاش می‌کند تا زمینه مناسبی برای صدور محصولات دانش‌بنیان فراهم کند.

معاون وزیر امور خارجه تأکید کرد: پیام ما این است که این وزارتخانه از فعالیت‌های علمی و تحقیقاتی دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی حمایت می‌کند چرا که تصور ما بر این است که این فعالیتی است که به نفع ما و به نفع جامعه بشری خواهد بود.

 تخت‌روانچی با تأکید بر این که دوران تحریم به سر آمده است و می‌توانیم در جهت پیشرفت علم و توسعه زندگی بشریت تلاش کنیم، خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران می‌تواند در زمینه‌های مختلف علم و فناوری فعالیت کند

ساخت ۱۴۰ تجهیزات پیشرفته توسط شرکت‌های دانش‌‌بنیان داخلی

همچنین در این مراسم سعید سرکار دبیر ستاد توسعه فناوری نانو با تأکید بر این که در حال حاضر در ده حوزه صنعتی فناوری نانو رسوخ کرده است، گفت: با توسعه فناوری نانو در کشور ۱۴۰ تجهیزات پیشرفته از طریق ۴۰ شرکت دانش‌بنیان تولید شده است.

سرکار، آگاه‌سازی مردم نسبت به قابلیت‌های فناوری نانو را از برنامه‌های ستاد نانو نام برد و افزود: ایران پس از اجرای اولین برنامه‌راهبردی، دومین برنامه راهبردی خود را در قالب سند ده سال دوم آغاز کرده است.

وی تمرکز سند دوم ۱۰ ساله فناوری نانو را همکاری‌های بین‌المللی ذکر کرد و ادامه داد: برای توسعه فناوری نانو برنامه‌های متنوعی در نظر گرفته شد که قرار گرفتن ایران در میان ده کشور دنیا، تولیدثروت، نوآوری و توسعه نیروی انسانی از آن جمله است.

سرکار حضور ۶ نماینده از دستگاهای مختلف در ستاد توسعه فناوری نانو را از زیرساخت‌های توسعه این فناوری نام برد و یادآور شد: این ستاد یکی از زیرمجموعه‌های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است که برای توسعه همه جانبه‌کارگروهای مختلفی تشکیل شد.

دبیر ستاد توسعه فناوری نانو نبود زیرساخت‌های پژوهشی را از چالش‌های این حوزه نام برد و اضافه کرد: برای رفع این مشکل اقدام به ایجاد شبکه آزمایشگاهی کردیم که ۶۶ آزمایشگاه برای بخش دانش‌آموزی خدماتی را ارایه می‌کند.

وی با تأکید بر این‌که کلیه تجهیزات این آزمایشگا‌‌ها از تولید محققان داخل کشور است، خاطرنشان کرد: این فعالیت‌ها موجب شده است تا برخی از کشور‌‌ها تقاضای ایجاد آزمایشگاهای دانش‌آموزی را از ایران داشته باشند که بر این اساس آزمایشگاه‌های دانش‌آموزی برای کشور چین با استفاده از تجهیزات ایرانی راه‌اندازی می‌شود.

وی برگزاری المپیادهای نانو را از دیگر فعالیت‌های ایران در زمینه توسعه این فناوری نام برد و یادآور شد: تاکنون ۷ دوره المپیاد دانش‌آموزی برگزار کردیم و در سال جاری نیز اولین مسابقه دانشجویی نانوتکنولوژی با حضور ۶ کشور برگزار خواهد شد.

وی با اشاره به برنامه‌های ایران در زمینه توسعه فناوری نانو با تأکید بر این که این برنامه‌ها در ۳ فاز مختلف برگزار شده است، اضافه کرد: در فاز اول تولید محصولات با فناوری نانو بوده است.

وی فاز دوم این فعالیت‌ها را ورود فناوری نانو به صنایع دانست و گفت: پیام ما به مدیران صنایع این است که اگر از فناوری نانو استفاده نکنند در آینده مجبور خواهند شد تا از یک رقابت سخت عبور کنند.

سرکار با تأکید بر این که تاکنون در ۱۰ حوزه صنعتی، نانو فناوری رسوخ کرده است، اظهار کرد: در فاز سوم این فعالیت‌ها نیاز به پیشرفته‌‌‌ترین تجهیزات دارویی و صنعتی داشتیم که در این زمینه اقداماتی صورت گرفت.

وی توسعه فناوری نانو را در گرو نیروهای متخصص دانست و افزود: در حال حاضر ۳۰ هزار نیروی متخصص در دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری تربیت شده است ضمن آن که ۶۵ دانشگاه در دوره‌های کارشناسی نانو فناوری و ۲۰ دانشگاه در دوره‌های دکتری دانشجو می‌پذیرند.

سرکار به موفقیت‌های ایران اشاره کرد و یادآورشد: در سال ۲۰۰۱ تنها ۱۰ مقاله از سوی محققان کشور تولید شد ولی در حال حاضر روزی ۲۰ مقاله در این زمینه تولید می‌شود.

وی رتبه جهانی ایران در این زمینه را ششم عنوان کرد و گفت‌: ایران پس از کشورهای چین، آمریکا، هند، کره‌جنوبی و آلمان قرار دارد.

سرکار، توسعه فناوری نانو را بسیار پیچیده توصیف کرد و ادامه داد: علی‌رغم مشکلات موجود در حال حاضر ۱۴۰ تجهیزات پیشرفته از سوی ۴۰شرکت تولید می‌شود از جمله آن که ۳۳۰ محصول مبتنی بر نانو به بازار ارایه شده و به ۱۵ کشور دنیا صادر می‌شود.

وی به موفقیت‌های دانشمندان کشور در حوزه‌های نانوپزشکی اشاره کرد و یادآور شد: در حال حاضر دارویی با فناوری نانو تولید می‌شود که هر ریال آن حدود آن ۴۰ دلار است که خرید نمونه خارجی آن برای ما ۸۰۰ دلار هزینه دارد.

به گفته سرکار، در حال حاضر ۱۶شرکت در حوزه صنعتی، ۱۸ شرکت در حوزه کشاورزی و ۸ شرکت در حوزه‌های نفتی مرتبط با فعالیت‌های نانو فعال هستند.

 

دبیر ستاد توسعه فناوری نانو با اشاره به همکاری این ستاد با کشورهایی مانند روسیه تایلند و کره‌جنوبی تأکید کرد: برنامه ما توسعه همکاری با سایر کشور‌‌ها است از این روی از سفرای داخل این همایش خواهش می‌شود که به دانشمندان بدون مرز اجازه دهند تا روابط علمی توسعه یابد.