لایحه دوفوریتی دولت برای احیای یک وزارتخانه قدیمی

تشکیل وزارت بازرگانی؛ از مخالفت تا چراغ سبز دولت!

گروه اقتصادی- احیای مجدد وزارت بازرگانی بار دیگر نُقل محافل اقتصادی ایران شده است. تاریخ اقتصادی ایران را که ورق بزنی می‌بینی که در ابتدا ناصرالدین‌شاه بوده که وزارت تجارت را سال ۱۲۸۹ تأسیس کرد و وظیفه این وزارت ایجاد ارتباط بین دولت و بازرگانان و انجام برخی فعالیت‌های تجاری بود. سپس سال ۱۳۱۸ فرهنگستان […]

گروه اقتصادی- احیای مجدد وزارت بازرگانی بار دیگر نُقل محافل اقتصادی ایران شده است. تاریخ اقتصادی ایران را که ورق بزنی می‌بینی که در ابتدا ناصرالدین‌شاه بوده که وزارت تجارت را سال ۱۲۸۹ تأسیس کرد و وظیفه این وزارت ایجاد ارتباط بین دولت و بازرگانان و انجام برخی فعالیت‌های تجاری بود. سپس سال ۱۳۱۸ فرهنگستان ادب پیشنهاد تغییر نام وزارت از وزارت تجارت به وزارت بازرگانی را می‌دهد. در سال ۱۳۵۳ نیز وزارت بازرگانی از وزارت اقتصاد تفکیک و به‌طور مستقل و با اهداف مشخص شروع به فعالیت نمود؛ همچنین در ۱۶ تیر ۱۳۵۳ قانون تشکیل این وزارتخانه به تصویب مجلس شورای ملی و در ۲۶ تیرماه همان سال به تصویب مجلس سنای آن زمان رسید. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز سال ۱۳۵۹ بار دیگر تشکیل شد و ساختار این وزارت با تغییراتی همراه شده و ۹ معاونت را دربرمی‌گرفت. سپس در سال ۱۳۷۷ ساختار این وزارت پس از سال ۱۳۵۹ بار دیگر با تغییراتی همراه شد تا مطابق با رویکرد دولت در همان زمان باشد. سپس در سال ۱۳۸۳ نیز تشکیلات وزارت بازرگانی با چهار معاونت و هشت مؤسسه و شرکت وابسته تغییر یافت و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی آن را تصویب کرده است. سال ۱۳۸۴ بود که وزیر بازرگانی وقت پیشنهاد داد معاونت هماهنگی، توسعه منابع و امور مجلس به دو معاونت اداری و مالی و معاونت هماهنگی و امور مجلس تبدیل شود و از این‌رو تعداد معاونت‌ها به پنج معاونت رسیده است. وزارت بازرگانی تا دولت دهم نیز وجود داشت؛ البته مجلس دهم هم سال ۹۸ طرحی را برای جدا کردن بخش بازرگانی از وزارتخانه صنعت،‌معدن‌وتجارت تصویب کرده بود. در نهایت وزارت صنعت،‌معدن‌وتجارت از تیرماه ۱۳۹۰ با هدف کوچک‌سازی دولت و با ادغام دو وزارتخانه «صنایع و معادن» و «بازرگانی» تشکیل شد.

از مخالفت تا چراغ سبز دولت

در دولت سیزدهم نیز صحبت‌هایی مبنی بر تشکیل مجدد این وزارتخانه مطرح شد اما با مخالفت دولت مواجه شد. به‌عنوان مثال سیداحسان خاندوزی؛ وزیر اقتصاد، در دوران نمایندگی مجلس یازدهم، تشکیل این وزارتخانه را به ضرر تولید داخلی اعلام کرده بود. سیدرضا فاطمی‌امین، وزیر کنونی صمت نیز، در زمان ادغام وزارت صمت، نماینده وزارت صمت برای انجام فرآیندهای ادغام این وزارتخانه‌ها انتخاب شده بود و در سال ۱۳۹۳ با انتشار کتاب‌هایی با عنوان «برنامه راهبردی صنعت،معدن‌وتجارت» و «برنامه راهبردی زنجیره تأمین فرآورده‌های غذایی» جزء تئوریسین‌های حذف وزارت بازرگانی بوده است. سیدجواد ساداتی‌نژاد؛ وزیر جهادکشاورزی دیگر عضو مخالف دولت با تفکیک امور تولید و تجارت است که در دوران نمایندگی مجلس با ارائه طرحی به‌عنوان «تقویت امنیت غذایی کشور و رفع موانع تولیدات کشاورزی» به دنبال ایجاد ساختارهای جدید برای امور بازرگانی ذیل وزارت جهادکشاورزی بود. همان‌طور که مشخص است سه وزیر اصلی وزارتخانه‌های دولت که مسؤولیت اصلی در تأمین اقلام معیشتی مردم دارند، با موضوع تشکیل وزارت بازرگانی مخالف بودند.

موافقت دولت با تشکیل وزارت بازرگانی

در ۲۲ فروردین ۱۴۰۱ اما برخلاف انتظارات، خبری با این مضمون منتشر می‌شود که «دولت با تشکیل وزارت بازرگانی موافق است». تک خبری که توسط رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس مطرح شد و حکایت از طرح مجدد این موضوع در قوه‌ مجریه و مقنّنه و همراه کردن رئیس‌جمهور داشت. دیروز (چهارشنبه) نیز سخنگوی دولت در حاشیه هیأت دولت با اشاره به شرایط نامطلوب تنظیم بازار، گفت: دولت با تشکیل سازمان بازرگانی یا وزارت بازرگانی موافق است و اینجا اختیار در دست مجلس است. علی بهادری‌جهرمی؛ درباره سازمان بازرگانی، بیان کرد: دولت با تشکیل وزارت بازرگانی و سازمان بازرگانی موافق است و با توجه به نامه رئیس مجلس، دولت لایحه‌ای را برای تشکیل وزارت بازرگانی داد، بنابراین دولت لایحه‌ای را تصویب کرد و به صورت دوفوریتی تقدیم مجلس خواهد شد. تنظیم بازار کفاف نمی‌دهد و مردم هم رضایت ندارند. در این شرایط دولت با تشکیل سازمان بازرگانی یا وزارت بازرگانی موافق است و اینجا اختیار در دست مجلس است. امید داریم مجلس به صورت فوری بررسی این لایحه را در دستور کار قرار دهد.