راه طولانی فرودگاه امام(ره) برای تبدیل به بندر خشک ایران

راه طولانی فرودگاه امام(ره) برای تبدیل به بندر خشک ایران

رامین شاهی – از زمان شروع به ساخت پروژه ملی و کلان فرودگاه امام خمینی حدود ۴۱ سال می‌گذرد و این فرودگاه بین‌المللی با داشتن مزیت بسیار بالا برای تبدیل شدن به هاب خاورمیانه هم‌اکنون با ظرفیت خدمات‌دهی به ۶ میلیون نفر مسافر در سال راه زیادی را برای تبدیل شدن به هاب منطقه دارد.

ایران در تلاش است تا با خرید‌های کلان هوایی از کشورهای مختلف ازجمله فرانسه، آمریکا، ژاپن، ایتالیا و احتمالاً برزیل، فرودگام امام‌خمینی(ره) را با سرمایه‌گذاری فرانسوی‌ها توسعه دهد و با ظرفیت ۹۰ میلیون نفر، کاری کند تا مسافران خاورمیانه برای سفر به اقصی نقاط جهان، به فرودگاه امام خمینی(ه) بیایند.

فرودگاه امام خمینی(ره) هاب هوایی منطقه می‌شود

فرودگاه امام خمینی(ره) تهران گام بلندی به سمت هاب شدن در منطقه برداشت؛ گامی که یک تحول بزرگ اقتصادی در توسعه حمل‌ونقل و فعالیت‌های تجاری کشور است.

این توصیف وزیر راه و شهرسازی درباره اتفاق مهمی است که در فرودگاه امام خمینی(ره) و در جمع فعالان اقتصادی داخلی و خارجی رخ داد.

فاز نخست منطقه آزاد تجاری شهر فرودگاهی امام خمینی(ره) روز گذشته به‌طور رسمی افتتاح شد؛ در این منطقه ۴۰ هکتار انبار مسقف هوشمند برای فعالیت‌های تجاری ایجاد شده و براساس قانون مناطق آزاد، معافیت مالیاتی ۲۰ساله شامل همه فعالیت‌های تجاری و بازرگانی این منطقه خواهد شد.

فرودگاه امام، بندر خشک می‌شود

عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی در مراسم افتتاح فاز نخست منطقه آزاد تجاری شهر فرودگاهی امام خمینی(ره) یادآوری کرد که اقدامات انجام شده در زمینه نوسازی ناوگان و توسعه فرودگاه امام، در کنار افتتاح این منطقه آزاد، حرکت ایران را در مسیر تبدیل شدن به هاب هوایی منطقه تکمیل می‌کند. او با تأکید بر دیدگاه وزارت راه و شهرسازی مبنی بر حفظ منافع مشترک در پروژه‌ها یادآوری کرد که افتتاح این منطقه آزاد بر مبنای سیاست برد – برد است و از همه فعالان اقتصادی درخواست کرد در این منطقه به فعالیت بپردازند. استراتژی دولت و وزارت راه و شهرسازی برای این منطقه آزاد، تبدیل شدن به پارک لجستیک منطقه‌ای و بندر خشک است.

او در این زمینه توضیح‌داد: در این منطقه امکان فعالیت حمل‌ونقل چند وجهی وجود دارد و برنامه این است تا همه آب‌های ایران در شمال و جنوب به این منطقه متصل و این منطقه تبدیل به یک بندر خشک شود. با توجه به این‌که هاب بودن فرودگاه امام خمینی(ره) در منطقه در دستور کار است، به گفته وزیر راه و شهرسازی این فرودگاه قرار است به مرکز صادرات و واردات تبدیل شود و همه امکانات پردازش در اختیار فعالان اقتصادی قرار گیرد. همچنین انجام خدمات بیمه‌ای، نمایشگاهی و هوایی در این منطقه در اولویت قرار خواهد داشت.

ایران، مرکز تعادل خاورمیانه

وزیر راه و شهرسازی معتقد است ایران مرکز تعادل امنیت، اقتصاد، سیاست و فرهنگ در خاورمیانه، آسیای میانه و شمال افریقا است. ایران همواره مرکز تمدن، محل عبور جاده ابریشم و مرکز ادبیات بوده است، اما قدرت‌های بزرگ جهانی تلاش کردند این مرکز ثقل را از ایران جدا کنند و عده‌ای نیز در داخل از سر بی‌تدبیری و کوته‌فکری با آن‌ها همکاری کردند؛ در نتیجه منطقه در شرایط بحرانی و ناامنی قرار گرفته و امروز مشاهده می‌کنیم ناامنی در سواحل دریای مدیترانه در حال گسترش است. به گفته او در روزگار جدید همه به اجماع رسیده‌اند که باید نقطه تعادل به مکان اصلی خود یعنی ایران برگردد و امروز ما در حال بازگشت به نقطه اصلی هستیم. آخوندی گفت: همه کریدورهای هوایی، زمینی، دریایی و ریلی که از ایران عبور می‌کنند، می‌توانند موجب توسعه و آبادانی شوند که با مشارکت این کریدور‌ها را فعال و شبکه ریلی ایران را به همه آسیا منتقل می‌کنیم تا کریدورهای ترانزیتی فعال شوند.

شرکت‌های بین‌المللی در صف مشارکت در فرودگاه امام(ره)

در تلاش به منظور اجرای برنامه‌ای طولانی‌مدت برای افزایش تجارت در فرودگاه امام خمینی(ره) و تبدیل ایران به قطب منطقه‌ای پس از توافق هسته‌ای، فرودگاه بین‌المللی تهران در حال تحولی نو است.

روزنامه وال‌استریت‌ژورنال در گزارشی به پروژه‌های مختلف شرکت‌های بین‌المللی برای سرمایه‌گذاری در فرودگاه بین‌المللی امام خمینی پرداخته و نوشته است که این پروژه‌ها، میلیارد‌ها دلار سرمایه خارجی را وارد ایران خواهد کرد.

در این گزارش آمده است: «بخش مرکزی این پروژه بزرگ، ایجاد دو ترمینال جدید و همچنین یک منطقه آزاد تجاری در این محیط است که شامل بخش‌هایی برای صنعت، تدارکات، هتل‌‌ها و مراکز همایش است. در شرایطی که این پروژه در مراحل ابتدایی خود قرار دارد، دولت ایران امیدوار است که فراگیر شدن پروژه توسعه فرودگاه بین‌المللی امام‌خمینی بتواند شرکت‌های خارجی و سرمایه‌گذاران خارجی را متقاعد سازد که تهران را به‌ عنوان قطب اقتصادی منطقه انتخاب کنند.

این پروژه می‌تواند منجر به میلیارد‌ها دلار سرمایه‌گذاری برای منطقه و کسب‌وکارهای بین‌المللی املاک، ساخت‌ و ساز باشد. شرکت توسعه صنعتی بوویگ و فرودگاه پاریس که مدیریت فرودگاه‌های شارل دوگل و اورلی را برعهده دارد، مذاکراتی را در سال جاری با مقامات ایرانی برای سرمایه‌گذاری در فرودگاه بین‌المللی تهران انجام داده‌اند.

سال گذشته نیز، شرکت بزرگ هتل‌سازی آکور نیز قراردادی را با ایران امضا کرد که مدیریت هتل‌های نوووتل و ایبیس را که به این فرودگاه وابسته هستند و علاقه بین‌المللی به توسعه زیرساخت‌های مربوط به فرودگاه نشان می‌دهند، در دست داشته باشد.

علی صباغی، مشاور ارشد ریاست فرودگاه بین‌المللی امام‌خمینی در این باره می‌گوید که این پروژه امید دارد با تحولات و توسعه‌های مرتبط با فرودگاه‌های موفقی همچون امارات متحده و همچنین ترکیه رقابت کند.

به‌ عنوان‌ مثال، منطقه «مرکز جهانی دبی» که در سال ۲۰۱۰ آغاز به‌کارکرده است، فرودگاه جدیدی را در دست‌ ساخت دارد که با ظرفیت حداقل ۱۶۰ میلیون مسافر در سال و ۱۲ میلیون تن محموله پیش‌بینی‌شده است. در اطراف این فرودگاه، مناطق ویژه‌ای برای تدارکات، تعمیر و نگهداری هواپیما، ساختمان‌های مسکونی و مناطق اختصاصی گلف وجود دارد. شرکت سرمایه‌گذاری هتل‌های هیلتون نیز سال گذشته برنامه ایجاد هتلی ۵۳۵ اتاقه را در این فرودگاه قرارداد بسته که اجرایی خواهد کرد.

صباغی در این باره گفت: «این ارقام بزرگ است و ما نمی‌توانیم بدون زیرساخت‌های لازم و کار بسیار زیاد، به این هدف دست پیدا کنیم. اما اگر بتوانیم سهم خود از بازار را در طول دوره زمانی ۱۵ ساله به دست آوریم، می‌توانیم میزان سهم خود از این بازار را بستانیم. این رقابت سختی است؛ اما دولت در حال از بین بردن موانع برای این هدف است.»

مناطق ویژه اقتصادی با اهداف و قوانین متفاوت در سراسر جهان وجود دارند. بسیاری از این مناطق طراحی‌شده‌اند تا اجازه دهند تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان بدون توجه به قوانین محلی و با کاهش یا از بین بردن مالیات‌ها به تجارت بپردازند.

چین به‌صورت موفقیت‌آمیزی از مناطق آزاد تجاری به‌عنوان بستری برای آزمودن برنامه‌های اقتصاد آزاد خود استفاده کرده است. در مرکز تجارت دبی، این مناطق سرمایه‌گذاری خارجی، محدودیت در سرمایه‌گذاری‌ها را کنار زده و به‌کار خود مشغول‌اند.

ایران در حال حاضر ۶ منطقه تجاری آزاد دارد که یکی از آن‌‌ها نیز منطقه آزاد چابهار است که در سال ۱۹۹۲ در مرز ایران و پاکستان آغاز به‌کار کرد و نمونه دیگری از آن، منطقه آزاد اروند است که در مرز بین ایران و عراق قرار دارد. منطقه آزاد تجاری اروند موجب ایجاد انبار‌ها و ساختمان‌های اداری در نزدیکی رود اروند و فرودگاه این شهر شده است.

منطقه آزاد تجاری اروند نیز برنامه‌های مختلفی برای توسعه زیرساخت‌هایش دارد. سال گذشته، این منطقه توافقی را با یک شرکت خصوصی سرمایه‌گذار آلمانی امضا کرد که ۳۰ توربین بادی را برای تأمین برق منطقه ایجاد کنند. با این حال، منطقه آزاد تجاری فرودگاه بین‌المللی تهران مانند جواهر است؛ زیرا در نزدیکی تهران پایتخت بزرگ ایران که شهر بسیار بزرگ‌تری نسبت به دیگر شهرستان‌های ایران است، قرار دارد.

این منطقه که قرار است در فازهای مختلف طی ۲۰ سال آینده توسعه داده شود، نیازمند ده‌ها میلیارد دلار سرمایه‌گذاری است تا بتواند پتانسیل واقعی خود را نشان دهد.

ایران، مشاوران هوایی نیوزیلند یا NACO را استخدام کرده است که بزرگ‌‌ترین پروژه‌های اصلی در مکزیکو سیتی، کوالالامپور و پکن را هم‌اکنون به‌ عنوان مشاور در دست دارند. مشاوران هوایی نیوزیلند تخمین زده است که ترمینال ایرانشهر که یکی از اجزای کلیدی شهر جدید در نزدیکی فرودگاه بین‌المللی تهران بوده و ظرفیت جابه‌جایی ۲۰ میلیون مسافر را دارد، دو میلیارد دلار هزینه داشته باشد.

در همین حال، شرکت‌هایی از کره‌جنوبی، هلند، فرانسه و چین توافق‌های مطرح‌شده در خصوص این فرودگاه را امضا کرده‌اند و یا وارد مذاکره برای وارد شدن به این پروژه مالی با کمک و حمایت دولت‌های خود شده‌اند.

در گذشته، تعدادی از این کشور‌ها به پروژه‌های مالی مشابه در سراسر دنیا کمک کرده‌اند تا سهمی از این بازار داشته باشند.

 

راه طولانی برای ساخت این فرودگاه و توسعه ظرفیت‌های آن وجود دارد که از جمله توسعه و تسهیل قوانین کشور در جذب مسافران خارجی است امری که نه تنها می‌تواند موجب توسعه صنعت هوایی ایران شود بلکه به جذب توریسم نیز کمک خواهد کرد.