مؤسسات پس‌انداز گره‌گشای مشکلات مسکن

مؤسسات پس‌انداز گره‌گشای مشکلات مسکن صما- شورای پول و اعتبار به‌تازگی به‌منظور رونق‌بخش مسکن و اقتصاد اقدام به تأسیس مؤسسات پس‌انداز و تسهیلات مسکن براساس ضوابط و شرایط خاصی کرده که چیدمان فعالیت این مؤسسات شامل سپرده‌گذاری، سرمایه‌گذاری، اوراق مشارکت و تأمین منابع خارجی (غیر از افتتاح حساب‌جاری و اعطای دسته‌چک) است. به گزارش«صما» اگرچه […]

مؤسسات پس‌انداز گره‌گشای مشکلات مسکن

صما- شورای پول و اعتبار به‌تازگی به‌منظور رونق‌بخش مسکن و اقتصاد اقدام به تأسیس مؤسسات پس‌انداز و تسهیلات مسکن براساس ضوابط و شرایط خاصی کرده که چیدمان فعالیت این مؤسسات شامل سپرده‌گذاری، سرمایه‌گذاری، اوراق مشارکت و تأمین منابع خارجی (غیر از افتتاح حساب‌جاری و اعطای دسته‌چک) است.

به گزارش«صما» اگرچه ایجاد این مؤسسات بانکی با این شاخص‌‌ها تواند گره‌گشای مشکلات عدیده‌ای در بخش مسکن باشد؛ اما از جهت دیگر، نگرانی‌هایی از سوی کارشناسان در رابطه با نحوه فعالیت آن‌‌ها مشکلات و چالش‌های احتمالی مطرح‌شده است. به‌ هر حال تأسیس این مؤسسات با سؤالات متعددی از قبل آثار و پیامدهای دستورالعمل جدید بانک مرکزی مبنی بر صدور مجوز برای مؤسسه‌های اعتباری پس‌انداز و تسهیلات مسکن (وام‌های منطقه‌ای) روی بازار مسکن چگونه است؟ آیا این مسأله می‌تواند قفل رکود بازار مسکن را بگشاید؟ نقاط ضعف و قوت این مؤسسه‌های در شرایط اقتصادی ایران چه خواهد بود؟ آیا این مؤسسه‌ها نیز مانند سایر مؤسسه‌های اعتباری به اقتصاد ایران ضربه خواهند زد و بانکداری سایه در ایران تشدید خواهد شد یا نه؟ تجربه سایر کشور‌ها در این زمینه چیست؟ روبه‌رو است که این موارد می‌تواند به‌نوعی چالش بزرگی محسوب شود. در ضمن سابقه تأسیس نهادهای تأمین مالی بخش مسکن به قبل از انقلاب برمی‌گردد. در آن دوره با تصویب قانون تشویق پس‌انداز مسکن در سال ۱۳۴۶ تا سال ۱۳۵۸ تعداد ۱۶ شرکت پس‌انداز و وام مسکن در تهران و ۱۴ استان کشور تأسیس‌شده بود. با پیروزی انقلاب اسلامی ایران و متعاقب اجرای قانون ملی شدن بانک‌ها در سال ۱۳۵۸، تمام ۱۶ شرکت پس‌انداز و وام مسکن همراه با بانک ساختمان و شرکت سرمایه‌گذاری ساختمان بانک‌های ایران در بانک رهنی ادغام‌شده و بانک مسکن را تشکیل دادند.

تأسیس «مؤسسات پس‌انداز و تسهیلات مسکن» مفهوم کشف‌شده جدیدی نیست

در همین زمینه یک کارشناس اقتصاد مسکن بابیان این مطلب که تأسیس «مؤسسات پس‌انداز و تسهیلات مسکن» مفهوم کشف‌شده جدیدی نیست گفت: این مؤسسات بیش از ۱۰۰ سال است که در کشورهای دیگر در بوته آزمایش و تجربه قرارگرفته است و در این خصوص به موفقیت‌های بزرگی نیز دست‌یافته است. این مؤسسات جدای از جذب منابع مالی و توزیع آن به توزیع اعتبار نیز می‌پردازند.

به گزارش صما، بیت‌ا… ستاریان گفت: اگر الگوی‌های این مؤسسات به‌درستی در ایران شکل بگیرد می‌تواند رونق جدی به صنعت ساختمان وارد کند؛ اما در صورت کج‌روی و دست‌کاری در قوانین و آیین‌نامه‌های این الگو دچار خسران شده و شکست‌خورده محسوب خواهد شد.

این کارشناس اقتصاد مسکن گفت: تجارت جهانی همیشه بر دو وجه اعتبار و پول حرکت می‌کند اما متأسفانه به علت ناکارآمدی نظام و شبکه بانکی ایران وجه اعتبار با گذشت زمان افول یافته و تمام فشار‌ها بر دوش پول قرارگرفته است. به نظر می‌رسد جامعه سنتی ایران در حفظ تعادل بین پول و اعتبار قوی‌تر و منطقی‌تر عمل می‌کردند به‌هرحال جامعه مدرنیته ایران نیازمند توجه به مقوله اعتبار است. در نظام‌های مالی پیشرفته توازن بین اعتبار و پول را با تشکیل نهادی به نام «بازار پول» ایجاد کردند که این مکانیزم در خدمت تأمین مالی است.

ستاریان در ادامه افزود: در این جوامع اعمال فعالیت‌ها اقتصادی بر روی دو محور اعتبار و پول می‌چرخد و گاهی وجه اعتبار کارآمدتر به نظر می‌رسد.

وی افزود: به فراخور همین اهمیت و تأثیر این کشور‌ها با ایجاد برنامه‌ها و بسترهای مناسبی اعتباری توانسته‌اند گام‌های اساسی در حوزه مسکن داشته باشند؛ اما متأسفانه ایران همیشه با تأمین منابع مالی برای مسکن روبه‌رو بوده است.

این کارشناس اقتصاد مسکن با بیان این‌که این مؤسسات می‌تواند نوعی اطمینان‌خاطر برای عوامل ساخت پروژه ساختمانی باشد گفت: این مؤسسات می‌تواند نوعی برد – برد دوطرفه محسوب شود در این الگو سازندگان راحت‌تر و با اطمینان بیش‌تر به منابع مالی موردنیاز خود دست می‌یابند؛ زیرا دغدغه‌ای برای دریافت پول از متقاضیان نداشته و خریداران می‌توانند تسهیلات دریافتی را به‌موقع بازمی‌گردانند.

ستاریان ادامه داد: این مؤسسات برای حضور سایر مجموعه‌های درگیر در ساخت پروژه مانند تولیدکنندگان مصالح ساختمانی نیز نوعی تضمین محسوب خواهد شد.

این کارشناس اقتصاد مسکن در خاتمه یادآورشد: تمامی این مسایل زمانی به شکل متوالی طی مسیر خواهند کرد که کپی واقعی از این الگو‌ها داشته و در این خصوص دخل و تصرفی نداشته باشیم.

حفظ و جذب طیف‌های مختلف مشتریان با مؤسسات مالی و اعتباری

همچنین عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران در پاسخ به این سؤال که هدف از ایجاد مؤسسات پس‌انداز و تسهیلات مسکن چیست گفت: این مؤسسات از بطن و وجود بانک مسکن زاییده می‌شوند تا پاسخ‌گوی مناسبی برای نیاز طیف‌های متنوع جامعه از لحاظ سطح درآمد باشند. این الگوهای مالی می‌تواند در ارتقای سطح توان خرید مسکن مؤثر باشد.

حسین سلیمی گفت: بانک مسکن برای حفظ و جذب طیف‌های مختلف مشتریان به دنبال تنوع‌بخشی در محصولات بوده که ایجاد مؤسسات پس‌انداز یکی از این محصولات است.

وی افزود: اگرچه سابقه ایجاد مؤسسات مالی پس‌انداز به سال‌های قبل از انقلاب برمی‌گردد اما بعد از انقلاب این مؤسسات نتوانستند به‌خوبی پاسخ‌گوی جذب مشتریان باشند.

 

نایب‌رییس کمیسییون بازار سرمایه اتاق ایران با بیان این‌که این روش مناسب افرادی است که درآمد مستمر دارند، ابراز داشت: این افراد می‌تواند پس‌انداز خود را وارد این مؤسسات کرده و توان خرید خود را ارتقای دهند؛ اما اشخاصی که به‌هیچ‌عنوان پس‌انداز ندارند می‌تواند از اوراق حق تقدم بهره ببرند.