گروه محیط‌زیست و گردشگری-چندی پیش سازمان جهانی بهداشت خبر داد که آلودگی هوا منجر به مرگ ۲۶ هزار ایرانی در سال ۲۰۱۲ شده است و ایران در این رابطه در رتبه بیست و ششم جهان قرار دارد. از سوی دیگر سازمان محیط‌زیست پیشنهاد داده که دو یا ۳ هفته در اواخر پاییز، مدارس تعطیل […]
گروه محیط‌زیست و گردشگری-چندی پیش سازمان جهانی بهداشت خبر داد که آلودگی هوا منجر به مرگ ۲۶ هزار ایرانی در سال ۲۰۱۲ شده است و ایران در این رابطه در رتبه بیست و ششم جهان قرار دارد. از سوی دیگر سازمان محیط‌زیست پیشنهاد داده که دو یا ۳ هفته در اواخر پاییز، مدارس تعطیل شوند و منع مقررات رفت و آمد به‌وجود بیاید. اما علت این میزان از آلودگی هوا در کلان‌شهر تهران چیست؟ چه اقداماتی برای کاهش آن انجام شده؟
خودروها یکی از علل اصلی آلودگی هوا در جهان هستند، براساس آماری که در سال ۲۰۱۳ منتشر شد خودروها عامل انتشار بیش از نیمی از مونواکسیدکربن و اکسید نیتروژن در جو زمین هستند و این مواد منجر به آلودگی هوا می‌شوند.
اصلی‌‌ترین دلیل آلودگی هوا در بسیاری از شهرهای ایران از جمله تهران هم خودروها هستند. تهران حدود ۳میلیون خودرو دارد که ۱٫۲ میلیون آن‌ها نیاز به معاینه فنی ندارند. براساس آمار شرکت کنترل کیفیت هوا، به‌طور کلی و براساس مطالعات انجام گرفته قبلی بیش از ۴۸ درصد از سهم منابع آلوده هوای شهر تهران مربوط به سواری‌ها و ۲۲ درصد مربوط به موتورسیکلت‌ها است.
به همین منظور در ایران برنامه‌های مختلفی برای کاهش آلودگی ناشی از خودروها ایجاد شد، برنامه‌هایی مانند طرح زوج و فرد، طرح ترافیک و طرح «کاهش».
استاندارد کردن سوخت خودروها به یورو ۴ در کنار محدودیت‌های ترافیکی امسال تأثیر خود را گذاشت؛ به گفته لیلانظری، سخنگوی شرکت کیفیت هوای تهران، مقایسه شاخص‌های ثبت شده ایستگاه‌های آلودگی هوای پایتخت نشان می‌دهد که ۶ ماه نخست سال ۹۵، بهترین دوره هوایی را در دهه ۹۰ داشته است.
اما آیا این روند خوب پایتخت ادامه پیدا می‌کند و چه برنامه‌هایی برای آینده وجود دارد؟
زمستان و پاییز فصل‌هایی با هوای آلوده
دلیل این‌که با رسیدن به فصل‌های سرد، هوا آلوده می‌شود پدیده‌ای به نام وارونگی دما یا اینورژن است؛ وارونگی دما به شرایطی گفته می‌شود که در آن برخلاف شرایط معمولی با افزایش ارتفاع دما هم افزایش می‌یابد.
وقوع وارونگی دما به خودی خود یک پدیده کاملاً طبیعی است و هیچ خطری را متوجه انسان و جانداران نمی‌کند اما امروزه و به خصوص در شهرهای بزرگ و صنعتی رخ دادن این پدیده موجب تراکم و افزایش آلودگی می‌شود.
بنابراین انتظار می‌رود با سردتر شدن هوا، آلودگی هوا هم افزایش پیدا کند و شاید روند خوب امسال ایران در رابطه با آلودگی هوا کاهش پیدا کند.
تعطیلات زمستانی راه‌حلی برای آلودگی هوا در زمستان‌ها؟
یکی از روش‌هایی که چندی است برای کاهش تردد خودروها در فصل زمستان پیشنهاد شده است تعطیلات دو تا سه هفته‌ای مدارس در فصل زمستان و تغییر ساعت کاری ادارات و سازمان‌هاست.
آیا محدودیت‌های ترافیکی تأثیری در آلودگی هوا دارد؟
مکزیکوسیتی شهری است که همانند تهران موقعیت جغرافیایی آن آلودگی هوا را تشدید می‌کند و علت اصلی آن هم خودروها هستند، پیس از سال ۱۹۴۰ میلادی مکزیکو سیتی شهری بود که یکی از آلوده‌‌ترین هوا را داشت و در سال ۱۹۹۰ میلادی هم سازمان ملل این شهر را یکی از آلوده‌‌ترین شهرهای جهان انتخاب کرد.
اما هم‌اکنون این شهر دیگر در لیست ۱۰ شهر آلوده هم قرار ندارد؛ برنامه‌های مکزیک برای کاهش آلودگی هوا از سال ۱۹۸۰ تاکنون عامل اصلی خروج از لیست شهرهای آلوده دنیاست. اما آیا محدودیت‌های ترافیکی تأثیری بر کاهش آلودگی هوا در این شهر داشته؟
تحقیقی که دانشگاه میشیگان درباره اثربخشی این دو برنامه در مکزیکو سیتی کرد، نشان داد که محدودیت‌های ترافیکی مکزیکو سیتی تا حدودی بی‌تأثیر بوده است و فقط ساعات رانندگی افراد را تغییر داده است اما از سوی دیگر توسعه اندکی در حمل و نقل عمومی توانسته است، شرایط آلودگی هوا را بهبود بدهد.
البته در تهران اجرای طرح کاهش که خودروها را مجبور به اخذ معاینه فنی می‌کند به تازگی اجرا شده است. اما به نظر می‌رسد مدیریت شهری پیش از هرکاری باید سیستم حمل و نقل عمومی مثل مترو و اتوبوس را توسعه و نظم بدهد.
متروی تهران چقدر به کاهش آلودگی هوا کمک کرده است؟
استفاده از مترو تنها در ۳ ماه نخست سال باعث کاهش ۲۶۳ هزار تن گاز آلاینده Co2 در هوای تهران شده است.
محمد احمدی بافنده مدیرعامل شرکت بهره‌برداری مترو تهران و حومه با بیان این‌که گسترش مترو تهران اثرات اقتصادی و زیست‌محیطی قابل توجهی برای پایتخت‌نشینان دارد اظهارداشت: بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که استفاده از خطوط مترو تنها در ۳ ماه نخست سال ۹۵ توانسته است به میزان قابل توجهی به کاهش آلودگی هوا کمک کند.
وی افزود: در این بازه زمانی استفاده از این حمل و نقل پاک باعث شد تا ۳۷ هزار تن آلاینده‌هایی چون CO، NOX، SO2، PM10 و HC وارد هوای تهران نشود، همچنین از تولید ۲۶۳ هزار تن گاز Co2 هم جلوگیری شد.
مدیرعامل شرکت بهره‌برداری مترو تهران با اشاره به فواید اقتصادی مترو برای پایتخت گفت: ۵ هزار و ۸۶۸ میلیارد ریال میزان صرفه‌جویی‌های صورت پذیرفته در هزینه‌های شهری در اثر بهره‌برداری از خطوط متروی تهران در بازه ۳ ماهه است.
وی افزود: این رقم با احتساب هزینه صرفه‌جویی شده در مصرف سوخت، هزینه صرفه‌جویی شده در اتلاف وقت مسافرین، صرفه‌جویی در هزینه بهداشت، درمان و نظافت ناشی از آلودگی هوا، صرفه‌جویی در هزینه استهلاک و لوازم یدکی خودروها، صرفه‌جویی در هزینه خسارت‌های تصادفات و صرفه‌جویی در هزینه تعمیر و نگهداری معابر شهری به‌دست آمده است.
آلودگی هوا و تأثیر آن بر سلامتی انسان
آلودگی هوا که این روز‌ها در بیش‌تر شهرهای کشور دیده می‌شود نه تنها سلامت جسم را تهدید می‌کند بلکه در ایجاد افسردگی، پرخاشگری، خواب‌آلودگی، بیش فعالی کودکان و دیگر اختلالات روانی نیز مؤثر است.
هنگام آلودگی هوا، افراد زودرنج‌تر، پرخاشگرتر، عصبانی‌تر و کم‌تحمل‌تر می‌شوند. یعنی با این‌که در گذشته هم این مشکلات را داشته‌اند، اما حالا خیلی زودتر به استرس‌ها، واکنش و حساسیت نشان می‌دهند.
انگار همه عادت کرده‌ایم آسمان شهرمان را بدون ابر و پرنده و غبارآلود ببینیم؛ در حالی که متخصصان بار‌ها درباره عوارض آلودگی هوا و تأثیر آن روی سلامت قلب و عروق، سیستم تنفسی، پوست و… هشدار داده‌اند، اما بد نیست بدانید تنفس هوای آلوده، سلامت روان‌مان را هم به خطر می‌اندازد.
یکی از مهم‌ترین مشکلات کلان‌شهرها، حجم بالای خودروهاست که آلاینده‌های خطرناکی مثل سرب تولید می‌کنند. باید بدانید سرب علاوه بر آثار زیانباری که بر سلامت جسمی افراد دارد و احتمال ابتلا به سرطان و سقط جنین را افزایش می‌دهد، سلامت روانی افراد را هم تهدید می‌کند؛ به عنوان مثال بر عملکرد سیستم عصبی تأثیر منفی می‌گذارد و باعث بروز سردردهای شدید (به‌ویژه در بیماران مبتلا به میگرن) و کم شدن قدرت حافظه می‌شود.
منابع :
جام جم
خبرآنلاین
ایلنا
روابط عمومی شرکت بهره‌برداری مترو
ایسنا
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.