تحول در نحوه ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان

روح‌ا… دهقانی؛ معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، در نشست مدیران کارخانه‌های نوآوری سراسر کشور از تغییر روند ارزیابی دانش‌بنیان‌‌‌ها و تقسیم کار ارزیابی با کارخانه‌های نوآوری خبر داد. به گزارش مناقصه‌مزایده به نقل از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، نشست مدیران کارخانه‌های نوآوری سراسر کشور با حضور معاون علمی و نماینده مردم کرج در مجلس شورای اسلامی به میزبانی کارخانه نوآوری و صنایع خلاق البرز برگزار شد. روح‌ا… دهقانی؛ معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور، در این نشست با اشاره به نقش کارخانه‌های نوآوری در تبدیل و فرآوری ایده‌های نوآورانه، گفت: کارخانه‌های نوآوری بستری مناسب برای فرآوری و پردازش ایده‌های نو هستند. این کارخانه‌ها فرصتی برای تبدیل یک ایده به محصول یا خدمت نوآورانه که ناظر به رفع نیازی از بازار و جامعه باشد را فراهم می‌کنند. دهقانی؛ با بیان این‌که مفهوم کارخانه نوآوری یکی از آن مفاهیم استاندارد و تثبیت شده در ابعاد جهانی است، ادامه داد: اگرچه تعداد زیادی واژه، نماد و نشانه در زیست‌بوم نوآوری کشور داریم که در ظاهر متفاوت اما در محتوا یک هدف را دنبال می‌کنند. کارخانه نوآوری از آن مفاهیمی است که جای خود را در زیست‌بوم فناوری و نوآوری باز کرده و نقش خود را به‌عنوان یک موضوع اثرگذار در حوزه فناوری و نوآوری به اثبات رسانده است. رئیس بنیاد ملی نخبگان، گفت: وقتی از یک زیست‌بوم سخن می‌گوییم، یعنی فضایی که حتی اگر همه در‌‌ها را روی آن ببندیم، بتواند کار خود را پیش ببرد. برای ساخت یک زیست‌بوم فناوری و نوآوری واقعی، باید المان‌های ناکارامد را حذف و روی المان‌های کارآمد و مهم تمرکز کنیم. دهقانی؛ با اشاره به مراحل تکامل زنجیره ارزش، عنوان کرد: یکی از سه مرحله اصلی زنجیره ارزش، تبدیل علم به ثروت علم است. علم که فرآوری می‌شود، فناوری را تولید می‌کند. ترکیب چند فناوری به نوآوری و فرآوری این نوآوری‌ها، به تولید و بازار می‌رسد. کارخانه‌های نوآوری عمدتاً از جنس نوآوری و نیاز بازار هستند. معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور با اشاره به وجود دو رویکرد مبتنی بر علم تا بازار و نیاز بازار تا علم، گفت: یک نگاه از جنس علم تا بازار است که در این رویکرد، نخست علم تولید و در نهایت محصول یا خدمت تولید می‌شود. اما نگاه دیگر که در کشورهای موفق‌تر اما کمتر مدعی عمدتاً اروپایی و آسیایی دیده می‌شود، نگرش مبتنی بر نیاز بازار است. در این رویکرد، ابتدا نیاز بازار مورد توجه قرار می‌گیرد، سپس مبتنی بر حل آن مسأله یا نیاز، تولید دانش، فناوری، نوآوری و محصول یا خدمت صورت می‌گیرد. در نگاه اول چون انتهای کار چندان معلوم نیست ممکن است به اتفاقات خارق‌العاده منجر شود اما هزینه‌های این رویکرد بالا است. در نگاه دوم اما که مبتنی بر نیاز و کشش بازار است، هزینه کمتری دارد اما اتفاق خارق‌العاده‌ای اتفاق نمی‌افتد و شاهد ارتقای یک محصول یا خلق یک خدمت مبتنی بر نیاز هستیم. دهقانی؛ عنوان کرد: مرکز رشد صرفاً یک زیرساخت یا ساختمان نیست، بلکه یک پلتفرم و نرم‌افزار است که با امکاناتی که ارائه می‌کند، فرآیند انجام کار نوآورانه ممکن می‌شود. معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور، در تعریف مرکز نوآوری توضیح داد: مرکز نوآوری، به یک مجموعه‌ای گفته می‌شود که ارتباطی پایدار میان مشتریانی که مسأله‌ای دارند و حل‌کنندگان مسائل شکل می‌دهد. مرکز نوآوری بین چند مشتری شکل می‌گیرد. در این مراکز، مسأله مشخص است و افرادی که مسائل را حل می‌کنند در این مراکز مستقر می‌شوند و در نهایت حل مسائل مشتری، که می‌تواند یک کسب‌وکار یا صنعت باشد صورت می‌گیرد. وی افزود: کارخانه نوآوری یا استارت‌آپ استودیو نیز بستری با نگاه عرضه‌محور است و از ایده‌هایی که می‌خواهند یک نوآوری را به بازار عرضه کنند، حمایت می‌کند. کارخانه نوآوری محصول تولید نمی‌کند بلکه عهده‌دار حمایت و هدایت تیم‌هایی است که ایده دارند تا بتوانند این ایده نوآورانه را به یک محصول یا خدمت تبدیل کنند و به بازار برسانند. وی با بیان این‌که هنر کارخانه‌های نوآوری این است که فناوری‌‌ها را به یکدیگر متصل کنند و یک نوآوری به ارمغان بیاورند، افزود: پیوند خلاقانه میان فناوری‌هایی که به نوآوری منجر شود رسالت کارخانه نوآوری است. دهقانی؛ ادامه داد: عرضه کردن فضای لازم برای شکل گرفتن این نوآوری، کار اصلی کارخانه‌های نوآوری است و شبکه‌ای از زیرساخت‌‌‌ها و الزامات برای حلق نوآوری، مانند فب‌لب‌ها، کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها در شبکه کارخانه‌های نوآوری وجود دارد. در واقع تولید بدون کارخانه، از توانمندی‌های کارخانه نوآوری است. کارخانه نوآوری بستری برای پذیرش استارت‌آپ‌‌‌ها با رویکرد علم تا نوآوری است. دهقانی؛ با بیان این که نقش‌آفرینی بخش‌خصوصی موجب شده کارخانه‌های نوآوری رویکردی عمل‌گرایانه و کارکردی‌تر نسبت به سایر مفاهیم زیست‌بوم فناوری و نوآوری داشته باشند، ادامه داد: کارخانه نوآوری، با انگیزه، اراده و عشق بخش‌خصوصی شکل می‌گیرد و توسط افرادی با انگیزه پروراندن یک ایده تا رساندن آن به نوآوری اداره می‌شود. بخش‌خصوصی، با شناخت صحیح و دقیقی که از بازار دارد و باوری که به رسیدن به محصول دارد می‌تواند به ارزش‌افزوده برسد. دهقانی؛ با اشاره به حمایت از کارخانه‌های نوآوری، گفت: روند ارزیابی دانش‌بنیان‌‌‌ها در حال تحول است و به همین نسبت کارخانه‌های نوآوری می‌توانند براساس توانمندی‌هایشان یک پلتفرم‌ برای تأیید دانش‌بنیان‌‌‌ها و بستر ارتباطی میان معاونت علمی و این شرکت‌ها باشند. وی ابراز امیدواری کرد: طرحی نو در حوزه نوآوری به کمک کارخانه‌های نوآوری و مزیت‌هایی که دارند، درانداخته شود. همچنین در عمومیت بخشیدن به معاونت علمی نقش‌آفرینی کرده و طیف گسترده خدمات و حمایت‌های این معاونت را به جامعه فناوری، نوآوری و خلاقیت کشور معرفی کنند. معاون علمی، فناوری و اقنصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور، بیان کرد: انواع معافیت‌های مالیاتی، گمرکی، نظام وظیفه، امکان تبادلات خارجی، وجود ستادهای توسعه فناوری و توسعه اقتصاد دانش‌بنیان، شبکه‌ای گسترده از آزمایشگاه‌ها و صد‌‌ها خدمت دیگر، تنها بخشی از امکاناتی است که معاونت علمی در اختیار دارد در حالی که عمدتا فعالان زیست‌بوم فناوری و نوآوری از این امکانات کم‌تر اطلاع دارند. کارخانه‌های نوآوری می‌توانند به‌عنوان هاب ارتباطی معاونت علمی و زیست‌بوم فناوری و نوآوری، نقش‌آفرینی کنند و این امکانات را به فعالان این زیست‌بوم برسانند.

تشریح اهداف کارخانه‌های نوآوری کشور با محوریت امیدآفرینی و عدالت اجتماعی

محمد صدری‌مهر؛ دستیار معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری، با اشاره به نشست مدیران کارخانه‌های نوآوری سراسر کشور که به میزبانی کارخانه نوآوری البرز برگزار می‌شود، افزود: چند موضوع در دستور کار این نشست قرار گرفته است. از جمله، تدوین نظام‌نامه جایزه‌های استانی نوآوری که محور و متولی برگزاری آن‌‌ها کارخانه‌های نوآوری خواهند بود و این موضوع می‌تواند مقدمه‌ای برای رویدادهای ملی باشد، موضوع دوم، ایجاد مراکز مشاوره‌ی کارآفرینی با رویکرد نوآوری است که کارخانه‌های نوآوری در سراسر کشور گام‌هایی مثبتی در این زمینه برداشته‌اند و در این نشست نیز به این موضوع خواهند پرداخت. دستیار معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان، بیان کرد: یکی دیگر از موضوعات این نشست، ایجاد شبکه عارضه‌یابی صنعت با رویکرد فناوری و نوآوری است که توسط کارخانه‌های نوآوری هر استان انجام خواهد شد و تمامی ظرفیت کارخانه‌های نوآوری در کشور، برای حل این معضلات تقویت خواهند شد. وی افزود: این فعالیت بخشی از تعامل میان اکوسیستم نوآوری و صنایع کشور است که با حمایت مالی بخش صنعت، براساس قانون اقتصاد دانش‌بنیان مصوبه مجلس شورای اسلامی، اجرایی و بخشی از هزینه‌های مرتبط با این فعالیت، به‌عنوان مالیات، پذیرفته می‌شود. به گفته صدری‌مهر، همچنین در این گردهمایی موضوع ایجاد شبکه یکپارچه‌ کارخانه‌های نوآوری در کشور در دستور کار قرار دارد که این کار موجب اشتراک‌گذاری امکانات در تمام کشور و استفاده از به‌روز‌‌ترین امکانات فناوری در مناطق محروم و دور از مرکز می‌گردد. دستیار معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری، افزود: انجام این پروژه‌های ملی در شبکه‌ کارخانه‌های نوآوری کشور موجب نقش‌آفرینی جدی کارخانه‌های نوآوری در زیست‌بوم نوآوری، صنعت و زیست‌بوم کارآفرینی خواهد بود و ثمرات نوآوری را برای مردم و صنعت ملموس خواهد کرد.