دانشیار پژوهشکده مهندسی سازه پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی

تنها داشتن آیین‌نامه‌های لرزه‌ای برای مقابله با زلزله کافی نیست

دانشیار پژوهشکده مهندسی سازه پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، با تأکید بر اینکه صرف داشتن آیین‌نامه لرزه‌ای برای مقابله با رخدادهای زلزله کافی نیست، گفت: کیفیت مصالح ساختمانی بسیار مهم است. به گزارش مناقصه‌مزایده، مرتضی بسطامی؛ در وبینار «زمینلرزه‌های ۱۴۰۱ قهرمان مرش ترکیه؛ درس آموخته‌ها برای ایران» مساحت و جمعیت مناطق تحت‌تأثیر زلزله‌های دوگانه […]

دانشیار پژوهشکده مهندسی سازه پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، با تأکید بر اینکه صرف داشتن آیین‌نامه لرزه‌ای برای مقابله با رخدادهای زلزله کافی نیست، گفت: کیفیت مصالح ساختمانی بسیار مهم است. به گزارش مناقصه‌مزایده، مرتضی بسطامی؛ در وبینار «زمینلرزه‌های ۱۴۰۱ قهرمان مرش ترکیه؛ درس آموخته‌ها برای ایران» مساحت و جمعیت مناطق تحت‌تأثیر زلزله‌های دوگانه ۷٫۸ و ۷٫۵ ترکیه را به ترتیب ۹۹ هزار کیلومترمربع و حدود ۱۳٫۴ میلیون نفر جمعیت دانست که این میزان مساحت نصف استان کرمانشاه می‌شود. وی با بیان اینکه مساحت و جمعیت مناطق تحت‌تأثیر در زلزله ترکیه به ترتیب حدود ۸ و ۲۷ برابر زلزله سرپل ذهاب ایران بوده است، اظهار کرد: اغلب سازه‌های ترکیه بتن آزمه، مصالح بنایی و به ندرت فولادی بوده است. بسطامی؛ ادامه داد: ساختمان‌های بنایی غیرمهندسی در منطقه با خرابی قابل‌توجهی متحمل شدند و یا تحت‌تأثیر حرکت دو زلزله، فرو ریختند علاوه بر آن ریزش ساختمان‌های مصالح بنایی ساخته شده با مصالح نسبتاً بهتر و دارای یک تا سه طبقه در مقایسه با ساختمان‌های بتنی کمتر بوده است. دانشیار پژوهشکده مهندسی سازه پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، خاطرنشان کرد: در سه روز اول رخداد این دو زلزله، ترکیه عملکرد خوبی در زمینه امداد و نجات نداشت، ولی از روز چهارم، دولت کنترل اوضاع را به دست گرفت؛ به‌گونه‌ای که در زمینه بررسی خسارت، بیش از ۷۳۲۸ مهندس و کارشناس از جمله ۴۰۰ نفر از استادان و دستیاران بیش از ۲۰ دانشگاه این کشور آغاز به کار کردند. وی اضافه کرد: این گروه تحقیقاتی در ابتدا بر بد‌ترین شهرهای آسیب دیده در ۱۱ استان این کشور به‌عنوان «مناطق فاجعه» متمرکز شدند و در ۱۰ روز اول حدود ۳۷۸ هزار ساختمان با حدود یک میلیون و ۸۶۸ هزار واحد مورد ارزیابی اولیه قرار گرفتند. بسطامی؛ خاطرنشان کرد: براساس نتایج منتشر شده تعداد ساختمان‌‌ها برای «تخریب» حدود ۱۰۵ هزار ساختمان بود که شامل حدود ۳۸۵ واحد ابتدا باید تخریب و سپس بازسازی شوند که برآورد شد حدود دوسوم این ساختمان‌‌ها در سه استان «قازی‌آنتپ»، «هاتای» و «قهرمان ماراش» که بیش‌ترین آسیب را دیده‌اند، باشند. وی تأکید کرد: براساس این گزارش، حدود ۷۳ درصد از ساختمان‌هایی که تا آن زمان بررسی شده بودند، قابل سکونت بودند که شامل ۲۴ درصد ساختمان‌های با آسیب‌های جزئی و ۴۹ درصد ساختمان بدون آسیب بودند. این محقق پژوهشگاه زلزله‌شناسی، خاطرنشان کرد: قدمت آیین‌نامه ساختمانی و لرزه‌ای ترکیه به حدود ۸۰ سال می‌رسد و از آیین‌نامه‌های ایران قدیمی‌تر هستند. نقشه پهنه‌بندی لرزه‌ای منتشر شده در این کشور در سال ۱۹۹۶ با استفاده از PGA سطح بندی شده بود و براساس تحلیل خطر لرزه‌ای احتمالی برای دوره بازگشت ۴۷۵ سال، تهیه شده است. این نقشه پنج منطقه لرزه‌خیز با شتاب‌های حداکثر هر پهنه را ارائه می‌کند. وی با تأکید بر اینکه ترکیه در سال ۱۹۹۷ آیین‌نامه لرزه‌ای خود را اصلاح کرد، خاطرنشان کرد: دو سال بعد از بازنگری در سال ۱۹۹۹، یک منطقه پر جمعیت ترکیه توسط دو زمین‌لرزه بزرگ با بزرگای ۷٫۴ و ۷٫۲ تحت‌تأثیر قرار گرفت و بعد از این زلزله‌ها، نیازهای به‌سازی ساختمان‌های موجود باعث بازنگری در ساختمان‌های موجود شد و بر این اساس ترکیه در سال ۲۰۰۷ آیین‌نامه جدیدی را با عنوان «مشخصات ساختمان‌هایی که در مناطق زلزله‌زده ساخته می‌شوند»، منتشر کرد. دانشیار پژوهشکده مهندسی سازه پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، با تأکید بر اینکه فقط داشتن آیین‌نامه‌ها برای مقابله با زلزله کافی نیست، بر توجه بیشتر بر مصالح ساختمانی تأکید کرد و گفت: بازدیدهای میدانی ما حکایت از کیفیت نامطلوب بتن، استفاده از شن و ماسه رودخانه‌ای، تمیزنبودن شن و ماسه، استاندارد نبودن دانه‌بندی، مقاومت پایین بتن به‌ویژه در ساختمان‌های قبل از سال ۲۰۰۰ و استفاده از میلگردهای ساده دارد.