توسعه افقی شهر‌ها تأثیرگذار‌ترین روش در تسریع نهضت ملی مسکن

گروه راه‌وشهرسازی – الگوی عمودی‌سازی در حالی همچنان در ایران مدل غالب توسعه شهری است که طبق نظر کارشناسان یکی از عوامل اصلی تعیین‌کننده شرایط حال‌حاضر مسکن، همین توسعه عمودی و بلندمرتبه‌سازی است. در مقابل اما شکستن حصر زمین و الحاق زمین به محدوده شهری راهبردی است که می‌تواند راه‌حل مناسبی برای مسأله مسکن باشد. اگرچه هزینه‌ فراهم کردن زیرساخت مهم‌ترین مانع برابر مدل توسعه افقی‌، قلمداد می‌شود؛ اما درمقابل نمی‌توان از هزینه احداث بنا که نسبت به افقی‌سازی به‌طور قابل‌توجهی بالاتر است و هزینه‌های صدورپروانه و تعرفه‌های نظام مهندسی که وظیفه سودآوری بیشتر برای شهرداری‌‌ها را برعهده دارند چشم پوشید. از همه این‌‌ها گذشته، افزایش زمان احداث پروژه‌های بلندمرتبه‌سازی درشرایط تورمی که نهایتاً منجر به افزایش قیمت تمام شده مسکن می‌شود، خود به‌تنهایی عامل تعیین‌کننده‌ای است تا نشانگر نادرستی استدلالِ مقرون به‌صرفه بودن توسعه عمودی شود. اقبال شاکری؛ عضو کمیسیون عمران مجلس، اعتقاد دارد که درک ضرورت توسعه افقی شهر‌ها از سوی دستگاه‌های دولتی، بسیاری از مشکلات را در موضوع نهضت ملی مسکن، رفع می‌کند. شاکری؛ با بیان اینکه قیمت زمین در مسکن‌هایی که قرار است در نهضت ملی مسکن ساخته شود، صفر است، اظهار داشت: ما زمین به اندازه کافی داریم، باید محدوده‌های حریمی که تعیین شده است را‌ باز کنند و مقداری زمین هم به شهر الحاق کنند. عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی، تأکید کرد: الحاق زمین به شهر‌ها کاملاً ضروری است و در تمام دنیا هم تجربه شده است و به نظر ما حتماً باید توسعه افقی شهر رخ دهد. این نماینده مجلس، در پاسخ به این سؤال که آیا حجم واگذاری‌های فعلی زمین جوابگوی نهضت ملی مسکن است؟ اظهار داشت: واگذاری‌‌ها به تدریج در حال انجام است، و به نتیجه رسیدن آن وقتی است که همه واگذاری‌‌ها انجام شود، اما واگذاری‌‌ها باید هرچه سریع‌تر اتفاق بیفتد. وی عدم هماهنگی و یکپارچگی در دولت را مهم‌‌ترین مانع واگذاری زمین در شهر‌های بزرگ عنوان کرد و گفت: همه اجزا دولت باید این را قبول کنند که توسعه افقی ساخت مسکن یک موضوع قابل قبول، اصلی و درستی است و همه از آن حمایت می‌کنند. شاکری؛ افزود: به نظر من اگر ضرورت توسعه افقی در دولت جا بیفتد و علاوه بر وزارت راه‌وشهرسازی، وزارت نیرو، وزارت جهادکشاورزی، وزارت ارتباطات، وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و سازمان برنامه‌وبودجه همه متفق‌القول شوند که این کار درست است، همه مشکلات حل می‌شود. عضو کمیسیون عمران مجلس، ادامه داد: بعضی از دستگاه‌ها هنوز این اعتقاد را ندارند که توسعه افقی حلال مشکلات است، حل این موضوع می‌تواند با فعال‌تر شدن شورای‌عالی مسکن، معاون اول رئیس‌جمهور و خود شخص رئیس‌جمهور رخ دهد تا همه کمک کنند توسعه افقی اتفاق بیفتد. همچنین منان رئیسی مدیر مرکز مطالعات معماری و شهرسازی اسلامی، درخصوص الحاق زمین در طرح نهضت ملی مسکن با توجه به محدود کردن مساحت شهر‌ها، گفت: در صورت لزوم و کمبود زمین، شورای‌عالی شهرسازی این امکان را دارد که مستقیم دستور تغییر محدوده و حریم شهری را صادر کند تا امکان افقی‌سازی فراهم شود، اما تاکنون از این ظرفیت استفاده نشده‌ است. وی بیان کرد: در طرح جامع برای اصلاح محدوده‌ی شهر، سازوکارهایی فراهم شده است که از آن بتوان استفاده کرد، اما متأسفانه آن نادیده‌ گرفته شد و دلیل نادیده گرفتن سازکارهای مختلف برای توسعه شهرها، سیاست‌های انقباضی است. مدیر مرکز مطالعات معماری و شهرسازی اسلامی با بیان اینکه اجرای طرح توسعه افقی شهر‌ها مهم‌‌ترین راهکار در اجرای پروژه‌های نهضت ملی مسکن به شمار می‌رود، افزود: با اجرایی شدن این طرح زمینه‌ساز کاهش هزینه‌های ساخت‌وساز و همچنین تسریع در روند اجرای این پروژه‌ها خواهیم بود.