مدیر طرح جامع مالیاتی دستگاه‌ها اطلاعات نمی‌دهند اطلاعات بانکی افراد را نداریم رییس مرکز فن‌آوری اطلاعات سازمان مالیاتی با اشاره به این‌که تمام بخش‌های طرح جامع مالیاتی تا بهمن ماه اجرایی نیست، گفت: مالیات معطل اطلاعات دستگاه‌ها است که برخی دستگاه‌ها همکاری نداشته و اطلاعات برخی ناقص است. سال‌هاست کشور از نقصان نظام مالیاتی کشور […]
مدیر طرح جامع مالیاتی
دستگاه‌ها اطلاعات نمی‌دهند
اطلاعات بانکی افراد را نداریم
رییس مرکز فن‌آوری اطلاعات سازمان مالیاتی با اشاره به این‌که تمام بخش‌های طرح جامع مالیاتی تا بهمن ماه اجرایی نیست، گفت: مالیات معطل اطلاعات دستگاه‌ها است که برخی دستگاه‌ها همکاری نداشته و اطلاعات برخی ناقص است.
سال‌هاست کشور از نقصان نظام مالیاتی کشور بر مبنای اطلاعات و عدالت رنج می‌برد، با این وجود سال ۸۳ برای اولین بار طی مطالعاتی توسط یک شرکت کانادایی برای حل معضلات مالیات نسخه‌ای پیچیده شد، تا درمانی بر دردهای اقتصاد نفتی کشور باشد.
در همین راستا نادرآریا، رییس مرکز فن‌آوری اطلاعات سازمان امور مالیاتی و مدیر طرح جامع مالیاتی گفت‌وگویی با فارس انجام داده است که پیش روی شماست.
**به عنوان مقدمه مروری به طرح جامعه مالیاتی داشته باشید که پس از ۱۱ سال چه فرایندی را طی کرده و اکنون در چه مرحله‌ای است؟
طرح جامع مالیاتی طرح تحول همه جانبه نظام مالیاتی با دو رویکرد؛ یکی رویکرد فنی که در این محور مبتنی بر فن‌آوری اطلاعات و ارتباط است و در رویکرد عملکردی مؤدی محور بوده و در هدف نهایی عدالت محور است. این متشکل از سامانه‌هایی است. اولین سامانه یکسری فرایندهای داخلی در نظام مالیاتی را تحت پوشش قرار می‌دهد و تمامی مؤدیان مالیاتی را شامل می‌شود و وظایفی از جمله شناسایی، ثبت‌نام، پردازش اظهارنامه، حسابرسی، اعتراضات، شکایات، وصول و اجرا را برعهده دارد. همچنین منابع مختلف مالیاتی شامل شرکت‌ها، مشاغل، ارزش افزوده، ارث، نقل و انتقال املاک و دیگر منابع مالیاتی را شامل می‌شود. از طرف دیگر سامانه اصلی دوم اطلاعات مؤدیان محترم مالیاتی به نظام مالیاتی وارد می‌شود را دریافت می‌نماید که شامل مثلاً اطلاعات هویتی، اظهارنامه، پرداخت مالیات، صورت معاملات فصلی و لیست حقوق می‌شود. در طرف مقابل اشخاص ثالث را داریم که اطلاعات عملکردی مؤدیان را در اختیار دارند و با حکم قانونی در ماده ۱۲۰ برنامه پنجم و نیز ماده ۱۶۹ مکرر اصلاحیه اخیر قانون مالیات‌ها، دستگاه‌ها و اشخاص ثالث یکسری اطلاعات به سازمان می‌دهند که در سامانه سوم یعنی بانک اطلاعاتی مؤدیان مالیاتی ذخیره و پردازش می‌شود. اطلاعاتی که هر مؤدی می‌دهد مربوط به خرید و فروش خودش، در واقع فروش و خرید دیگر مؤدیان می‌شود. بنابراین اطلاعات اشخاص ثالث از این منظر است.
**تا اینجا که برنامه‌ها مربوط به ساختارسازی بوده که قاعدتاً نباید زمان بر باشد؟
سازمان امور مالیاتی نزدیک به ۶۵۰ ساختمان و ۳۰ هزار نفر پرسنل دارد. بر همین اساس، پیاده‌سازی این کار در کشور ۳ تا ۴ سال از سازمان زمان گرفته و به خاطر مسایل گستردگی، ساختاری، سازماندهی و منابع انسانی این کار پیچیدگی خاصی دارد.
**اکنون خروجی تفکیک ۷ وظیفه‌ای که در فاز اول طرح جامع مالیاتی اجرا کردید چیست؟
در نتیجه این کار اولاً تمامی ۷ وظیفه اصلی تفکیک شده و توسط افراد و متخصصان جداگانه مدیریت و اجرا می‌شوند و در ثانی آماده اجرای نرم افزاری که نقش‌های هر وظیفه را نیز تفکیک می‌کند، می‌شویم. نکته‌ای که خوب است توضیح داده شود این‌که سازمان در گذشته صددرصد پرونده‌های مالیاتی را بررسی می‌کرد، در حالی که در وضعیت مطلوب طرح جامع مالیاتی باید در مجموع ۵ تا ۱۰ درصد پرونده‌ها بررسی شود و بقیه با استفاده از اطلاعات پایگاه اطلاعاتی، دریافتی از اشخاص ثالث، با اطلاعات ابرازی مؤدیان مقایسه و بررسی شود. اطلاعاتی که مؤدی و شخص ثالث می‌دهد با استفاده از موتور ریسک ارزیابی و سپس در مواردی حسابرسی تجویز می‌شود.
**چشم‌انداز تحقق موتور ریسک مالیاتی چه زمانی است؟
هم اکنون اطلاعات مالیاتی را پشت پرونده‌های مالیاتی بردیم، یعنی سیستمی که ممیز دسترسی به اطلاعات مؤدی را دارد، در سطح ادارات امور مالیاتی است.
**چه درصدی از اطلاعات و دیتا در پرونده‌ها وجود دارد؟
اگر اطلاعات به صورت کامل و جامع وجود داشته باشد که امکان اتصال خودکار آن باشد، به صورت خودکار به پرونده وصل می‌شود و مابقی را مأمور مالیاتی در پایگاه جستجو می‌کند. یعنی از هر دو روش اتصال خودکار و جستجو در پایگاه استفاده می‌شود.
**مگر قرار نیست در طرح جامع مالیاتی تمامی اطلاعات به‌طور خودکار متصل و حتی آن را تحلیل و ارزیابی کند؟
شرط صحت و کیفیت اطلاعات به این منظور مهم است. زیرا سازمان تولیدکننده اطلاعات نیست و مصرف‌کننده هستیم. وقتی در مبدأ اطلاعات درست تولید و نگهداری نشود، اطلاعات به صورت خودکار متصل نمی‌شود.
**وجود بخشی از اطلاعات آن هم بدون دیتای هویتی در سیستم مالیاتی قابل پذیرش نیست.
کل اطلاعات فقط مربوط به معاملات فصلی نیست و شامل سایر دستگاه‌ها نیز می‌شود. بخشی از اطلاعات سایر سازمان‌ها کد ملی ندارد و یا امکان اتصال صحت سنجی نیز فراهم نیست. البته به خاطر محرمانگی نمی‌توان نام دستگاه را برد. دقیقاً با دو مشکل مواجه‌ایم یکی این‌که اطلاعات شماره و شناسه ملی اشخاص کامل نیست و بعضاً اعتبارسنجی نشده است. همچنین بسیاری مبادی که باید اطلاعات در اختیار سازمان قرار دهند، تاکنون آمادگی لازم را ایجاد نکرده‌اند.
**اسم دستگاه‌هایی که اطلاعات ندادند را نام ببرید؟
اجازه بدهید جواب این بخش را بخش‌های مسؤول دیگر سازمان بدهند. یکسری دستگاه‌ها اطلاعاتشان ناقص است و اگر بگوییم اطلاعات داده، با این کلام تبرئه می‌شوند. اگر هم بگویم اطلاعات نداده‌اند، این طور نیست، اما اطلاعاتش مشکل داشته و مطلوب نیست.
**طبق قانون باید اطلاعات بدهند و موظفید که مطالبه کنید.
فرمایش شما درست است و سازمان مالیاتی به جد پیگیر این موضوع است.
**به خاطر طرح جامع مالیاتی شما مسؤولیت اطلاعات را دارید و طرح بدون آن معنا ندارد.
طرح جامع مالیاتی بدون اطلاعات اشخاص ثالث در ایده‌آل‌‌‌ترین حالت تبدیل به سیستم اتوماسیون فرایندهای مطلوب درون سازمانی می‌شود. سازمان هر حرکت موفقی کرده براساس اطلاعات دریافتی انجام داده است و ناموفق بودن نسبی بخشی از امور به دلیل نرسیدن اطلاعات مطلوب است، به همین دلیل در برنامه پنجم و در ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌ها ارایه اطلاعات از طریق دستگاه‌ها و سازمان‌ها ذکر شده است و این ماده ضمانت اجرایی دارد که منوط به تهیه آیین‌نامه‌ای است که هنوز مراحل تصویب را پشت سر می‌گذارند و ابلاغ نشده است.
**این آیین‌نامه را باید هیأت وزیران تصویب کند.
تا آن جایی که اطلاع دارم باید تهیه و به تصویب برخی اعضا هیأت وزیران که در تبصره ۵ ماده قانونی مشخص شده برسد و چون تاکنون تصویب نشده، اسم بردن از دستگاه‌هایی که همکاری نکردند، مناسب نیست.
**بفرمایید کدام دستگاه‌ها همکاری دارند.
به عنوان مثال تبادل اطلاعات با سازمان ثبت احوال، شرکت پست و خود مؤدیان وجود دارد.
**چند درصد از اطلاعات در سامانه مالیاتی کامل بوده و قابل استفاده است؟
باید مشخص شود چند درصد مشمولان صورت معاملات می‌دهند فکر می‌کنم اکثر مؤدیان مشمول این کار را انجام می‌دهند. ولی کیفیت داده‌ها کاملاً مطلوب نیست. دیتایی که مؤدیان می‌دهند، شاید اطلاعات طرف مقابل معامله‌شان درست نباشد. بالطبع با این اطلاعات به شرط صحت و جامعیت، طرح جامع مالیاتی ضمن این‌که می‌خواهد مراجعات و ارتباط فیزیکی را از بین ببرد و کاهش دهد، عدالت مالیاتی را افزایش خواهد داد.
**کلاً دو دستگاه همکاری اطلاعاتی داشتند و نام بردید؛ ارتباط همین مقدار است؟
دستگاه‌های بسیار زیادی با ما تبادل اطلاعات داشته و دارند، ولی تا وضعیت مطلوب مدنظر قانون‌گذار فاصله دارد.
**عملاً هیچ اطلاعاتی وجود ندارد.
به هر حال پایگاه اطلاعاتی ایجاد شده و حجم قابل‌ملاحظه‌ای اطلاعات در آن وجود دارد ولی واقعیت این است به مرور وضعیت اطلاعات بهتر شده و می‌شود زیرا هماهنگی دستگاه‌ها و مؤدیان با سازمان زمان می‌برد.
**به غیر از فرایندهایی که مربوط به اصلاحیه سال قبل قانون مالیات‌ها است، چرا در این ۱۱ سال روابط مؤدی و سازمان اصلاح نشد؟
بسیاری اصلاحات انجام شده به‌طوری که ۱۱ سال قبل مؤدیان اصلاً مکلف به ارایه صورت معاملات خود نبودند و این حجم تعامل و تبادل اطلاعات با دستگاه‌های مختلف نیز وجود نداشت.
**طبق صحبت شما و واقعیت‌های موجود چه اقدامی انجام شده است؟
در گذشته همه روابط و تبادلات کاغذی و حضوری بود. الان فرایند ثبت‌نام و دریافت اظهارنامه صددرصد بدون حضور مؤدی و الکترونیک است و برای کشورهای پیشرفته درصد ارایه اظهارنامه مالیاتی ما برایشان عجیب است و فقط یک درصد اظهارنامه حضوری می‌گیریم. اکنون امکان پرداخت الکترونیک نیز فراهم است.
**در کشور ما گرفتن مالیات مبتنی بر اسناد و اطلاعات قرار نیست اجرایی شود، اما دنیا از این طریق حق دولت را می‌گیرد؟
از نظام مالیاتی تعامل ساده و مطلوب با مؤدیان می‌خواهیم و دریافت خدمات باید ساده شود. به علاوه الگوی ما کاملاً بر مبنای اخذ مالیات بر مبنای پایگاه اطلاعات مؤدیان مالیاتی برنامه‌ریزی شده است و هم اکنون دسترسی به این پایگاه‌ها در فرایند رسیدگی وجود دارد.
**ورودی اطلاعات الکترونیکی شده، اما خروجی و حسابرسی مالیات همچنان دستی است؟
موضوع مهم براساس قانون جدید رسیدگی مبتنی بر ریسک است و برای عملکرد سال ۹۵ به بعد اجازه استفاده از آن را داریم، یعنی این‌که سیستم، اطلاعات دریافتی را کنار اظهارنامه مؤدی قرارداده و اجازه رسیدگی مبتنی بر ریسک را می‌دهد. سامانه در مرحله رسیدگی، اطلاعات دریافتی در مورد مؤدی را در اختیار قرار می‌دهد و فرایند متکی به فرد نیست و زنجیره‌ای از افراد را شامل می‌شود. در حد زیادی این بخش را قابل بهره‌برداری داریم.
**بهمن ماه وعده داده شد، آیا طرح جامع در موعد مقرر اجرا می‌شود.
یک طرف خدمات الکترونیکی شده و سامانه عملیات درون سازمانی داریم. می‌خواهیم در بخش‌های مختلف گفته شده سامانه را در ادارات قابل ملاحظه پیاده‌سازی کنیم. اکنون حدود ۲۰۰ هزار مؤدی مالیاتی در سامانه هستند که در این برنامه افزایش می‌یابد.
**وعده تحقق کامل طرح جامع مالیاتی تا بهمن ماه داده شد، بنابراین کامل اجرایی نمی‌شود؟
بهتر است این موضوع را مدیر کمیته پیاده‌سازی توضیح دهند.
**شما مسؤول طرح جامع مالیاتی هستید، چرا باید فرد دیگری پاسخ دهد؟
وظایف در حوزه طرح تفکیک شده است. هدف این است که تا بهمن ماه تمامی بخش‌های اصلی سامانه طرح جامع عملیاتی باشد، اما در بحث توسعه پیاده‌سازی مهم آمادگی ادارات مالیاتی است. ضمن این‌که همه مؤدیان زیر پوشش طرح جامع مالیاتی هستند. به همان دلیل که اظهارنامه و پرداخت‌ها الکترونیک شد و پایگاه اطلاعات مؤدیان نیز در مورد کلیه مؤدیان عملیاتی است.
**این مباحث ورودی اطلاعات است و راه انداختن یک سامانه برای دریافت اطلاعات که نباید سال‌ها هزینه و زمان ببرد؟
بخش قابل ملاحظه درآمدهای مالیاتی هم اکنون متکی به بانک اطلاعات مؤدیان است. اوراق تشخیص مالیات قبلاً به روش علی‌الرأس غیرمتکی به اطلاعات بود، ولی اکنون براساس اطلاعات مؤدی است که منجر به کاهش اعتراضات شده و بخشی از افزایش مالیات مؤدیان به دلیل پایگاه اطلاعات است.
**چند درصد مؤدیان مالیات چند برابری داشتند. طبق آمار خیلی کم و ناچیز است؟ مگر اطلاعات حساب‌های بانکی و دیگر دیتا‌‌ها متصل شده که رشد درآمد‌‌ها را از این محل بدانیم؟
بسیاری از دستگاه‌ها اطلاعات مطلوب نمی‌دهند، ولی از اطلاعات دریافتی که واقعاً قابل ملاحظه و مهم است در ادارات امور مالیاتی در امر رسیدگی استفاده مؤثر می‌شود.
**بله باید بشود، اما در این سال‌ها چرا نشده است؟
نه اتفاقات خوبی هم افتاده است و پیشرفت‌هایی را در همین سال‌ها داشته‌ایم. پیشرفت‌هایی که حاصل دستیابی به اطلاعات است و هم اکنون نیز می‌توانید نتایج حاصل از آن را در افزایش درآمدهای مالیاتی بدون افزایش نرخ، ملاحظه کنید. روندی که با افزایش تعاملات افزایشی خواهد بود. ضمن این‌که قانون سال گذشته تصویب شده و آیین‌نامه آن در سال جاری به تصویب نهایی خواهد رسید.
**اکنون سیستم مالیاتی ترکیه به گونه‌ای است که یک نمونه از هر تراکنش بانکی افراد در نظام مالیاتی ثبت می‌شود چرا در کشور ما دسترسی به اطلاعات محدود و حد آستانه دارد. مگر قرار نیست طبق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی مالیات جایگزین نفت در بودجه شود.
قانون‌گذار سال گذشته قانون را تصویب کرده و اکنون آیین‌نامه آن در جریان تصویب است. در ادبیات موضوع مالیه عمومی، نقش سازمان مالیاتی مشخص است و اکنون مجوزهای قانونی به سازمان داده شده که قبلاً وجود نداشت.
**بنابراین اطلاعات بانکی را نداریم و به نظر می‌رسد در آینده هم نخواهیم داشت. نهایتاً دیتایی که معلوم نیست چیست در سامانه مالیاتی آپلود می‌شود در حالی که در کشورهای پیشرفته اینگونه نیست و در دنیا از سیستم‌های مالیاتی به مبارزه با پولشویی و تروریسم می‌رسند اما در کشور به گفته وزیر اقتصاد قرارداد FATF راه مقابله با فرار مالیاتی است؟
وارد حوزه‌ای شدید که تخصص ندارم و حوزه مسؤولیت و وظیفه بنده هم نیست.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.