برگزاری اولین همایش ملی عرضه و تقاضای آب شرب و بهداشت در اصفهان

برگزاری اولین همایش ملی عرضه و تقاضای آب شرب و بهداشت در اصفهان

اولین همایش ملی عرضه و تقاضای آب شرب و بهداشت، چالش‌ها و راهکارها، در تالار شیخ بهایی دانشگاه صنعتی اصفهان با حضور جمع کثیری از مسؤولان استان و مدیران دستگاه‌های اجرایی، کارشناسان و متخصصان آب برگزار شد.

در آغاز این همایش ملی، دبیر برگزارکننده همایش در سخنانی گفت: حدود ۹۷٫۵ درصد آب موجود در جهان در اقیانوس‌هاست و از ۲٫۵درصد آب شیرین، تقریباً ۱٫۵درصد به صورت یخ‌های قطبی با پوشش برف دائمی است و از حدود یک درصد آب شیرین باقیمانده، کم‌تر از نیمی از آن به صورت منابع آب زیرزمینی، رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و رطوبت در جو برای تأمین نیاز جانداران و گیاهان موجود است.

دکتر جهانگیر‌عابدی‌کوپایی با بیان این‌که آب نیاز ضروری برای زندگی، سلامتی و بهداشت است، گفت: آب یکی از مهم‌ترین مباحث بین‌المللی است و منابع آب شیرین قابل دسترسی اعم از آب‌های سطحی و زیرزمینی در دهه‌های اخیر به شدت در معرض آلودگی‌های ناشی از فعالیت‌های انسانی قرار گرفته، به طوری‌که در حال حاضر گزارش‌ها نشان می‌دهد حدود ۷۵۰ میلیون نفر از مردم جهان به آب شرب سالم، دسترسی ندارند.

وی منابع آب را موضوعی با اهمیت در صحنه سیاست داخلی کشورها به ویژه در مناطق خشک و کم آب جهان از دیرباز دانست و گفت: آب هم‌اکنون نیز اهمیت خود را حفظ کرده است. این در حالی است که مسایل مربوط به بحران و مدیریت منابع آب از دیدگاه سازمان ملل متحد پس از مشکل جمعیت به عنوان مسأله اصلی جهان شناخته شده است.

■منازعه بر سرآب در راه است

دبیر اولین همایش ملی عرضه و تقاضای آب شرب و بهداشت، چالش‌ها و راهکارها با استناد به گزارش یک مؤسسه جهانی گفت: از ۳۳ کشوری که از کمبود آب در جهان رنج می‌برند ۱۴ کشور در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) قرار دارند و جمهوری اسلامی ایران نیز یکی از این کشورهاست. البته کشورهای واقع در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا که ۵ درصد جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند فقط به یک درصد منابع آب تجدیدپذیر دسترسی دارند و این کمبود ناشی از دلایل متعددی چون: بارش کم، تبخیر زیاد، رشد جمعیت، آلودگی و ساختارهای قانونی، اجتماعی و اقتصادی نامناسب است که پیش‌بینی می‌شود پدیده تغییر اقلیم نیز باعث وخیم‌تر شدن وضعیت منابع آب از طریق کاهش بارش و افزایش دما در سال‌های آتی گردد و حتی برخی از تحقیقات از احتمال بروز منازعات و چالش‌های منطقه‌ای با شروع شدید بحران آب در این مناطق و کشورها خبر داده و اعلام شده مناقشات بعدی در خاورمیانه نه بر سر نفت، که بر سر آب خواهد بود.

■چالش اصلی چیست؟

دکتر عابدی‌کوپایی تصریح کرد: در مدیریت منابع آب، اصل اساسی تعادل بین عرضه و تقاضای آب نهاده شده اما نه تعادل به هر قیمت و در حقیقت چالش این است که طی سالیان متمادی، تحت تأثیر محرک‌های اجتماعی و سیاسی، تقاضا برای آب افزایش یافته و به دنبال آن به منظور برقراری تعادل، عرضه آب هم افزایش یافته است به طوری که به برداشت بیش از حد ظرفیت تحمل منابع منجر شده است. همچنین در بخش آب‌های زیرزمینی نیز این مسأله به تدریج به کاهش ذخایر استاتیک، فرونشست زمین و از دست دادن آبخوان‌ها منجر خواهد شد.

وی افزود: در بخش آب‌های سطحی، برداشت بیش‌تر در یک محل، منجر به کاهش مصرف آب در محل دیگر خواهد شد که خود مناقشات آبی، پیامدهای زیست‌محیطی، مهاجرت‌ها، افزایش حاشیه‌نشینی کلان‌شهرها را در پی دارد.

■تهی شدن روستاها از منابع آبی

دبیر این همایش در ادامه با بیان این‌که در حال حاضر بیش از ۷ هزار روستا در کشور با تانکر آبرسانی می‌شود، گفت: این امر گویای تهی شدن روستاها از منابع سطحی و زیرزمینی است و مجموعه فعالیت‌های انجام شده تا امروز برای برقراری تعادل بین منابع و مصارف آب را می‌توان در حوزه مهندسی منابع آب گروه‌بندی کرد که  تمرکز آن بر روی «عرضه آب» است. اما مؤلفه دیگر معادله عرضه و تقاضای آب، جنبه‌های مختلف مدیریت تقاضا و مصرف آب و در حقیقت رفتار مصرف‌کنندگان آب است که می‌توان آن را نیز در حوزه «مدیریت منابع» آب قرار داد.

عابدی‌کوپایی اظهارداشت: بی‌شک سازگاری با کمبود آب نیازمند همکاری و همراهی صمیمانه مردم، مدیران و مصرف‌کنندگان عمده کشور به مواد و به کارگیری فناوری‌های نوین و اصلاح برخی از قوانین موجود در زمینه حقوق آب است. از طرفی یکی از شاخص‌های کلیدی توسعه و پیشرفت، نقش و میزان حضور فعال مردم در واحدهای خدماتی سازمان‌یافته یا همان تشکل‌های مردم نهاد است که برنامه‌های زیست‌محیطی، صرفه‌جویی و بهینه‌سازی مصرف آب را تجربه کرده و به دیگران آموزش دهد.

وی افزود: یکی از منابعی که در حال حاضر و در آینده مورد توجه بیش از پیش قرار خواهد گرفت استفاده از آب‌های نامتعارف از جمله پساب‌ها و آب‌های شور موجود در اقیانوس‌ها و آبخوان‌های شور است که در مناطق ساحلی و مناطق خشک و نیمه‌خشک وجود دارد. به نظر می‌رسد کاربرد فناوری‌های نوین از جمله نمک‌زدایی با انرژی حرارتی خورشیدی، که به وفور در مناطق خشک و نیمه‌خشک وجود دارد، به شرط لحاظ کردن تمهیدات زیست‌محیطی، یکی از راهکارهای واقع‌گرایانه برای آب شرب و بهداشت است که می‌تواند امیدبخش‌ترین کاربرد انرژی‌های تجدیدپذیر باشد. بنابراین با توجه به این معضلات، اولین همایش ملی عرضه و تقاضای آب شرب و بهداشت، چالش‌ها و راهکارها، با طرح ۶ محور مدیریت عرضه آب شرب و بهداشت، مدیریت تقاضای آب شرب و بهداشت، استانداردهای کمی، کیفی و تجهیزات، قوانین و حقوق آب، درس‌های نوین عرضه و تقاضای آب و آثار زیست‌محیطی عرضه و تقاضای آب شرب بر آن است تا چالش‌های مرتبط با آب شرب و بهداشت را با ارایه آخرین یافته‌های علمی پژوهشگران و کارشناسان حوزه آب کشور مورد بحث و نقادی قرار دهد و در عین حال به راهکارهایی که پژوهشگران برای رفع و مهار چالش‌ها به آن دست یافته اند، بپردازد.

■همایش اصفهان یک نقطه عطف است

وی خاطرنشان‌کرد: این همایش را می‌توان نقطه عطفی برای شروعی بالنده در ارتباط با پژوهشگران دانشگاهی، کارشناسان اجرایی و بهره‌برداران آب کشور دانست.

دبیر اولین همایش ملی عرضه و تقاضای آب شرب و بهداشت، چالش‌ها و راهکارها گفت: دریافت بیش از یکصد مقاله پژوهشی از اندیشمندان حوزه آب کشور به ویژه اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها، دانشجویان تحصیلات تکمیلی و کارشناسان خبره دستگاه‌های اجرایی و استقبال از برگزاری کارگاه‌های آموزشی از جمله نکات بارز این همایش است.

عابدی‌کوپایی از همه کسانی که در برگزاری این همایش تلاش کردند، قدردانی کرد.

وی اظهار امیدواری‌کرد در این همایش، شرکت‌کنندگان بهره برداری لازم از مباحث علمی و اجرایی را ببرند.  

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان هم اظهار امیدواری کرد این همایش دو روزه با بهره‌گیری از خرد جمعی، بتواند در رفع معضلات و مشکلات آب، مؤثر و مفید باشد.

مهندس منصور شیشه‌فروش افزود: آب مسأله بسیار بااهمیتی است و باید در این راستا به مردم که نیاز به اطلاعات دارند برای نهادینه کردن تقاضا، اطلاعات داد تا بین عرضه و تقاضا، تعادل مطلوب ایجاد شود.

وی ادامه داد: خشکسالی با استان اصفهان به علت شرایط اقلیمی خاص، عجین شده و ما باید با آن سازگار شویم که در این راستا راهکارهایی هم ارایه شده است.

■برنامه‌ریزی آب مثل برنامه‌ریزی هوا

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با بیان این‌که در برگزاری این‌گونه همایش‌ها، می‌توان به راهکارهای مناسب دست یافت گفت: در زمینه آب همچون هوا، می‌توان با جمع‌آوری مطالعات و تشکیل تیمی مطالعاتی و با برنامه‌ریزی مناسب، راهکارهای مطلوب را اجرایی نمود همان‌گونه که ما در خصوص هوای اصفهان انجام داده ایم و مؤثر هم بوده است.

وی از اجرای اقدامات مدیریت یکپارچه آب در استان اصفهان خبر داد و گفت: قرار است در زمینه‌های مختلف مصرف بهینه، فرهنگ‌سازی، فناوری‌های نوین و… آب بحث و تبادل نظر شود.

مهندس شیشه‌فروش پیشنهاد کرد: بعد از برگزاری این همایش، تیمی از کارشناسان خبره تشکیل شود، تا با جمع‌آوری نقطه نظرات، آنها را عملیاتی و اجرایی کنند.

مدیر مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری تحت پوشش یونسکو نیز گفت: امیدوارم این همایش به رشد و توسعه مدیریت آب کمک کند.

سیدعلی چاوشیان با تشریح فعالیت‌های مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری وابسته به یونسکو افزود: آب‌شناسی، رشد امور کاربردی، برگزاری دوره‌های آموزشی و… از اهداف این مرکز بوده و در طی ۱۴ سال فعالیت این مرکز، بیش از یکصد رویداد، ۸ هزار نفر روز آموزش تخصصی، اجرایی و عملیاتی شده است. البته در یک ماه و نیم آینده نیز ما رویدادهایی را برگزار می‌کنیم.

وی می‌گوید: در یک دوره ۳۵ ساله، نیمی از بلایای منطقه حاکی از خشکسالی، ۳۵ درصد مربوط به سیلاب، ۱۱ درصد زلزله و… بوده است.

دکتر چاوشیان هدف مرکز منطقه‌ای آب شهری را، ارتقای امنیت آبی بیان کرد و گفت: برای داشتن توسعه آب پایدار باید معیارهایی مدنظر بوده و اجرایی شود.

■تأمین آب پایدار در دستور کار است

مدیر مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری تحت پوشش یونسکو گفت: در یک دوره نسبتاً طولانی، دغدغه بشر سیل بود که با رشد شهرنشینی در سال ۲۰۰۷ میلادی برای اولین بار جمعیت شهرنشین بیش از جمعیت روستانشین شد و به همین منظور تأمین آب پایدار در دستور کار جدی قرار گرفت.

دکتر چاوشیان می‌گوید: ۵۵ سال پیش، سرانه آب تجدیدپذیر در دسترس در جهان سالیانه ۱۳ هزار مترمکعب بود که این میزان برای کشورمان ۶ هزار مترمکعب بود و پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۲۰ این سرانه در سطح بین‌المللی به ۵۸۰۰ مترمکعب و برای کشورمان با این روند جمعیت به ۱۵۰۰ مترمکعب در سال برسد.

وی ادامه‌داد: شناسایی طبیعت و تاریخچه توسعه شهر و روند تغییرات، درک ماهیت پویای حوضه آبریز و شهر، در نظر گرفتن ساکنین حاشیه رودخانه و… در مدیریت شهری با محوریت آب باید مدنظر باشد و ما نیز در مرکز، آمادگی کارهای تحقیقاتی در این راستا را داریم.

معاون بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان هم در نشست تخصصی تأمین آب شرب و بهداشتی اصفهان بزرگ، چالش‌ها و راهکارها در این همایش گفت: ما در شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان ‌مسؤولیت تأمین آب ۴ میلیون نفر را داریم و یک میلیون و صد  هزار مشترک نیز زیر پوشش خدمات ما هستند.

مهندس حسن‌غلامی افزود: شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان ۱۴ هزار کیلومتر شبکه تأسیسات بزرگ و کوچک داشته و تصفیه خانه باباشیخعلی ‌مسؤولیت خدمات‌رسانی به اصفهان را دارد و دو تصفیه خانه دیگر در حال ساخت است.

■چالش بزرگ اصفهان

وی مجموع آب تولیدشده را ۳۷۳ میلیون مترمکعب بیان‌کرد و گفت: ما آب ۵۶ شهر و ۳۰۰ روستا را در استان تأمین می‌کنیم و یکی از چالش‌های ما آن است که اگر سامانه آبرسانی ما آسیب ببیند ۸۵ درصد مشترکین ما تحت تأثیر آن هستند که امید داریم سامانه دوم آبرسانی به بهره برداری برسد تا هم نقش پدافندی و هم کسری آب تأمین شود.

معاون بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان می‌گوید: خشکسالی اصفهان طی ۴۰ سال گذشته بی سابقه بوده، به گونه‌ای که ما در شهر اصفهان ۵۵ درصد، در شرق اصفهان ۷۰ درصد و حتی در سرشاخه‌ها امسال ۲۵ درصد کاهش بارندگی داشتیم.

این در حالی است که به‌خاطر خشکسالی، امروز در ۱۰ حلقه چاه فلمن، ۴۰۰ لیتر بر ثانیه آب داریم و به نظر می‌رسد تا دو ماه آینده این میزان نیز کاهش یابد.

■کاهش میزان آب در دسترس

مهندس غلامی گفت: در تیرماه سال ۸۹، هفده مترمکعب آب در دسترس بود که این میزان در سال جاری به ۱۲ مترمکعب رسیده است در حالی که در شرایط پیک ما نیازمند ۱۴ مترمکعب آب هستیم.

وی از ‌مسؤولان کشور و استان خواست تا با جدیت سامانه دوم آب اصفهان را تکمیل کرده و به بهره برداری برسانند.

معاون بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان گفت: سرانه مصرف آب در کشور در سال ۸۶، ۱۸۹ لیتر به ازای هر نفر در روز بود که این میزان در سال گذشته به ۱۵۱ لیتر رسید.

وی همچنین میزان آب بدون درآمد در سال ۸۶ را ۳۰ درصد اعلام کرد و گفت: میزان آب بدون درآمد در سال ۹۴ به ۱۷٫۶ درصد رسیده است و ما رتبه اول در این زمینه در کشور را داریم ولی هدفگذاری وزارت نیرو ۱۵ درصد است که باید تلاش کنیم به آن برسیم.

مهندس حسن‌غلامی حفر چاه‌ها، استفاده از روش‌های نامتعارف در شهرها، افزایش ظرفیت انتقال از سامانه اول، کاهش مصارف و مدیریت مشترکین پرمصرف، تأکید بر بازچرخانی پساب و… را از جمله مسایل مهم برشمرد.

مدیر بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی اصفهان هم در این همایش گفت: امروز ۹۹٫۹۸ درصد آب آشامیدنی اصفهان از نظر میکروبی، سالم است که این میزان در روستاهای استان ۹۹٫۳ درصد می‌باشد.

مهدی‌رفیعی می‌گوید: کیفیت آب شرب اصفهان بزرگ در حدی است که نیاز به استفاده از دستگاه‌های تصفیه آب خانگی نیست.

■ازدستگاه تصفیه استفاده نکنید

وی ادامه داد: ما استفاده از هیچ کدام از دستگاه‌های تصفیه آب را توصیه نمی‌کنیم چرا که دستگاه‌های تصفیه آب، موجب تغییر املاح آب شده و در درازمدت افراد را دچار بیماری‌های مختلف می‌کند.

رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان هم با تشریح فعالیت‌های انجام شده در زمینه‌های مختلف در این دانشگاه گفت: دانشگاه صنعتی اصفهان اعتبار و شهرت خوبی در حوزه تربیت نیروی انسانی متخصص، تولید علم و… در جامعه جهانی از سال‌ها قبل داشته و افتخار ما فارغ التحصیلان این دانشگاه است.

سید محمود مدرس‌هاشمی افزود: بیش از دو هزار طرح صنعتی با صنایع داشته و این برای ما افتخارآفرین است اما چندسالی است دانشگاه صنعتی اصفهان دو راهبرد جدید در حوزه علمی و پژوهشی را پی گرفته که یکی کارآفرینی و فناوری و تجاری سازی است و دیگری ورود به کارهای هدفمند و بزرگ در حوزه پژوهش است.

■ورود دانشگاه به معضل آب

وی ادامه داد: اخیراً ما پروژه‌های بزرگ را انجام می‌دهیم که یکی از فعالیت‌های دانشگاه صنعتی اصفهان خوشبختانه در حوزه آب است.

مدرس‌هاشمی آب را مایه حیات و یکی از چالش‌های اساسی کشور و استان دانست و گفت: خوشبختانه دانشگاه صنعتی اصفهان رشته‌های مرتبط با آب را از سال‌های گذشته مدنظر داشته و پژوهشکده آب تأسیس شد تا با هدف کاربردی، هدفمند و مسأله محور با بهره گیری از همه ظرفیت‌ها، آن را به انجام برساند.

وی برگزاری این گونه همایش‌ها را موجب فرهنگسازی در حوزه آب دانست و گفت: امید است با همت همه متولیان با پیشنهادات خوب برای تصمیم سازی ‌مسؤولان کشور، این همایش به پایان برسد.

 

شایان ذکر است رویداد کارآفرینی هم نت آب، نشست تخصصی، کارگاه آموزشی، مسابقه عکس و نقاشی و نمایشگاه تخصصی نیز از دیگر برنامه‌های این همایش بود.