تغییرات گسترده در زنجیره غذایی در پی نابودی سوسک‌ها

اگر سوسک‌‌ها از صفحه گیتی محو شوند چه می‌شود؟

تغییرات گسترده در زنجیره غذایی در پی نابودی سوسک‌ها

آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که اگر سوسکی در روی کره زمین نبود، زندگی چقدر زیباتر بود؟ واقعاً چه اتفاقی می‌افتد اگر روزی سوسک‌‌ها برای همیشه از صفحه گیتی محو شوند؟

به گزارش سینا پرس احساسات اغلب ما در زمان مشاهده یک سوسک شبیه است: ما یا می‌ترسیم یا فرار می‌کنیم یا چندشمان می‌شود یا اولین جسم سنگین اطرافمان را برمی‌داریم یا سریعاً به دنبال یک ناجی می‌گردیم. ترس ما از سوسک‌‌ها دقیقاً از کجا نشأت می‌گیرد؟ از این احساس که آن‌‌ها منزل ما را آلوده می‌کنند؟ یا نه ما فقط از شکل و شمایل آن‌‌ها خوشمان نمی‌آید؟ واقعاً چه می‌شد اگر این بمب‌های هسته‌ای متحرک روزی برای همیشه از زندگی ما محو می‌شدند؟

سوسک‌‌ها از نظر طبقه‌بندی علمی چه جایگاهی دارند؟

اجازه دهید که در همین وهله نخست یک چالش اساسی را حل کنیم. منظور از واژه عامیانه «سوسک» در این نوشتار «سوسک حمام» یا معادل واژه (Cockroach) است. از نظر طبقه‌بندی علمی سوسک حمام متعلق به کلاس یا رده حشرات است. حشرات یک رده از بی‌مهرگان هستند که بدن آن‌‌ها به ۳ قسمت سر، قفسه سینه (Thorax) و ناحیه شکمی (Abdomen) تقسیم می‌شود. حشرات خانواده‌ای مشهور به نام سوسریان یا (Blattodea) دارند که این خانواده خود به دو گروه سوسک‌های حمام ((Cockroaches و موریانه‌ها (Termites) تقسیم می‌شود. بنابراین واژه سوسری که برخی آن را به سوسک‌های حمام نسبت می‌دهند، در اصل نام خانواده آن‌‌ها است و اطلاق آن به صورت صرف به سوسک‌های حمام درست نیست چرا که در این‌صورت موریانه‌ها را از معادله حذف کرده‌ایم.

گروه دیگری نیز به نام بیتل‌‌ها (Beetles) هستند که مردم عادی آن‌‌ها را هم سوسک می‌دانند. اما تفاوت آشکاری میان یک سوسک حمام (Cockroach) و یک بیتل (Beetle) وجود دارد چرا که گروه دوم در اصل به خانواده دیگری موسوم به قاب‌بالان (Coleoptera) تعلق دارد. خانواده قاب‌بالان برخلاف خانواده سوسری‌ها روی بال‌هایشان یک قاب محافظ و محکم دارند و پیش از پرواز، اول باید آن قاب را کنار بزنند در حالی که چنین چیزی در خانواده سوسری‌ها مصداق ندارد.

سوسک‌های حمام، حشراتی بی‌مهره هستند که به خانواده سوسری‌ها تعلق دارند. برخی از سوسک‌‌ها میکروب‌های بیماری‌زا مانند عامل بیماری سل، جذام، تیفویید و سالمونا را با خود حمل می‌کنند یا می‌توانند میزبان بیماری‌های دیگر باشند. این نوع سوسک‌‌ها از نظر بهداشتی آلوده هستند اما همه سوسک‌‌ها هم مثل نیستند .

اگر سوسکی نباشد چه اتفاقی می‌افتد؟

از بین ۴٫۶۰۰ گونه سوسکی (Cockroach) که تاکنون در جهان شناسایی شده، ۳۰ گونه از آن‌‌ها به نوعی با زیستگاه‌های انسانی تداخل پیدا می‌کنند و از بین این ۳۰ گونه هم تنها ۴ گونه به‌عنوان آفت شناخته شده‌اند. سرینی کمبهمپاتی (Srini Kambhampati) استاد و رییس دپارتمان زیست‌شناسی دانشگاه تگزاس ناپدید شدن قریب ۵ هزار گونه سوسکی را که در جهان زیست می‌کنند، یک امر محال توصیف کرده و می‌گوید: «سوسک‌‌ها منبع غذایی بسیار مهمی برای پرندگان و پستانداران کوچک مثل موش‌ها، خارپشت‌‌ها و حشره‌خواران هستند. هیچ‌کدام از این حیوانات صرفاً از سوسک‌‌ها تغذیه نمی‌کنند بنابراین امکان انقراض سوسک‌‌ها تقریباً محال است مگر آن‌که تحت یک شرایط خاص تعدادشان کم شود. از طرف دیگر فقدان سوسک‌‌ها می‌تواند زنجیره غذایی را تحت‌تأثیر قرار دهد یعنی اگر سوسک‌‌ها نباشند، شکارچیان آن‌‌ها مثل موش‌‌ها و شکارچیان موش‌‌ها یعنی گربه‌ها می‌توانند از نظر جمعیتی تغییر کنند اما این مسأله یک بعد حیاتی دیگر هم دارد که کاملاً به ما انسان‌ها مربوط است: اختلال در چرخه نیتروژن. اغلب سوسک‌‌ها از مواد ارگانیک در حال تجزیه که مقادیر قابل‌ملاحظه‌ای هم نیتروژن دارند، تغذیه می‌کنند. تغذیه سوسک‌‌ها از این مواد باعث می‌شود که آن نیتروژن ذخیره‌شده از طریق مدفوع‌شان آزاد شود و این نیتروژن است که بعد‌ها وارد خاک می‌شود و گیاهان از آن استفاده می‌کنند. به‌عبارت دیگر انقراض سوسک‌‌ها نه‌تنها تأثیر عظیمی بر سلامت جنگل‌ها و گیاهان بلکه حتی تأثیر مستقیمی بر سلامت و بقای سایر زیستمندان از جمله انسان‌ها خواهد داشت.»

اگر داستان سوسک‌‌ها به شکل دیگری نوشته می‌شد

این یک واقعیت است که یک سوسک می‌تواند چند هفته حتی بدون سر زندگی کند. اما چرا؟ باید بدانید که آنچه از آن تحت عنوان خونریزی در انسان‌ها یاد می‌شود، به هیچ‌وجه در مورد سوسک‌‌ها مصداق ندارد. یک سوسک می‌تواند از طریق قسمت‌های مختلف بدنش تنفس کند لذا اگر سرش هم به صورت اتفاقی از تنش جدا شود، تا چندین هفته علائمی از بقا خواهد داشت.

این هم یک واقعیت است که سوسک‌‌ها می‌توانند چند هفته بدون آب و غذا زندگی کنند. تحقیقات نشان می‌دهد که برخی از گونه‌های آن‌‌ها حتی ۶ هفته هم بدون غذا زنده مانده‌اند. علت این مسأله حضور باکتری‌های خاصی است که در سلول‌های بدن سوسک‌‌ها وجود دارند، این باکتری‌ها می‌توانند به راحتی ویتامین‌‌ها و آمینواسیدهای لازم را در اختیار سوسک‌‌ها قرار دهند.

سوسک‌‌ها هر چیزی را می‌خورند از چسب گرفته تا سوپ، کاغذ و حتی مو.

تحقیقات نشان می‌دهد که یک سوسک می‌تواند ۴۵ دقیقه بدون هوا و اکسیژن زنده بماند یعنی اگر شما یک سوسک را ۳۰ دقیقه یا حتی بیش‌تر در زیر آب نگه دارید، باز می‌تواند احیا شود و زنده بماند.

 

اغلب گونه‌های سوسک‌‌ها بال دارند اما همه آن‌‌ها نمی‌توانند به خوبی پرواز کنند. چندین‌گونه از آن‌‌ها هستند که از طریق بال‌هایشان مسافت‌های کوتاه را پرواز می‌کنند و برخی از آن‌‌ها هم از بال‌هایشان صرفاً برای معلق ماندن در هوا و رسیدن از یک ارتفاع بالا به ارتفاع کم‌تر استفاده می‌کنند. سوسک‌های آسیایی که اغلب در نقاط گرم یافت می‌شوند، سوسک‌های آلمانی و مهم‌تر از همه سوسک‌های بزرگ مشهور آمریکایی بال دارند. آسیایی‌‌ها قادر به پرواز هستند اما آلمانی‌‌ها و آمریکایی‌‌ها اساساً از بال‌هایشان برای پروازهای سبک و در مسافت کم استفاده می‌کنند. در نتیجه جای بسی خوشحالی است که سوسک‌‌ها دو متر نیستند و نمی‌توانند زندگی را بیش‌تر از این به کام ما تلخ کنند.