استاد ژئوپلیتیک دانشگاه

نباید قضیه میدان گازی آرش را حساس کرد

کویت از روزهای گذشته زمزمه‌هایی در مورد میدان گازی آرش کرده بود که براساس آن حق ایران بر این میدان را به رسمیت نمی‌شناخت. حالا عربستان هم در حالی که در زمین کویت بازی می‌کند، ادعاهای مشابهی را مطرح کرده است. تنش بر سر میدان گازی آرش برای امروز و دیروز نیست و دهه‌ها سه […]

کویت از روزهای گذشته زمزمه‌هایی در مورد میدان گازی آرش کرده بود که براساس آن حق ایران بر این میدان را به رسمیت نمی‌شناخت. حالا عربستان هم در حالی که در زمین کویت بازی می‌کند، ادعاهای مشابهی را مطرح کرده است. تنش بر سر میدان گازی آرش برای امروز و دیروز نیست و دهه‌ها سه کشور را به خود مشغول کرده است. تهران اخیراً آمادگی خود را برای آغاز عملیات حفاری در میدان گازی آرش در خلیج‌فارس اعلام کرده بود و درپی آن کویت از ایران برای از سرگیری مذاکرات بر سر تعیین حدود مرز آبی دعوت کرد. به گزارش مناقصه‌مزایده، پس از اعلام ایران، سعد البراک؛ معاون نخست‌وزیر و وزیر نفت کویت، مواضع ایران در قبال میدان گازی آرش را غافلگیرکننده و در تناقض با تمام اصول بنیادین روابط بین‌الملل عنوان کرد و گفت: ما به صورت تمام و کمال و قاطعانه تمامی فعالیت‌های برنامه‌ریزی‌شده ایران را پیرامون میدان گازی فراساحلی آرش (الدره) رد می‌کنیم. عبدالرضا فرجی‌راد؛ استاد ژئوپلیتیک دانشگاه و دیپلمات پیشین، در مورد اهمیت میدان گازی آرش، می‌گوید: این میدان در واقع در جزیره آرش قرار گرفته که منابع گازی قابل‌توجهی دارد و و کشور عربستان و کویت مدعی هستند که خط منتسب به ایران از این جزیره نمی‌گذرد و در مرزهای این جزیره است. لذا آمادگی ندارند که در این زمینه با ایران همکاری کنند. بار‌ها کویت این مسأله را در جلسات و نشست‌ها با طرف ایرانی مطرح کرده اما ایران زیر بار نرفته است. بنابراین اینکه چرا در این مقطع که روابط ایران و کشورهای عربی از جمله عربستان با سرعت خوبی جلو می‌رود؛ این موضوع از سوی کویت مطرح شده و از سمت عربستان هم مورد استقبال قرار گرفته مشخص نیست. نمی‌شود گفت مطرح کردن این موضوع از روی سوءنیت بوده و شاید از روی بی‌دقتی بوده است. اما در زمانی که روابط در حالت ثبات باشد دیپلمات‌ها می‌توانند بر سر این موضوع گفت‌وگو کنند. البته ایران از حق خودش در این میدان نفتی عقب‌نشینی نمی‌کند و مردم هم به مرزهای آبی و خاکی حساس هستند. این‌گونه مسائل باید از طریق دیپلماسی و گفت‌وگو مطرح و بررسی شود و متخصصین امر پاپیش بگذارند. وی در مورد قرارداد بین عربستان و کویت بر سر میدان آرش، توضیح داد: کویت اصلاً حاکمیت ایران بر جزیره آرش را به رسمیت نمی‌شناسد و معتقد است که مسأله مرزی بین کویت و عربستان باید حل‌وفصل شود و طرف سومی مثل ایران نباید وارد شود. اما ایران معتقد است این جزیره برای سه کشور مشترک است و برای حل‌وفصل موضوع هر سه طرف باید پاپیش بگذارند. به همین خاطر آن‌ها مدعی هستند مسأله باید بین کویت و عربستان حل‌وفصل شود و قرارداد هم بین آن دو مطرح شده و ایران در نظر گرفته نشده است. فرجی‌راد؛ در مورد رویکرد عربستان در این خصوص، گفت:‌ بعد از چند ماه که ارتباط خوبی بین ایران و عربستان برقرار شد و خوب هم پیش رفت، این اولین نقطه‌ای است که می‌تواند اثر منفی بر رابطه تهران و ریاض بگذارد. طرف ایرانی باید دقت کند که این موضوع را از طریق دیپلماسی حل کند و اجازه ندهد که چنین موضوعی رابطه بین ایران و عربستان را تحت‌تأثیر قرار دهد. وی در پایان گفت: ما نباید با بدبینی به این مسأله نگاه کنیم. شاید دلیل رسانه‌ای کردن موضوع میدان گازی آرش از سوی کویت، به دلیل پیشرفت‌های اخیر در روابط ایران و عربستان باشد. به نظر من نباید این اتفاق را حساس کرد و اجازه داد که کشورهای دیگر که دوست ندارند رابطه تهران و ریاض بهبود پیدا کند، از فرصت سوءاستفاده کنند. بلکه باید این مسأله را به سمت اتاق‌های دیپلماتیک ببرند و موضوع را از مسائل رسانه‌ای دور کنند.