برنامه دولت برای تورم تک‌رقمی در برنامه هفتم توسعه چیست؟

گروه اقتصادی- تورم سنگین‌‌ترین و البته معروف‌ترین کلمه اقتصاد ایران است. کلمه‌ای که لرزه بر اندام هر کسی می‌اندازد و شدت نگرانی‌ها را به اوج می‌رساند. تورم دهه‌هاست که از رگ گردن به همه ما نزدیک‌تر شده است و البته در تمامی این سال‌ها وعده مسؤولان مهار آن بوده است! تورم شناخته‌شده، چون همه اقشار […]

گروه اقتصادی- تورم سنگین‌‌ترین و البته معروف‌ترین کلمه اقتصاد ایران است. کلمه‌ای که لرزه بر اندام هر کسی می‌اندازد و شدت نگرانی‌ها را به اوج می‌رساند. تورم دهه‌هاست که از رگ گردن به همه ما نزدیک‌تر شده است و البته در تمامی این سال‌ها وعده مسؤولان مهار آن بوده است! تورم شناخته‌شده، چون همه اقشار جامعه در دهه‌های اخیر فشار آن را، در دوز بالا تجربه کرده‌اند و ناشناخته از این حیث که تطابق میزان آن با آمار‌های منتشره محل تشکیک واقع شده؛ برخی در ریشه آن بحث دارند و گروهی بر عوارضش. این‌گونه می‌نماید که نه علل آن شناخته شده، نه کمیت و کیفیت عوارضش. در واقع در دولت‌های مختلف همواره وعده مهار تورم را شنیده‌ایم اما آن چیزی که با پوست و گوشت و استخوان خود لمس کرده‌ایم، همین واژه تورم بوده است. طبق آمار اگر تورم ۱٫۵ درصدی اعلام شده از سوی مرکز آمار ایران برای سال ۱۳۵۷ به دلیل شرایط خاص کشور در دوران انقلاب نادیده گرفته شود، نرخ تورم در دو سال اول پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران به ترتیب ۱۱٫۷ درصد و ۲۴٫۲ درصد برای سال‌های ۱۳۵۸ و ۱۳۵۹ بوده است. همین آمار به خوبی گویاست که تنها در اولین سال پیروزی انقلاب شاهد تورم تک‌رقمی بوده‌ایم و به جرأت می‌توان گفت؛ بعد از آن تورم هم خانه‌ای نحس و آشنا برای ایرانیان بوده است. حال و در حالی که بیش از چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی می‌گذرد، دولت سیزدهم وعده داده تا تورم را در برنامه هفتم توسعه تک‌رقمی کند. پرسش این است که آیا اصلاً انجام چنین کاری با توجه به شرایط سیاسی اقتصادی امروز ایران چه در داخل و چه در خارج شدنی است؟

وعده رئیسی برای تورم تک‌رقمی

رئیس‌جمهور در جلسه علنی روز یکشنبه ۲۸ خردادماه مجلس و در جریان تقدیم لایحه برنامه هفتم توسعه در این باره، گفت: مهار تورم در برنامه هفتم توسعه مدنظر قرار دارد و در این زمینه به دنبال خارج کردن، بانک‌هایی که امکان اصلاح ندارند و تن به قانون نمی‌دهند، هستیم. از سوی دیگر پایه پولی و کسری بودجه از عوامل مؤثر در زمینه تورم است. به همین سبب ۴۸۰ هزار میلیارد تومان در سال۱۴۰۰ کسری بودجه داشتیم ولی آن را جبران کردیم. در ۱۴۰۱ منابع و مصارف مدیریت شد تا ناترازی نداشته باشیم. داود منظور؛ معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه، نیز درباره هدف‌گذاری دولت برای کنترل تورم در برنامه هفتم توسعه، اظهار کرد: در سیاست‌های کلی بر مهار و تک‌رقمی شدن تورم در طول سال‌های برنامه تأکید شده است. بنابراین ما یکی از هدف‌گذاری‌هایمان این است که بتوانیم تا پایان دوره برنامه تورم را به‌تدریج به‌گونه‌ای کاهش دهیم که در سال پایانی برنامه تورم یک‌رقمی شود و به ۹٫۵ درصد برسد. البته برای اینکه این اتفاق بیفتد باید رشد پایه پولی را در بانک‌ها کنترل کنیم یا به تعبیر دیگر باید ایجاد نقدینگی‌های جدید را کنترل کنیم برای آن یک هدف‌گذاری کرده‌ایم که رشد پایه پولی در پایان به سیزده‌ونیم درصد کاهش پیدا کند. در حال‌حاضر رشد پایه پولی چیزی حدود ۳۰ تا ۳۲ درصد است که باید این را به‌تدریج کاهش دهیم. چرا این رشد پایه پولی اتفاق می‌افتد که منجر به تورم می‌شود؟ دلایل متعددی دارد ما این را آسیب‌شناسی کردیم، یعنی آن عواملی که باعث شده که پایه پولی رشد کند و ایجاد نقدینگی بیشتر و تورم بیشتر کند، آسیب‌شناسی کردیم. یکی از عوامل مهم آن ناترازی بودجه دولت است، یعنی وقتی که دولت منابع و مصارفش با هم سازگار نیست به صورت‌های مختلفی متوسل می‌شود. به منابع بانکی و این منابع بانکی عمدتاً به صورت اضافه‌برداشت از بانک‌مرکزی اتفاق می‌افتد و پایه پولی را رشد می‌دهد. بنابراین یکی از اصول ما در برنامه هفتم این است که بتوانیم ناترازهای بودجه عمومی را در اصلاح ساختار بودجه به‌گونه‌ای کاهش دهیم که دیگر دولت متعرض منابع بانکی نشود.