سیاست‌گذاری اشتباه عامل اصلی شکل‌گیری بحران ناترازی گاز

گروه انرژی – رئیس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران، عامل بروز شرایط فعلی و بحران ناترازی گاز را اشتباه در سیاست‌گذاری دانست و گفت: مشکل امروز ما ناشی از کمبود دانش فنی و یا ناشی از تحریم نیست، اگرچه این عوامل تأثیرگذارند اما مشکل اصلی، بحث مدیریت است. به گزارش مناقصه‌مزایده، سیدهاشم اورعی؛ در نشستی خبری، اظهار داشت: میدان پارس‌جنوبی بزرگ‌ترین میدان گازی جهان است که بین ایران و قطر مشترک بوده و متأسفانه ایران بیشتر به نفع شریک قطری خود اقدام کرده است. وی افزود: ایران دومین دارنده ذخایر گازی جهان است و میدان گازی پارس‌جنوبی نقش مهمی در تأمین گاز کشور دارد، به‌طوری که ۷۰ درصد از گاز کشور از این میدان تأمین می‌شود و ۵۰درصد برق کشور به وجود میدان پارس‌جنوبی وابسته است، بنابراین پارس‌جنوبی را می‌توان شاهرگ حیاتی کشور دانست. اورعی؛ با بیان اینکه «شاهد روند روبه‌رشد بحران ناترازی گاز هستیم و سال به سال به میزان ناترازی افزوده می‌شود»، گفت: در سال ۱۴۰۱ همه کشور با کمبود گاز مواجه بود، اما با جایگزینی سوخت مایع در نیروگاه‌ها و صنایع، تلاش شد تا بخش خانگی به مشکل نخورد؛ اما با این وجود در شهرستان تربت جام، با ۲۴ ساعت یخ‌زدگی در این شهرستان و قطع گاز مواجه شدیم. وی ادامه داد: در اوج نیاز به گاز در زمستان سال گذشته، تولید گاز از پارس‌جنوبی حدود ۷۰۰ میلیون مترمکعب بود و در واقع از حدود یک میلیارد مترمکعب تولید گاز غنی کشور در هر روز در اوج نیاز مصرف، ۷۰۰ میلیون مترمکعب از پارس‌جنوبی برداشت می‌شد؛ این رقم نشان‌دهنده نقش بسیار مهم این میدان مشترک به لحاظ اقتصادی، اجتماعی و حتی امنیتی است. رئیس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران، تصریح کرد: مشکل اینجاست که میدان گازی پارس‌جنوبی با افت فشار مواجه شده، فشار چاه‌ها در این میدان در ۲۰ سال اخیر از ۵۲۰۰ PSI‌ به ۳۵۰۰ PSI رسیده و ما نشسته‌ایم و نظاره‌گر این افت فشار هستیم. وی افزود: با ادامه این روند، پیش‌بینی شده از سال ۱۴۰۴، به علت افت فشار میدان، هر سال به اندازه یک فاز پارس‌جنوبی از میزان تولید کاسته شود. اورعی؛ با تأکید بر ضرورت حفظ و نگهداشت تولید فعلی، گفت: در کنار طرح مهم فشارافزایی پارس‌جنوبی که باید اجرا شود، در دولت سیزدهم، حفاری ۳۵ حلقه چاه جدید به منظور حفظ نگهداشت تولید در دستور کار قرار گرفت، اما متأسفانه این طرح مهم روی کاغذ مانده و هنوز با گذشت نیمی از عمر دولت، اجرایی نشده است. وی ادامه داد: همین امروز برای حفاری چاه‌های جدید به منظور حفظ و نگهداشت تولید، دیر شده و برای اینکار و همین‌طور فشارافزایی میدان، داریم زمان را از دست می‌دهیم. رئیس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران، با بیان اینکه «افت تولید پارس‌جنوبی نیازمند تصمیم عاجل و اساسی است»، گفت: افت فشار به معنای افت تولید است و افت تولید در پارس‌جنوبی، به معنای کاهش تولید گاز در میدانی است که ۷۰درصد تولید گاز کشور به آن وابسته است. وی افزود: در شرایط عادی، ۹۲درصد تولید برق کشور با مصرف گاز طبیعی صورت می‌گیرد؛ یعنی با نقش‌آفرینی حداکثری نیروگاه‌های حرارتی در تأمین برق، تشدید ناترازی و کمبود گاز، فطق در بخش گاز خود را نشان نمی‌دهد، بلکه در آینده در تأمین برق کشور نیز به مشکل می‌خوریم. اورعی؛ عامل بروز شرایط فعلی را اشتباه در سیاست‌گذاری دانست و گفت: اینکه تمام تخم‌مرغ‌‌ها را در یک سبد گذاشته‌‌ایم و به‌گونه‌ای عمل کرده‌ایم که ۷۵درصد تأمین انرژی کشور وابسته به گاز باشد، اشتباهی راهبردی بوده و باید یک سبد انرژی متنوع ایجاد می‌کردیم. وی ادامه داد: ناترازی و کمبود گاز یک وضعیت اورژانسی است اما متأسفانه، مسؤولین امر متوجه این وضعیت و شدت بحران نیستند، چرا که عملکرد‌ها نشانی از عزم جدی برای رفع چالش‌های پیش‌رو ندارد. رئیس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران، دنبال راهکارهای کوتاه‌مدت گشتن را یکی از اشتباهات مدیریتی در ایران اعلام کرد و گفت: مشکل امروز ما ناشی از کمبود دانش فنی و یا ناشی از تحریم نیست، اگرچه این عوامل تأثیرگذارند اما مشکل اصلی، بحث مدیریت است؛ یعنی اگر همین امروز تمامی تحریم‌ها برداشته شود، باز هم به خاطر اشتباهات مدیریتی و رویکردهای اشتباه، مشکلات رفع نخواهد شد؛ پس باید ابتدا قبول کرد که راه را اشتباه رفته‌ایم و بعد، به فکر حل مسائل بود. اورعی؛ استفاده از ظرفیت بخش‌خصوصی برای رفع ناترازی گاز را از نکات مغفول مانده دانست و گفت: دولت نمی‌تواند مشکلات را خود رفع و رجوع کند، اگر کار را به بخش‌خصوصی واقعی واگذار کند و از ظرفیت بخش‌خصوصی به درستی استفاده کند، بسیاری از پروژه‌ها انجام خواهد شدف اما اگر بخواهد منتظر بماند تا بودجه‌ای تأمین شود و بعد کاری را شروع کند، زمان را از دست می‌دهیم. وی افزود: اینکه وزیر نفت بگوید من نیاز به ۸۰ میلیارد دلار سرمایه دارم تا کارهای لازم را در بخش گاز و دیگر بخش‌ها انجام دهد، نشان‌دهنده همین نگاه دولتی است؛ در حالی که وزیر نباید منتظر تأمین مالی بماند، خود باید به دنبال تأمین منابع را راه‌های مختلف باشد. رئیس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران، با انتقاد از نگاه کوتاه‌مدت و به دنبال راهکارهای کوتاه‌مدت در دولت‌های مختلف، گفت: در ۲۰ سال گذشته، همواره کار‌ها از دولتی به دولت دیگر موکول شده و امروز با انباشت مشکلات در بخش انرژی به ویژه در گاز مواجه‌ایم و اگر امروز هم اقدام عاجل و اساسی نکنیم، وضعیت فردا و سال‌های بعد، تشدید بحران است. اورعی؛ با بیان اینکه «همان‌طور که در بخش تولید با عقب‌ماندگی در توسعه مواجه‌‌ایم، در بخش مدیریت مصرف هم کاری نکرده‌ایم»، گفت: سالانه به‌طور متوسط حدود ۱۰ تا ۱۲ درصد به تقاضای مصرف گاز کشور افزوده می‌شود اما رشد ‌‌GDP در سال‌های اخیر تقریباً صفر بوده، یعنی رشد مصرف به رشد اقتصادی منجر نشده است؛ یعنی در جای درست مصرف نکرده‌ایم. وی ادامه داد: ما نیازمند توسعه اقتصادی با نگاه به بخش صنعت هستیم و توسعه صنعتی هم نیازمند تأمین انرژی است، اگر شاهد کاهش تولید گاز و تشدید ناترازی باشیم، کشور از توسعه بازمی‌ماند. رئیس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران، خاطرنشان کرد: ما بدون تأمین نیاز انرژی، نیاز آتی توسعه‌ای را نمی‌توانیم تأمین کنیم و بدون توسعه صنعتی، به رشد اقتصادی نمی‌رسیم و در صورت عدم اصلاح روند موجود، در چشم به‌هم زدنی به پایان برنامه هفتم می‌رسیم بدون آنکه اهداف محقق شده باشد. وی افزود: یکی از مشکلات که از ساختارسازی غلط در بخش انرژی ناشی می‌‌شود این است که به علت مفت نگه داشتن قیمت انرژی، الان دهک دهم که پردرآمد‌ترین دهک کشور است، ۳۰ تا ۳۲ برابر دهک اول‌ از یارانه انرژی بهره‌مند است.