۶ ماه گذشت؛ دولتی‌ها برای کسب‌وکارهای اینترنتی چه کردند؟

با تصویب آیین‌نامه حمایت از کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال در سال گذشته، هر کدام از وزارتخانه‌ها مکلف به اجرای بندهای مختلف آن شدند، اکنون با گذشت بیش از شش ماه از اجرای این آیین‌نامه، این سؤال مطرح می‌شود که دستگاه‌ها به چه میزان وظایف و تکالیف خود را به انجام رسانده‌اند و کسب‌وکارهای اینترنتی تا چه […]

با تصویب آیین‌نامه حمایت از کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال در سال گذشته، هر کدام از وزارتخانه‌ها مکلف به اجرای بندهای مختلف آن شدند، اکنون با گذشت بیش از شش ماه از اجرای این آیین‌نامه، این سؤال مطرح می‌شود که دستگاه‌ها به چه میزان وظایف و تکالیف خود را به انجام رسانده‌اند و کسب‌وکارهای اینترنتی تا چه حد از حمایت‌های دولت سیزدهم در این حوزه بهره‌مند شده‌اند؟ به گزارش ایسنا، آبان سال گذشته آیین‌نامه حمایت از سکو‌ها و کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال با هدف رشد و توسعه فضای کسب‌وکارهای اینترنتی در کشور به تصویب کارگروه اقتصاد دیجیتال دولت رسید و توسط معاون اول رئیس‌جمهور ابلاغ شد و طی آن حمایت‌هایی در نظر گرفته شد که دستگاه‌ها مکلف به تأمین آن شدند. در مواد مختلف این تصویب‌نامه، دستگاه‌های اجرایی، سکو‌ها یا همان پلتفرم‌های کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال دارای نقش‌های اساسی هستند تا حمایت‌های در نظر گرفته شده موجب رونق بخشی به کسب‌وکارهایی که از طریق سکو‌ها به کاربران انواع محصولات و خدمات عرضه می‌کنند، بشود. در ماده(۱) این آیین‌نامه سکوهای داخلی، سکوهای مشمول و کسب‌وکارهای مشمول تعریف به این صورت تعریف شده است که سکوهای داخلی کلیه سکوهایی هستند که ضمن ارائه خدمات پیام‌رسانی و شبکه اجتماعی توانایی میزبانی کسب‌وکار‌ها را نیز دارند. سکوهای مشمول سکوهای داخلی هستند که داوطلب همکاری برای اجرای آیین‌نامه بوده و براساس ضوابط اعلام شده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مورد تأیید قرار گرفته باشند؛ کسب‌وکارهای مشمول هم کسب‌وکارهایی هستند که از طریق بستر میزبانی تأمین شده توسط سکوهای مشمول نسبت به عرضه محصولات و ارائه خدمات از طریق سکوهای مشمول اقدام می‌کنند. در ادامه ماده(۱) وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف است نسبت به ارزیابی و اعلام سکوهای مشمول اقدام کند که این مهم در نیمه اول آذرماه ۱۴۰۱ با انجام فراخوان، نهایی و از طریق سامانه https://۱۶۴۹.ir اعلام عمومی شد و چند سکو به‌عنوان سکوهای مشمول معرفی شدند. بیشتر حمایت‌های این مصوبه برای تسهیل کسب‌وکار و به کسب‌وکارهای مشمول تعلق خواهد گرفت؛ در این راستا سکوهای مشمول نیز برای نهایی شدن بسیاری از حمایت‌های مصوبه باید اقدامات فنی و عملیاتی انجام دهند.

مهم‌‌ترین وظایف سکوهای مشمول در مصوبه

برای تحقق بسیاری از حمایت‌ها و تسهیلات همکاری کامل، از لحاظ عملیاتی و فنی، سکوهای مشمول شرط لازم است برای مثال موضوع تبصره ماده ۷ و اعتبارسنجی کسب‌وکارهای مشمول بدون همکاری آن‌ها امکان‌پذیر نخواهد شد و بانک‌مرکزی نیازمند همکاری کامل آن‌ها در ارائه اقلام اطلاعاتی به میزان کافی برای تدوین مدل عملیاتی موضوع است ولی در اینجا صرفاً مواردی که در آیین‌نامه صراحتاً برعهده سکوهای مشمول گذاشته شده آورده شده است که می‌توان به ارائه بسته تبلیغاتی رایگان برای جذب دنبال‌کننده به کسب‌وکارهای مشمول اشاره کرد. همچنین سکوهای مشمول موظف‌اند براساس ضوابط و تسهیلات فراهم‌شده توسط بانک‌مرکزی جمهوری اسلامی ایران نسبت به فراهم کردن امکان راه‌اندازی حساب امانی، خرید اعتباری و پس پرداخت و پرداخت مدت‌دار برای خریداران محصولات و خدمات اقدام نمایند. مهم‌‌ترین حمایت‌های اصلی که در مصوبه در نظر گرفته شده عبارت است از تأمین زیرساخت‌های مراکز داده و خدمات ابری توسط وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، تأمین انواع خدمات پرداخت برای کسب‌وکار‌ها و کاربران از طریق سکوهای مشمول، تخفیف تبلیغات به ویژه در صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، معافیت مالیاتی کسب‌وکارهای روی سکوهای داخلی، قبول هزینه‌های راه‌اندازی و توسعه سکوهای مشمول به‌عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی، ارائه تسهیلات صندوق نوآوری و شکوفایی و صندوق کارآفرینی امید به تأمین‌کنندگان زیرساخت ابری سکوهای مشمول، تخفیفات پستی به منظور کمک به لجستیک و حمل‌ونقل کسب‌وکارهای مشمول از طریق سکوهای مشمول و اتصال به مرکز تبادل خدمات دولت الکترونیک و امکان تسهیل ارائه خدمات روی درگاه به مردم از طریق سکوهای مشمول. در این میان وزارت ارتباطات نیز علاوه بر پذیرفتن وظایفی، نقش ناظر و هماهنگ کننده را به‌عهده گرفت و آن را به سازمان فناوری اطلاعات ایران تفویض کرد. حال با گذشت چند ماه از ابلاغ این آیین‌نامه، سؤالی مطرح می‌شود که دستگاه‌ها به چه میزان وظایف و تکالیف خود را به انجام رسانده‌اند و سکو‌ها و کسب‌وکارهای اینترنتی تا چه حد از حمایت‌های دولت سیزدهم در این حوزه بهره‌مند شده‌اند؟ در این رابطه محمد خوانساری؛ رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران، در گفت‌وگو با ایسنا، درباره این موضوع اعلام کرد: این سازمان به‌عنوان دستگاه پیگیری کننده تکالیف دستگاه‌های اجرایی در این آیین‌نامه، علاوه بر پیگیری تکالیف دستگاه‌های مختلف دولتی مطابق آیین‌نامه در قالب مکاتبات متعدد اداری، تا کنون شش جلسه کمیته نظارت موضوع ماده ۱۴ و ۱۱ جلسه کارگروه پیگیری تکالیف آیین‌نامه با نمایندگان کلیه دستگاه‌های دارای تکلیف برگزار کرده است. هم‌چنین برگزاری جلسات متعدد اختصاصی و هماهنگی‌های مورد نیاز فی‌مابین هر یک از دستگاه‌ها با سکوهای مشمول و داوطلب و سایر بازیگران مربوطه و تهیه گزارش‌های مرتبط با اجرای آیین‌نامه را در طول این مدت به‌عهده داشته و همچنان در حال پیگیری پیاده‌سازی بخش‌های مختلف آیین‌نامه توسط دستگاه‌های اجرایی و سکوهای مشمول است. وی ادامه داد: تأمین زیرساخت خدمات مراکز داده و خدمات ابری یکی از اصلی‌‌ترین حمایت‌های وزارت ارتباطات به‌شمار می‌رود که برای کلیه سکوهای مشمول متقاضی، در حد نیاز تأمین شده و تخصیص یافته است. همچنین سایر موارد نظیر تخفیف برای ارسال مرسولات پستی فروشگاه‌های اینترنتی، که توسط شرکت پست جمهوری اسلامی ایران فراهم شده و در اختیار برخی سکوهای داخلی قرارداده شده و سایر سکو‌ها نیز در صورت نیاز با ارسال درخواست به آن شرکت می‌توانند برخوردار شوند. خوانساری؛ افزود: با این تدبیر فروشگاه‌هایی که سکوهای یاد شده را به‌عنوان بستر فعالیت خود انتخاب کرده‌اند، می‌توانند با قیمت کمتری، بسته‌های مشتریان را ارسال کنند. رئیس سازمان فناوری اطلاعات، ایران ادامه داد: همچنین در حال‌حاضر امکان‌پذیرش و استقرار دفاتر و شعب سکو‌ها و فروشگاه‌ها در پارک‌های علم و فناوری فراهم است که برخی از آن‌ها در این خصوص تقاضای خود را مطرح کرده و در مسیر تکمیل مدارک قرار دارند. وی با بیان اینکه بانک‌مرکزی در بسته حمایتی دولت از فروشگاه‌های اینترنتی، تکالیفی را به‌عهده داشته است، تصریح کرد: بررسی عملکرد بانک‌مرکزی نشان می‌دهد امکان پرداخت مستقیم، کیف پول الکترونیک و ایجاد درگاه پرداخت برای کسب‌وکارهای مجازی فراهم و در برخی از سکو‌ها پیاده‌سازی شده و در حال استفاده است و برای سایرین نیز در صورت تمایل امکانات مربوطه فراهم است؛ علاوه بر موارد گفته شده، زمینه و زیرساخت پرداخت مبتنی بر ریال دیجیتال نیز توسط بانک‌مرکزی فراهم شده است و در صورت تمایل سکوهای مشمول به ارائه خدمات ریال رقومی به کاربران خود، می‌توانند فرآیند مربوطه را با بانک‌مرکزی طی کنند. هرچند فراهم‌سازی حساب امانی در پی برگزاری نشست‌های متعدد به مرحله پایلوت رسیده اما هنوز توسط بانک‌مرکزی نهایی و ابلاغ نشده است. خوانساری؛ گفت: اما موضوع تدوین و ابلاغ دستورالعمل جهت پذیرش اعتبارسنجی حساب کاربری به منظور دریافت تسهیلات خرد از جمله حمایت‌هایی که پس از مطرح شدن، بسیار مورد توجه فروشگاه‌های اینترنتی قرار گرفت موضوعی است که علاوه بر همکاری شورای پول و اعتبار بانک‌مرکزی، نیازمند همکاری سکوهای مشمول برای تدوین فرآیند مربوطه و پیاده‌سازی آن است. در حال‌حاضر، پایلوت اعتبارسنجی با همکاری یک پیام‌رسان مشمول در حال انجام است تا پس از آن ضوابط مربوطه توسط بانک‌مرکزی تدوین و ابلاغ شود. بانک‌مرکزی باید فعالیت را با سرعت و جدیت بیشتری پیگیری کند. رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران، درباره نحوه فعالیت سازمان امور مالیاتی، اظهار کرد: سازمان امور مالیاتی، جزو نخستین دستگاه‌های حمایت‌کننده در آیین‌نامه حمایت از توسعه سکو‌ها و کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال است که احکام خود را در این حوزه ابلاغ کرده است. در زمینه مهم‌‌ترین احکام ابلاغ شده می‌توان به مواردی مانند محسوب کردن همه هزینه‌های ایجاد و توسعه سکو‌ها و کسب‌وکار در سکوهای داخلی جزو هزینه‌های قابل قبول مالیاتی، تدوین تصویب‌نامه‌ها و بخش نامه‌های مرتبط با آن و ابلاغ به واحدهای مربوطه ظرف یک ماه، برخورداری از همه معافیت‌‌ها و بخشودگی‌های مودیان در قانون مالیات‌های مستقیم و قانون مالیات بر ارزش افزوده و بخشنامه‌های صادره سازمان امور مالیاتی کشور در صورت انجام فعالیت توسط کسب‌وکارهای مشمول، معافیت از تسلیم اظهارنامه و نگهداری اسناد و مدارک بابت درآمد در سکوهای مشمول تا میزان ۳۰ برابر معافیت مالیاتی حقوق و دستمزد، تعیین حداقل نرخ مالیات مقطوع کسب‌وکارهای مشمول به صورت پلکانی و معافیت از هرگونه جریمه ناشی از عدم تسلیم اظهارنامه و نگهداری اسناد و مدارک مربوط اشاره کرد. طبق گفته وی موضوع حمایت صندوق نوآوری و شکوفایی، اعطای تسهیلات به ارائه‌دهندگان خدمات ابری و مراکز داده است که به شرط دانش‌بنیان بودن، شرایط برای متقاضیان آماده شده و اطلاع‌رسانی لازم نیز از طریق سامانه اطلاع‌رسانی https://1649.ir/# انجام شده است. خوانساری؛ در ادامه سخنانش با بیان اینکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، از جمله دستگاه‌های مشارکت‌کننده در طرح حمایت از کسب‌وکارهای اینترنتی است که با توجه به ماهیت فعالیت خود، وظایفی را به‌عهده گرفته است، تشریح کرد: در همین راستا، امکان استعلام و صحت‌سنجی تولیدکنندگان محتوا از طریق گذرگاه عمومی خدمات دولت که در سکوهای داخلی فعالیت می‌کنند در آخرین جلسه کمیته نظارت آیین‌نامه، موضوع مورد بحث و بررسی اعضا قرار گرفت و برای نماینده محترم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رفع ابهام شد. رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران، افزود: استفاده از ظرفیت کانون‌های تبلیغاتی و پیامک تبلیغاتی نیز از جمله حمایت‌های مربوط به وزارت ارشاد است که دستورالعمل نهایی توسط وزارت ارشاد تهیه و وفق اظهار نماینده ایشان، دستورالعمل ابلاغ شده است. وی درباره نقش تعیین‌کننده سازمان صداوسیما به‌عنوان یک رسانه ملی در رونق سکو‌ها و کسب‌وکارهای اینترنتی، اظهار کرد: در این زمینه، رسانه ملی بیش از هشت ماه است که همه تعاملات شبکه‌ها و برنامه‌های خود را به سکوهای داخلی منتقل کرده است که جای تشکر دارد. هرچند تولید و پخش برنامه‌هایی است که به معرفی سکوهای داخلی به عموم مردم و متخصصان می‌پردازد از موضوعات مهم است، هنوز به مرحله اجرا نرسیده است. از سوی دیگر تبلیغ و معرفی سکوهای مشمول حمایت به مدت شش ماه به صورت رایگان یا با تعرفه فرهنگی از دیگر حمایت‌هایی است که انجام آن به‌عهده رسانه ملی گذاشته شده و در هنوز در مرحله مذاکره و پیگیری به سر می‌برد و هنوز به نتیجه روشنی و مشخصی نرسیده است.