سردرگمی دانشمندان در پی مرگ متعدد و مشکوک نهنگها آمار به گل نشستن نهنگها و دلفین‌‌ها در سواحل سرتاسر جهان امروزه غوغایی به پا کرده است. به گزارش سیناپرس، مرگ‌های متعدد مشکوک و نامتعارف سال‌های اخیر به روایت دانشمندان از ۳۰۰ سال پیش از میلاد مسیح به این طرف سابقه نداشته. چرا نهنگها و دلفین‌‌ها […]
سردرگمی دانشمندان در پی مرگ متعدد و مشکوک نهنگها
آمار به گل نشستن نهنگها و دلفین‌‌ها در سواحل سرتاسر جهان امروزه غوغایی به پا کرده است.
به گزارش سیناپرس، مرگ‌های متعدد مشکوک و نامتعارف سال‌های اخیر به روایت دانشمندان از ۳۰۰ سال پیش از میلاد مسیح به این طرف سابقه نداشته. چرا نهنگها و دلفین‌‌ها در این اواخر به دفعات و در سواحل مختلف به گل می‌نشینند؟ با ما همراه باشید تا پرده از اسرار بیش‌تری در این زمینه برداریم.
بازخوانی پرونده بیش از ۱۰۰ مرگ در سرتاسر دنیا
در روزهای اول ژانویه امسال، سواحل شهر گارو (Gharo) پاکستان شاهد به گل نشستن و در نهایت مرگ دو عدد دلفین گوژپشت ایندو-پسیفیک بود. اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (IUCN)، دلفین گوژپشت ایندو-پسیفیک را که کل جمعیت آن در دنیا تنها ۹۱۸ فرد است، در رده در معرض تهدید قرارداده است. تیم امداد پاکستانی علی‌رغم ساعت‌‌ها تلاش در نهایت موفق به نجات این دو پستاندار آبزی نشد و این تازه شروع ماجرا بود.
در تاریخ ۲۳ دی‌ماه سال گذشته، بیش از ۱۰۰ نهنگ دیگر در مسیری به طول ۱۵ کیلومتر از سواحل ایالت تامیل‌نادو (Tamil Nadu’s Tuticorin) کشور هند به گل نشستند که از این تعداد دست‌کم ۴۵ مورد دقیقاً همان روز تلف شدند. مؤسسه تحقیقاتی آبزیان کشور هند یک روز بعد از این فاجعه مرگ ۱۲ نهنگ دیگر را تأیید و آن را به این سیاهه اضافه کرد.
دو روز پس از این اتفاق خبرگزاری‌های کشور هلند نیز اعلام کردند که ۵ نهنگ اسپرم مرده در سواحل تکسل (Texel) که جزو سواحل شمالی این کشور است، پیدا شده‌اند.
در تاریخ ۱۷ ژانویه آمار تلفات در سواحل شمالی قاره اروپا به ۱۲ مورد رسید. ۱۲ نهنگ اسپرم مرده در سواحل شمالی قاره اروپا به ترتیب در جزیره هلندی تکستل و جزایر آلمانی موسوم به ونگقوگه (Wangerooge) و هلگولند (Helgoland) یافت شدند. وضعیت در ماه‌های آتی سال هم دست‌کمی از این نداشت، در ایران نیز وضعیت به گل نشستن نهنگها و دلفین‌‌ها دست کمی از این ندارد. در سال‌های اخیر تلاش‌های متعددی در راستای شکل‌گیری کمیته امداد و نجات آبزیان در خلیج‌فارس و دریای عمان شکل گرفته که در نوع خود بسیار هم موفقیت‌آمیز بوده اما با وجود همه این‌‌ها هنوز جای کار بسیاری وجود دارد.
به گل نشستن‌های پیاپی در حالی در اغلب سواحل ادامه دارد که دانشمندان هنوز هیچ توجیه منطقی و روشنی را برای آن ارایه نکرده‌اند. اکثر محققان باور دارند که آمار تلفات اخیر می‌تواند از این مرز خیلی فراتر باشد چرا که خبر‌ها تنها از لاشه نهنگها و دلفین‌هایی روایت می‌کنند که به ساحل آمده‌اند در حالی‌که بدون‌شک تعداد کثیری از این تلفات نیز به آن مواردی اختصاص دارد که در قلب دریا‌ها برای همیشه مدفون شده‌اند.
چه فرضیاتی پشت به گل نشستن نهنگها وجود دارد؟
کلیه اعضای راسته نهنگها یعنی خانواده وال‌‌ها (Balaenopteridae)، خانواده دلفین‌‌ها (Delphinidae) و خانواده پورپویز‌ها (Phocoenidae) به دلیل تنوع زیاد اصوات، نظم و قاعده و اغلب قابل پیش‌بینی بودن رفتار صوتی‌شان شناخته شده‌اند. بنابراین صدا به وضوح برای انجام فعالیت‌های حیاتی آنها مهم است. یک فرضیه به گل نشستن نهنگها این است که طیف گسترده فعالیت‌های انسانی همچون توسعه فعالیت‌های نفت و گاز در آب‌های دور از ساحل، ژرفاسنجی و استخراج ژئوفیزیکی، ترافیک کشتیرانی، فعالیت‌های نیروی دریایی و توسعه انرژی‌های جایگزین (به عنوان مثال انرژی بادی و جذر و مد) هستند که به‌عنوان مولد تولید صدا و ایجاد آلودگی صوتی در زیر آب، پتانسیل آن را دارند که رفتارهای طبیعی نهنگها را کلاً مخدوش کنند.
طی صحبتی که خبرنگار سیناپرس با با دکتر روبرت ال. پیتمن (Robert L. Pitmann)، پژوهشگر ارشد مرکز علوم شیلات جنوبغرب آمریکا (Southwest Fisheries Science Center) و سرپرست بخش پژوهشی لاک‌پشت‌‌ها و پستانداران دریایی سازمان ملی اقیانوسی و جوی، انجام داده فرضیات را می‌توان بدین صورت طبقه‌بندی کرد: «ظاهراً دلایل متفاوتی برای به گل نشستن نهنگها و دلفین‌‌ها وجود دارد. تحقیقات نشان داده گونه‌هایی که عادت به شیرجه‌های عمیق دارند، معمولاً با شنیدن صداهای مهیب نظیر آزمایش‌های لرزه‌نگاری و حتی استفاده از ردیاب‌های صوتی گیج می‌شوند و می‌ترسند. این صدا‌ها آنقدر حیواناتی را که در آب‌های عمیق هستند، می‌ترساند که مجبور می‌شوند به سرعت خود را به سطح برسانند. این‌کار ممکن است که در عین حال از نظر فیزیولوژیکی هم عواقب مهلکی را برای آنها در پی داشته باشد که یکی از این تبعات به گل نشستن است. اما از طرف دیگر برخی گونه‌ها مثل نهنگ‌های قاتل یا اورکا‌ها به ندرت به گل می‌نشینند. از نظر من و برخی از همکارانم یکی از دلایل این مسأله نحوه زیست اورکا‌ها در جوامع مادرسالار است. اما یک جامعه مادرسالار هم می‌تواند بر اثر عواملی مثل بیماری نهنگ ماده پیر به‌عنوان سرپرست گروه به گل بنشیند. هنوز هیچ عامل مشخصی به‌عنوان مقصر اصلی در این‌مورد شناخته نشده است.»
هیچ نهنگی کودن نیست
مطالعات حاکی از آن است که این پستانداران عظیم‌الجثه که قریب ۵۰ میلیون سال قبل مراحل تکامل خود را به شیوه متفاوتی از اجدادشان طی کردند، به شدت تکامل یافته و باهوش هستند لذا به گل نشستن آنها به هیچ‌وجه ارتباطی با کم‌هوشی‌شان ندارد. بسیاری معتقدند که این فعالیت‌های ما انسان‌ها است که نقش عوامل ناشناخته و غیرقابل تشخیص مثل آلودگی‌های صوتی یا حتی گرمایش جهانی را این روز‌ها پررنگ‌تر از قبل ساخته چرا که فرضاً یک نهنگ حتی در هنگام استراحت هم تنها یک قسمت مغزش استراحت می‌کند و باقی قسمت‌ها وظیفه دارند که سایر اعمال حیاتی مثل شناور بودن یا آمدن به سطح جهت نفس‌گیری را کنترل کنند در نتیجه چه نهنگها و چه دلفین‌‌ها را از نظر قابلیت‌هایی مثل برقراری روابط اجتماعی، آموزشی، همکاری، یادگیری و تجزیه و تحلیل در نوع خودشان می‌توان خارق‌العاده توصیف کرد.
هاله‌های پررنگ ابهام
هنوز دانشمندان هیچ دلیل موجهی برای ابعاد گسترده اتفاقات اخیر ارایه نکرده‌اند. فرضیات متعدد از جمله آسیب‌پذیری بیش‌تر گروه‌های اجتماعی به دلیل اشتباهات یک فرد از گروه، نقش تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین، گسترش دامنه مطالعات زیرآبی اعم از لرزه‌نگاری و … همه هنوز فرضیاتی هستند که به گفته بسیاری از کارشناسان هنوز در حد فرضیه باقی مانده‌اند. در حال حاضر باید زمان بگذرد و ببینیم که آیا دانشمندان بالاخره می‌توانند معمای پشت این رخداد غیرمعمول اخیر را حل کنند یا خیر.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.