الحاقیه ۴ ماده‌ای هوش‌مصنوعی در قانون برنامه هفتم منتشر شد

رئیس فراکسیون هوش‌مصنوعی و حکمرانی داده، از استخراج پیوست چهار ماده‌ای هوش‌مصنوعی برای الحاق به قانون برنامه هفتم توسعه خبر داد و گفت: امروزه در بحث سرمایه‌گذاری در حوزه هوش‌مصنوعی عقب هستیم. به گزارش مناقصه‌مزایده به نقل از خانه‌ملت، رضا تقی‌پور؛ نماینده مردم تهران و رئیس فراکسیون هوش‌مصنوعی و حکمرانی داده‌، گزارشی از عملکرد این فراکسیون و فعالیت‌های انجام شده و همچنین استخراج پیوست ۴ ماده‌ای هوش‌مصنوعی برای الحاق به قانون برنامه هفتم توسعه ارائه کرد.

چرایی و چگونگی شکل‌گیری فراکسیون هوش‌مصنوعی

وی با اشاره به چرایی و چگونگی شکل‌گیری فراکسیون هوش‌مصنوعی و حکمرانی داده‌، عنوان کرد: امروزه هوش‌مصنوعی کاربردهای متنوع و وسیعی دارد که در این میان بسیاری از کشور‌ها از دهه‌های گذشته برای توانمندی‌سازی خود در این حوزه سرمایه‌گذاری بسیاری انجام داده‌اند. به‌عنوان مثال در حال‌حاضر چین و ایالت متحده در رده‌های اول و دوم این حوزه هستند و کشورهای فعال در این عرصه امروزه توانسته‌اند به کاربردهای این فناوری در عرصه‌های مختلف مانند حوزه‌های تجاری، توسعه، تولید، نظامی، امنیتی و اجتماعی برسند. تقی‌پور؛ با اشاره به فرمایش مقام معظم رهبری در سال ۱۴۰۱ که ما باید در زمینه فناوری‌های نو به‌ویژه هوش‌مصنوعی جزء ۱۰ کشور اول دنیا باشیم؛ اضافه کرد: در کشور ما علی‌رغم اینکه در جامعه دانشگاهی اقدامات خوبی در این زمینه انجام شده، در سطح ملی اقدام منسجم و یکپارچه‌ای که نشان‌دهنده برنامه برای آینده باشد، انجام نشده است. نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس یازدهم، در ادامه گفت: بسیاری مواقع در دانشگاه‌ها اقدامات پراکنده علمی انجام می‌شود، اما این اقدامات الزاماً منجر به نتیجه عملیاتی و تجاری نمی‌شود، به همین دلیل با همکاری جمعی ۵۰ نفره از همکاران در مجلس، فراکسیونی تحت عنوان «هوش‌مصنوعی و حکمرانی داده» تشکیل شد و نخستین جلسات آن در دی‌ماه ۱۴۰۱برگزار و درباره اهداف فراکسیون تبادل‌نظر انجام گرفت. تقی‌پور؛ در بیان علت انتخاب نام این فراکسیون هم، عنوان کرد: ورودی اصلی هوش‌مصنوعی داده‌هاست، اگر داده‌های درست، جامع، کامل و باکیفیت نداشته باشیم، نمی‌توان به درستی به موضوع هوش‌مصنوعی پرداخت؛ به‌طور مثال اگر مواد اولیه معیوب و فاسد به کارخانه‌ای داده شود، خروجی و محصول مناسبی به دست نمی‌آید؛ بنابراین نام این فراکسیون «هوش‌مصنوعی و حکمرانی داده» انتخاب شد.

الحاقیه ۴ ماده‌ای هوش‌مصنوعی به قانون برنامه هفتم چه می‌گوید؟!

وی همچنین از استخراج پیوست ۴ ماده‌ای هوش‌مصنوعی برای الحاق به قانون برنامه هفتم توسعه خبر داد و گفت: در پایان این چهار جلسه که مردادماه سال‌جاری و به میزبانی مجلس برگزار شد، الحاقیه قانون برنامه هفتم توسعه – پیوست هوش‌مصنوعی- در چهار ماده استخراج و ارائه شد. رئیس فراکسیون هوش‌مصنوعی و حکمرانی داده‌ها، گفت: طبق ماده(۱) این الحاقیه پیشنهاد شده است مرکز ملی فضای مجازی با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری و اندیشکده‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد مرتبط، مکلّف است ظرف مدت یک سال از ابلاغ این قانون «برنامه ملی هوش‌مصنوعی» را به منظور تعیین چارچوب‌ها، سازوکار تعامل تمامی ذی‌نفعان، فراهم کردن دانش و زیرساخت‌های پایدار فنی، اجتماعی، اخلاقی و حقوقی و افزایش آگاهی نسبت به کارکرد‌ها و مخاطرات هوش‌مصنوعی در زمینه‌های مختلف، تدوین و به تصویب شورای‌عالی فضای مجازی برساند. وی ادامه داد: اهم مؤلفه‌های این برنامه مشتمل بر – و نه محدود به – موارد زیر است:

– اصول و راهبردهای اصلی حفاظت از داده و اطلاعات شخصی

– راهبردهای تدوین اصول اخلاقی استفاده از هوش‌مصنوعی

– اصول و راهبردهای انتشار داده‌های عمومی (داده باز) با فرمت‌های ماشین‌خوان جهت توسعه هوش زیست‌بوم کسب‌وکار‌ها در کشور

– تسهیل دسترسی پژوهشگران، دانشگاه‌ها، مؤسسات پژوهشی و شرکت‌های فعّال به داده‌های بومی جهت توسعه الگوریتم‌های هوش‌مصنوعی برای گسترش خدمات مربوط به آن

– ترویج و آگاهی‌بخشی عمومی درخصوص مواجهه و استفاده از محصولات هوش‌مصنوعی

– توسعه آموزش‌‌ها و پژوهش‌های پایه و کاربردی در سطوح گوناگون آموزشی کشور

– تقویت تحقیق و توسعه هوش‌مصنوعی از طریق فراهم‌آوری زیرساخت‌های تحقیقاتی، مالی و فناوری، از جمله صندوق‌های تأمین مالی، تضمین حقوق مالکیت فکری، تقویت شبکه توسعه‌دهندگان هوش‌مصنوعی، کاهش خطرپذیری برای شرکت‌های فعال در این حوزه

– تقویت بنیه دفاعی کشور از طریق توسعه فناوری‌های هوش‌مصنوعی

– گسترش همکاری‌های بین‌المللی در زمینه هوش‌مصنوعی به منظور تنظیم‌گری صلح‌آمیز بین‌المللی در این حوزه

– اتخاذ تدابیر امنیتی لازم توسط دستگاه‌های ذی‌ربط

تقی‌پور گفت: در تبصره (۱) ماده(۱) هم اشاره شده سازمان برنامه و بودجه موظف است سند سیاست اجرایی شامل: تحلیل مسائل حوزه مربوطه، طرح سیاست، برنامه و بودجه عملیاتی و نظام پایش و ارزیابی را با همکاری دستگاه‌های مربوطه تدوین و ابلاغ کرده و نسبت به فرآیند قانونی بودجه اقدامات لازم را در بودجه سنواتی به عمل آورد. وی ادامه داد: در تبصره ۲ این ماده هم سازمان ملّی فناوری اطلاعات مکلف شده است تا پایان برنامه، حداقل ۵۰ درصد از داده‌های باز دستگاه‌های اجرایی کشور را در پرتال داده‌باز data.gov.ir با فرمت‌های مختلف ماشین‌خوان به‌روزرسانی کند. نماینده مردم تهران، شمیرانات، ری، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی، ادامه داد: براساس ماده ۲ این الحاقیه وزاتخانه‌های آموزش و پرورش، علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلّفند به منظور ارتقای دانش و سواد هوش‌مصنوعی در میان دانش‌آموزان و دانشجویان، اقدامات زیر را انجام دهند:

– تدوین سرفصل‌‌ها و محتوای آموزش هوش‌مصنوعی و کاربردهای گوناگون آن منطبق با سطح فهم دانش‌آموزان در مقاطع مختلف تحصیلی

– به کار بردن ابزارهای هوشمند به منظور ارزیابی تحصیلی دانش‌آموزان

– تدوین محتوا و برگزاری دوره‌های تخصصی مهارتی هوش‌مصنوعی با هدف تربیت متخصصان کاربردی در رشته مهندسی هوش‌مصنوعی

– حمایت از اجرای طرح‌‌ها و پروژه‌های میان رشته‌ای به منظور استفاده بهینه از ظرفیت‌های هوش‌مصنوعی در سایر حوزه‌ها

– فراهم آوردن امکانات استفاده از ابزارهای هوشمند و به‌روز برای دانش‌آموزان و دانشجویان مقاطع مختلف تحصیلی. به گفته تقی‌پور طبق ماده ۳ این الحاقیه هم معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور مکلّف است با اهداف: تأمین زیرساخت یکپارچه مورد نیاز در جهت بهبود زیست‌بوم فناوری در حوزه‌های حیاتی و اقتدارآفرین که سبب جریان‌‌سازی صنایع و اقتصاد آینده می‌شود، جذب و توانمندسازی نخبگان در حوزه‌های مدنظر و همچنین ارتقای سطح حکمرانی در راستای سیاست‌گذاری و تدوین و پیاده‌سازی برنامه‌های بلندمدت و شکل‌گیری تعاملات بین‌المللی مؤثر که موجب تسریع در روند توسعه فناوری می‌شود، با همکاری بخش‌خصوصی و استفاده از ظرفیت‌های قانون جهش تولید دانش‌بنیان، علاوه بر راه‌اندازی مرکز ملی هوش‌مصنوعی در این معاونت، اقدامات ذیل را در این راستا در طول مدت برنامه به اجرا گذارد:

– هدایت کارشناسی دستگاه‌های اجرایی برای تحلیل و به‌روزرسانی دایمی داده‌های سازمانی خود،

– هدایت، تقویت و تسهیل فعالیت‌های بخش‌خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه هوش‌مصنوعی برای ارائه راه‌حل‌های نوآورانه جهت ارتقاء و بهبود کارآمدی نظام ادرای در دستگاه‌های اجرایی از طریق هوش‌مصنوعی،

– تهیه گزارش‌های دوره‌ای از پایش استراتژیک هوش‌مصنوعی در جهان و فاصله‌سنجی ایران. وی افزود: طبق تبصره ماده۳ هم سازمان ملی بهره‌وری ناظر ارتقای بهره‌وری و کارآیی در سازمان‌های اجرایی با استفاده از هوش‌مصنوعی خواهد بود و هر سال گزارش میزان پیشرفت کارآمدی و بهره‌وری دستگاه‌های اجرایی از طریق هوش‌مصنوعی را به رئیس‌جمهور و مجلس شورای اسلامی ارائه خواهد داد. رئیس فراکسیون هوش‌مصنوعی و حکمرانی داده‌ها، گفت: براساس ماده ۴ این الحاقیه، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری مکلّف است جهت حفظ مبانی اسلامی و اصول اخلاقی در توسعه هوش‌مصنوعی و فناوری‌های مرتبط با آن، با همکاری مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه سراسر کشور، اندیشکده‌ها، پژوهشگاه‌ها و سایر مؤسسات حوزوی، پیوست‌های فرهنگی برنامه‌های توسعه هوش‌مصنوعی را تولید کند، برای این منظور اقدامات ذیل ضرورت دارد:

– تشکیل ستاد همکاری‌های حوزوی هوش‌مصنوعی با حضور حداکثری حوزه‌های علمیه و مراکز و مؤسسات پژوهشی حوزوی به منظور بررسی فناوری‌های هوش‌مصنوعی و تدوین مستندات دینی مورد نیاز در تولید پیوست فرهنگی هر فناوری، جهت تصویب در شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و ابلاغ به نهادهای ذی‌ربط،

– همکاری با معاونت آموزش مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه سراسر کشور در راستای آموزش اصول و مبانی هوش‌مصنوعی به طلاب و روحانیون سراسر کشور، به صورت فراگیر و گسترده،

– حمایت از راه‌اندازی فصلنامه‌ای با عنوان «اخلاق هوش‌مصنوعی» تحت نظارت معاونت پژوهش مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه سراسر کشور، جهت ترویج نگارش و نشر مقالات مرتبط با موضوع نقش اخلاق و معنویت در توسعه فناوری‌های هوش‌مصنوعی،

– بهره‌گیری از توانمندی‌های معاونت بین‌الملل مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه سراسر کشور برای گسترش ارتباطات و تعاملات بین‌المللی با هدف تنظیم سندهای همکاری در توسعه فناوری‌های هوش‌مصنوعی میان کشورهای اسلامی در راستای تأثیرگذاری در تدوین اسناد و سیاست‌های جهانی هوش‌مصنوعی.