عمده فراز و نشیب‌های صنعت تایرسازی از کجا نشأت می‌گیرد؟

مهدی قره‌داغلی- صنعت تایر‌سازی کشور در چند سال اخیر از مهم‌‌ترین صنایع در بخش تأمین تایر‌های خودروهای سواری بوده که مدتی است با مشکلات عدیده‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کند و طی چند ماه اخیر این مشکلات در این حوزه بیشتر نیز شده است و از آنجایی که تمام مواد اولیه تولید لاستیک در داخل وجود ندارد، […]

مهدی قره‌داغلی- صنعت تایر‌سازی کشور در چند سال اخیر از مهم‌‌ترین صنایع در بخش تأمین تایر‌های خودروهای سواری بوده که مدتی است با مشکلات عدیده‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کند و طی چند ماه اخیر این مشکلات در این حوزه بیشتر نیز شده است و از آنجایی که تمام مواد اولیه تولید لاستیک در داخل وجود ندارد، تولیدکنندگان به ناچار باید این مواد اولیه را از منابع خارجی تأمین کنند و این امر مستلزم پرداخت ارز به آنهاست. اما تأمین این منابع در داخل چند ماهی می‌شود که با مشکل روبه‌رو شده و به کُندی انجام می‌شود و این کُندی باعث شده که تولیدات تایرسازان با کاهش مواجه شود و بازار ملتهب تایر را بیش از پیش با چالش مواجه کند. به گزارش مناقصه‌مزایده، در این خصوص مصطفی تنها؛ سخنگوی انجمن صنفی صنعت تایر، در رابطه با کمبود تایر در بازار و بعضاً افزایش قیمت در بازار، اظهار کرد: واقعیت این است که صنعت تایر در سه ماهه ابتدایی سال‌جاری، هر ماه نسبت به ماه پیش از آن، روند افزایشی تولید داشته است اما از ماه تیر روند تولید، متأسفانه کاهشی شده است؛ علت این موضوع عدم تأمین به موقع ارز توسط بانک‌مرکزی بوده است. وی تصریح کرد: تأمین قطره‌چکانی ارز طی سه ماه اخیر نیز طبیعتاً نتوانسته مشکل را به صورت ریشه‌ای و از پایه‌ حل کند. صنعت تایر برای حفظ خود نیاز به سالانه ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیون دلار ارز دارد؛ بدین معنا که به‌ صورت میانگین ماهیانه ۲۵ میلیون دلار نیاز است. این در حالیست که طی پنج ماهه نخست سال‌جاری تنها ۶۰ میلیون دلار ارز به طرف‌های تجاری و تأمین‌کنندگان صنعت پرداخت شده است. این مقام صنفی، خاطرنشان کرد: براین اساس با توجه به توقف روند افزایشی تولید، عرضه نیز به‌تبع کاهشی شده است که این مهم ممکن است بازار را تا حدودی با کمبود مواجه کرده باشد. تنها؛ در رابطه با تأخیر در تحویل تایرهای دولتی خریداری شده توسط متقاضیانی که در سامانه شرکت‌ها ثبت‌نام کرده‌اند نیز، گفت: این تأخیر در تحویل نیز هم ناشی از همین مشکلات ارزی و کاهش تولید و تأمین به‌موقع نیاز بازار است؛ معمولاً بعضی کارخانه‌ها که فروش اینترنتی دارند، سامانه فروش را تا ظرفیت تولید ۳۰ الی ۴۰ روز باز می‌گذارند و سپس می‌بندند تا تعهدات را ادا کرده و سپس دوباره در سامانه امکان ثبت‌نام جدید را فراهم کنند. سخنگوی انجمن صنفی صنعت تایر، تصریح کرد: زمانی‌که در طول ماه مواداولیه کافی برای تولیدِ برنامه‌ریزی شده به کارخانه واصل نشود، طبیعتاً تولید را کاهش می‌دهند تا از توقف تولید به علت اتمام مواد پیشگیری کنند و فرصتی ایجاد شود تا مواد جدید واصل شود؛ حال اگر به موقع ارز تأمین نشده باشد، این فاصله زمانی بیشتر شده و به علت کاهش تولید، تعهدات نیز با تأخیر بیشتری قابل تأمین خواهد بود. وی افزود: این مشکلی است که طی دو ماهه اخیر صنعت تایر دچار آن شده است. البته لازم به ذکر است که وضعیت تأمین ارز در سه ماهه اول به مراتب بدتر بوده اما کارخانه‌ها امکان داشتند تا از ذخایر و موجودی انبارهای خود تولید را به امید دریافت ارز سرپا نگهدارند؛ اما با عدم تأمین به موقع ارز، این موضوع تحقق نیافت و کارخانه‌های مختلف به تدریج مجبور به کاهش تولید شدند. این مقام صنفی، با تأکید بر اینکه متأسفانه ثابت نگهداشتن طولانی‌مدت قیمت‌های تایر علی‌رغم روند فزاینده قیمت نهاده‌های تولید، انگیزه تولیدکنندگان را برای افزایش تولید می‌کاهد، گفت: علی‌الخصوص پس از آنکه مبنای نرخ ارز پتروشیمی‌‌ها ناگهان افزایش یافت. این موضوع در مجموع سبب افزایش حدوداً ۳۵ درصدی قیمت محصولات گوناگون پتروشیمی که در صنعت تایر استفاده می‌شود، شده است. این در حالیست که تغییری در قیمت تایر لحاظ نشده است. همچنین در این باره جمال میرزایی؛ رئیس انجمن تولیدکنندگان لاستیک نیز، گفت: مشکلات ما از انتهای سال شروع شد و تا به امروز ادامه دارد. در هفته‌های اخیر وعده‌هایی برای تخصیص ارز مورد نیاز داده شد در مدت اخیر به دلیل عدم تخصیص ارز بخشی از ظرفیت‌های تولید را از دست دادیم. در حال‌حاضر قول مساعد دادند که این مشکل رفع شود و ما هم پیگیر هستیم. میرزایی؛ گفت: هشت میلیون حلقه لاستیک سواری تولید شده اما هشت میلیون و ۱۰۰ هزار توزیع شده و مواد انبار‌ها را کاهش داده‌ایم و صادرات را هم به حداقل رسانده‌ایم. علت ملتهب بودن بازار دو نرخی بودن آن است‌. در بخش توزیع، خارج از شبکه عرضه شده است دو نرخی بودن باعث شده است که افرادی هم که نیاز به لاستیک ندارند، لاستیک درخواست کرده‌اند. ما نرخ مصوب برای عرضه داریم و تولیدکننده با نرخ مصوب وارد بازار می‌کند و خارج از نرخ مصوب توسط توزیع‌کنندگان به فروش می‌رسد. نیاز کشور ۲۴ میلیون حلقه است و قاعدتاً نباید مشکلی در مصرف داشته باشیم تقاضای کاذب در بازار وجود دارد به‌ازای هر کدملی نیاز به درخواست لاستیک می‌کنند. همچنین صفدری؛ مدیرکل دفتر صنایع شیمیایی و پلیمری وزارت صمت نیز، بیان داشت: از ابتدای سال برمبنای ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان، قرار بود تخصیص‌هایی داده شود و در مرحله ترخیص مشکلات دیگری در حوزه ارز داشته‌ایم که با بانک‌مرکزی صحبت و اعلام شده است که تأمین ارز صورت گیرد. خرید ارز کمتر از یک هفته انجام می‌شود. واردکنندگان قول هفته آینده را داده‌اند که براساس اسناد و مستندات امیدواریم این مشکل مرتفع شود و تا انتهای هفته آینده به نتیجه برسد‌. اینکه بازار ملتهب است و کاهش تولید نسبت به سال گذشته داریم را قبول دارم. طبق سامانه جامع تجارت کاهش ۱۴ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته داشته‌ایم. میزان تولیدات ما در سال گذشته ۹ میلیون حلقه‌ بوده و امسال به هشت میلیون حلقه رسیده و یک میلیون حلقه کاهش تولید در لاستیک سواری داشته‌ایم. ۲۴ میلیون حلقه لاستیک نیاز سالانه ماست و ۲۱ میلیون حلقه از محل تولیدات داخل و مابقی از محل خارجی تأمین می‌شود. یک درصد کاهش واردات لاستیک سواری به دلیل کاهش نرخ ارز داشته‌ایم بانک‌مرکزی مبالغ را به ذی‌نفعان فروشندگان خارجی بدهد مشکلات حل می‌شود. پیگیری‌های متعدد کردیم تا هفته آینده به نتیجه می‌رسیم؟ صفدری؛ بیان داشت: تا سامانه‌های فروشگاهی برقرار نشود، نمی‌شود نظارت کرد و نظارت‌های سنتی پاسخگو نیست. نسبت به سال گذشته کاهش تولید داریم اما توزیع ما به هشت میلیون و ۲۰۰ هزار حلقه رسیده است. میل به گران‌فروشی در اصناف لاستیک وجود دارد و با توزیع فروشگاهی این بازار ساماندهی می‌شود. باید نظارت‌‌ها بیشتر شود و توزیع‌کنندگان به تکالیف خود بپردازند به‌طوری که با نصب یک بنر در تایرفروشی بخش زیادی از مشکلات و گران‌فروشی حل شد. نظارت کافی باید داشته باشیم و در حال‌حاضر شاهد آن هستیم میل به گران‌فروشی وجود دارد. تا زمانی که آموزش کامل نشود نمی‌شود به سامانه فروشگاهی متصل شد. آموزش را به تمامی اتحادیه‌ها ارائه کرده‌ایم و تا پایان ماه و با اتمام آموزش به سامانه شفافیت فروشگاهی متصل خواهند شد. محمدرضا آل‌طا‌ها؛ رئیس اتحادیه فروشندگان لاستیک نیز، در این باره، افزود: در شرایط فعلی تولید، انگیزه تولیدکنندگان از بین رفته است. اگر لاستیک را به موقع تحویل دهند توزیع لاستیک را به صورت عادلانه خواهیم داشت. نرخ مصوب برای لاستیک داریم و نرخی فراتر از آن به نظرم ناشی از ضعف در تولید از طرف تولیدکننده است که به توزیع‌کنندگان مربوط نمی‌شود. زمانی که عرضه و تقاضا متناسب نباشد افزایش قیمت و دونرخی شدن بازار ایجاد می‌شود. همچنین یک‌سری تقاضای کاذب ایجاد شده که نیاز به لاستیک را بیشتر کرده است. لاستیک که نباشد عرضه کم می‌شود این عدم تعادل باعث یک تنش خواهد شد و نظارت زمانی جواب می‌دهد که تخلفی در آن صورت گیرد. عرضه را باید جبران کرد و زمانی که من به عنوان توزیع‌کننده، لاستیکی تحویل نگرفته‌ام چگونه عرضه صورت گیرد‌. وی گفت: توزیع لاستیک در سه سایز ۱۳، ۱۴ و ۱۵ کم است و بازار با این سه سایز سازگاری ندارد سازمان حمایت باید نظارت کند.