خروج خط لوله گاز تاپی از تنگنای مالی

خروج خط لوله گاز تاپی از تنگنای مالی یکی از رسانه‌های پاکستان در خبری اعلام کرد بانک توسعه اسلامی که مقر اصلی آن در عربستان است، پیشنهاد پرداخت وام ۵۰۰ میلیون دلاری را برای کمک به احداث خط لوله انتقال گاز از ترکمنستان به افغانستان، پاکستان و هند (خط لوله تاپی) مطرح کرده است. روزنامه […]

خروج خط لوله گاز تاپی از تنگنای مالی

یکی از رسانه‌های پاکستان در خبری اعلام کرد بانک توسعه اسلامی که مقر اصلی آن در عربستان است، پیشنهاد پرداخت وام ۵۰۰ میلیون دلاری را برای کمک به احداث خط لوله انتقال گاز از ترکمنستان به افغانستان، پاکستان و هند (خط لوله تاپی) مطرح کرده است.

روزنامه انگلیسی زبان «اکسپرس‌تریبیون» پاکستان به نقل از یکی از مقامات این کشور نوشت: یک شرکت چینی در مناقصه احداث خط لوله گاز تاپی (قسمت مربوط به خاک ترکمنستان به طول ۳۰۰ کیلومتر) برنده شده است و قرار است بخشی از هزینه‌های اجرای این طرح بزرگ انرژی، با کمک بانک توسعه اسلامی تأمین شود.

طبق قرارداد میان ۴ کشور یاد شده، قرار است ترکمنستان به عنوان طرف صادرکننده، ۸۵ درصد هزینه مورد نیاز برای اجرای این طرح ۱۰ میلیارد دلاری را تأمین کند.

چالش‌های اساسی موجود در مسیر اجرای طرح تاپی، حاکی از وجود مشکلات فراوان در این زمینه است؛ مشکلاتی که باعث خواهد شد ۴ کشور عضو تاپی نتوانند چندان به واقعی بودن ضرب‌الاجل تکمیل این خط لوله تا پایان سال ۲۰۲۰ میدوار باشند.

علاوه بر وجود تنگاهای مالی و مشکلات سرمایه‌گذاری، پیشرفت و تحقق فیزیکی طرح تاپی به چند عامل مهم از جمله برقراری امنیت در افغانستان و کاسته شدن از تنش‌های میان هند و پاکستان بستگی دارد.

کلنگ احداث این خط لوله آذر ماه سال گذشته با حضور مقام‌های عالی ۴ کشور در ترکمنستان به زمین زده شد.

براساس آنچه اکنون روی کاغذ به عنوان پیش‌نویس‌های قرارداد تاپی وجود دارد، این خط لوله به طول یک هزار و ٨٠٠ کیلومتر ظرفیت انتقال ۳۰ میلیارد مترمکعب گاز را در سال دارد. این خط از شمال شرق ترکمنستان و به طول ۱۴۷ کیلومتر در خاک این کشور کشیده می‌شود و وارد افغانستان می‌شود و با عبور از مسیرهای ناامن این کشور و عبور از ولایت‌های هرات، فراه، قندهار و هلمند وارد پاکستان و بعد هند می‌شود.

قرارداد اولیه این خط لوله در سال ۲۰۰۸ میان ۳ کشور افغانستان، پاکستان و هند به عنوان ذی‌نفعان طرح تاپی و خریداران گاز ترکمنستان امضا شد و قرارداد اولیه این ۳ کشور با ترکمنستان در سال ۲۰۱۰ به امضا رسید.

در صورت اجرای این طرح، روزانه ۵۰۰ میلیون فوت مکعب گاز ترکمنستان با خط لوله تاپی در اختیار افغانستان قرار گیرد و سهم هر یک از کشورهای هند و پاکستان از گاز ترانزیتی با این خط لوله نیز روزانه یک میلیارد و ۳۲۵ میلیون فوت مکعب خواهد بود.

اجرای طرح تاپی با چالش‌ها و مشکلاتی مواجه است. مشکلاتی که به‌طور قطع باعث خواهد شد ۴ کشور عضو تاپی نتوانند چندان به واقعی بودن ضرب‌الاجل تکمیل این خط لوله تا پایان سال ۲۰۲۰ امیدوار باشند.

اگرچه گفته شده است این طرح باید تا سال ۲۰۲۰ تکمیل شود، اما پیشرفت و تحقق آن بستگی به چند عامل مهم از جمله برقراری امنیت در افغانستان و کاسته شدن از تنش‌ها میان هند و پاکستان دارد، ضمن این‌که توافق نهایی میان ۴ کشور برای اجرای یک طرح اقتصادی، به گونه‌ای که همه آنها را راضی نگه دارد، چندان کار ساده‌ای نیست.

اجرای این طرح نیازمند سرمایه‌گذاران بزرگ خارجی است. هیچ یک از این کشور‌ها توان سرمایه‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری در این طرح ندارند. گرچه برخی اخبار در زمینه اعلام آمادگی شرکت توتال فرانسه یا برخی شرکت‌های ژاپنی و کره‌جنوبی برای سرمایه‌گذاری و مشارکت در احداث این طرح منتشر شده، اما تا به امروز، هنوز هیچ گونه قرارداد رسمی در این زمینه امضا نشده است.

 

طرح تاپی برای ترکمنستان که اقتصاد آن به شدت به تجارت انرژی وابسته است، یک طرح حیاتی است و این کشور سخت تلاش می‌کند به رغم وجود چالش‌های فراوان در مسیر عملی شدن آن، افغانستان، پاکستان و هند را به عنوان کشورهای تشنه انرژی، نسبت به اجرای تاپی علاقه‌مند سازد.