بختگان پهنه‌ای از نمک

بختگان پهنه‌ای از نمک

 بختگان اولین بار در سال ۱۳۴۷ به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام شد سپس در سال ۵۴ به عنوان پناهگاه حیات وحش و در سال ۱۳۷۴ بخشی از آن شامل مجموعه دریاچه‌های بختگان، طشک و تالاب‌های موجود در ورودی زهکش‌ها به انضمام ارتفاعات شمال دریاچه بختگان به عنوان پارک ملی تعیین شد.

به گزارش مهر، دریاچه‌های طشک و بختگان از مهم‌ترین زیستگاه‌ها و از نظر وسعت دومین دریاچه داخلی کشور محسوب می‌شوند و دارای آبخیزی به وسعت۲۵ هزار کیلومتر مربع هستند.

روزگاری بخت با بختگان یار بود، فلامینگوهای مهاجر هر سال به این دریاچه سفر می‌کردند و دریاچه پر آب بختگان پذیرای صد‌ها پرنده بود. مارها، سوسمارها، فلامینگو‌ها و لاک‌پشت‌ها همه و همه از بختگان پر آب زیستگاهی ارزشمند ساخته بودند که چشم همگان را به خود خیره می‌کرد.

این روزگار خوش خیلی دوام نیاورد، خشکسالی آمد، کشاورزان بی‌محابا شیره جان بختگان را از بالادست مکیدند، سفره‌های آب زیرزمینی رو به کاهش رفت، آب تالاب کم شد و ناگهان همه به خود آمدند و دیدند جای آن تالاب چشم‌نواز، پهنه‌ای از نمک باقی مانده، زیستمندان یکی پس از دیگری تلف شدند، فلامینگو‌ها در میان تالاب خشک و نمک آلود گیر کردند.

فلامینگوهایی که شانس بیش‌تری داشتند توسط محیطبانان و انجمن‌های مردم نهاد نجات یافتند اما بعضی‌ها در نمک دفن شدند.

حالا از بختگان سیاه بخت فقط نمک‌زار باقی مانده، حالا کویر نمکی چیزی برای پذیرایی از فلامینگو‌ها ندارد، آن‌ها هم دیگر به این حوالی نمی‌آیند.

بختگانی که معیشت مردم را هم به خود گره زده بود اکنون آب ندارد، حیات ندارد، روح هم ندارد. صدای بختگان مثل دریاچه ارومیه بلند نیست، آنقدر بلند نیست که مسؤولان محیط‌زیست کشور را متوجه خود کند، هر جا سخن از خشکسالی و محیط‌زیست شد همه یادشان به دریاچه ارومیه افتاد اما کسی از شوربختی بختگان سخنی به میان نیاورد.

راهکارهای احیای بختگان هیچگاه جدی بررسی و اجرا نشد و امروز هیچکس شاید دل به احیای بختگان نبسته است.

دبیر مؤسسه ۱۳ فروردین نیز با اشاره به وضعیت دریاچه بختگان گفت: این دریاچه از چند سال قبل به دلیل خشکسالی و برداشت بی‌رویه آب به‌طور کامل خشک شده به گونه‌ای که هم‌اکنون به بستری از نمک تبدیل شده است.

علی اکبر کاظمینی با بیان این‌که دریاچه بختگان دومین دریاچه بزرگ کشور به شمار می‌رود، افزود: با توجه به این‌که این دریاچه یکی از مهم‌ترین دریاچه‌های کشور به شمار می‌رود اما طی چند سال گذشته به‌طور کامل به حال خود ر‌ها شده و اقدام مناسبی برای احیای آن صورت نگرفته است.

وی با اشاره به این‌که دیگر دریاچه‌های کشور به دلیل خشکسالی خشک شده‌اند، ادامه داد: درست است که تمامی دریاچه‌های کشور به دلیل خشکسالی به‌طور کال خشک شده اما دریاچه بختگان همواره حقابه داشته و به دلیل عدم اختصاص حقابه به‌طور کامل خشک شده است.

دبیر مؤسسه ۱۳ فروردین گفت: متأسفانه تاکنون اقدام مناسبی برای احیای این دریاچه صورت نگرفته و خطرات ناشی از خشک شدن آن استان را تهدید می‌کند.

وی ادامه داد: این دریاچه در زمان پرآبی حدود ۱۵۰ هزار هکتار وسعت داشت و بیش از ۱۶۰ گونه پرنده مهاجر و بومی در آن زندگی می‌کردند که در حال حاضر مهاجرت پرندگان به این دریاچه نیز متوقف شده و علاوه بر این، انجیرستان‌های استهبان که بیش از هزاران سال قدمت داشتند نیز از بین رفته‌اند.

وجود ریزگرد‌ها و پراکنش آن در منطقه باعث شد که اراضی کشاورزی شور شود. کاظمینی با اشاره به این‌که اکوسیستم و زیستگاه منطقه نیز از بین رفته است، اظهارداشت: وجود ریزگرد‌ها و پراکنش آن در منطقه باعث شد که اراضی کشاورزی مردم شور شود و این امر نیز مشکلاتی را برای مردم به وجود آورده که به عنوان نمونه می‌توان به از بین رفتن محصولات کشاورزی اشاره کرد.

وی با بیان این‌که دریاچه بختگان در منطقه شرق استان وجود دارد، ادامه داد: در واقع کویر سیرجان در ۳۰ کیلومتری شهرستان نی‌ریز که دریاچه در آن واقع شده قرار دارد که خشک شدن دریاچه بختگان باعث افزایش بیابان‌زایی و پیشرفت آن به دیگر مناطق شده است.

دبیر مؤسسه ۱۳ فروردین تأکید کرد: در زمان پرآبی دریاچه بختگان به عنوان سپر حفاظتی مانع از ورود اقلیم کویری به منطقه و استان فارس می‌شود اما در حال حاضر با خشک شدن دریاچه شرایط تغییر کرده است.

وی با اشاره به این‌که در گذشته مناطق اطراف بختگان شرجی بود اما در حال حاضر به دلیل خشکی دریاچه آب و هوای منطقه خشک شده، اظهارکرد: از زمانی که تالاب خشک شده شرایط برای اتصال کویر به داخل استان و پیشروی اقیلم کویری به فارس فراهم شده و هم‌اکنون نشانه‌هایی از آن نیز دیده شده است.

کاظمینی با اشاره به افزایش طوفان‌های نمک در منطقه بیان‌کرد: در این راستا دریاچه به یک دشت نمک تبدیل شده و تمام شرایط برای ایجاد طوفان نمکی در منطقه وجود دارد و با هر وزش بادی در منطقه بختگان، نمک‌های کف تالاب بلند شده و در زمین‌های اطراف می‌نشیند که مشکلاتی به همراه داشته است.

بختگان از نظر ارزش‌های زیست‌محیطی دست کمی از دریاچه ارومیه ندارد و معضلاتی که دریاچه ارومیه با آن دسته و پنجه نرم می‌کند در بختگان نیز واقع شده است. وی با تأکید بر این‌که باید هرچه سریع‌تر برای احیای بختگان اقدام شود، گفت: بختگان از نظر ارزشهای زیست‌محیطی دست کمی از دریاچه ارومیه ندارد و بر این اساس معضلاتی که دریاچه ارومیه با آن دسته و پنجه نرم می‌کند در بختگان نیز واقع شده از این رو باید برای احیای این تالاب نیز اهتمام جدی صورت گیرد.

وی ادامه داد: با شعار و بدون اعتبار نمی‌توان دریاچه بختگان را احیا کرد، استانداری فارس نیز باید برای احیای آن اعتباری در نظر بگیرد.

 

احیای بختگان راهکار دارد، می‌شود با همکاری و عزم جدی بین مسؤولان و بومی‌های منطقه حیات و روح را به بختگان بازگرداند، بختگان این روز‌ها نیاز دارد کسی صدایش را بشنود.