رانت خودروسازان حذف شدنی است؟

گروه خودرو -صنعت خودروسازی کشور در حال‌حاضر با مشکلاتی نظیر؛ نبود یک راهبرد توسعه‌محور، مدیریت دولتی ناکارآمد، فقدان بهره‌وری، نیروی انسانی حجیم و عمدتاً غیرمتخصص و قیمت‌گذاری دستوری مواجه است که مجموعه این مشکلات موجب شکل‌گیری زیان انباشته چند هزار میلیارد تومانی در دو شرکت اصلی خودروسازی شده و طبیعی است که با روند موجود این وضعیت همچنان ادامه خواهد داشت. دو خودروساز بزرگ کشور که به گفته وزیر صمت با رانت دولتی سرپا هستند، در چنین شرایطی طبیعتاً توان تبدیل بنگاه‌های خود به مجموعه‌هایی سودده را نخواهند داشت و نمی‌توانند مانند رقبای خارجی خود بنگاه‌داری کنند. تداوم این رانت صرفاً موجب تداوم تولید خودروهای غیراقتصادی و نسبتاً کم‌کیفیت‌تر از نمونه‌های خارجی می‌شود که با توجه به قیمت‌گذاری‌های دستوری، قطعاً به انباشت زیان بیشتر منجر خواهد شد. به گزارش مناقصه‌مزایدهف در این باره، عماد جعفری؛ کارشناس صنعت و بازار خودرو، گفت: رانتی که خودروسازان از آن بهره می‌برند، انحصار در بازار خودرو است. جعفری؛ با بیان اینکه دولت خودش بازار را به سمت انحصاری بودن برده است، اظهار داشت: از آنجا که ایران‌خودرو و سایپا شرکت‌هایی‌ هستند که زیرنظر دولت اداره می‌شوند و مدیران آن‌ها دولتی هستند، فکر نمی‌کنم کسی غیر از دولت این رانت را در اختیار آن‌ها قرار داده باشد. جعفری؛ افزود: دولت خودش رانت را ایجاد کرده و خودش هم می‌گوید رانت وجود دارد؛ یعنی او این انحصار را ایجاد کرده‌ و هر وقت که یک‌سری اتفاقاتی مانند گرانی‌ها در بازار رخ می‌دهد که دولت را زیرسؤال می‌برد، چنین مباحثی را مطرح می‌کند؛ در حالی‌که دولت و وزارت صمت، دو سال است که مردم را با انتشار اخبار ضد و نقیض سرکار گذاشته‌اند. وی ادامه داد: اگر قرار باشد رانت را از شرکت‌های خودروساز بگیرند که به نظر من هیچ‌وقت وزارت صمت این کار را نخواهد کرد، قدم اول این است که دولت مسیر واردات خودرو را باز کند، هر تعرفه‌ای که می‌خواهد بگیرد اما دیگر به حجم موتور و چگونگی تأمین منبع ارز برای واردات نپردازد. وی ادامه داد: در دولت احمدی‌نژاد واردات برقرار بود و حتی تعرفه برای ماشین‌های هیبریدی صفر بود و فقط از آن‌ها مالیات می‌گرفتند؛ اکنون هم دولت سیزدهم باید همین کار را انجام دهد و اجازه دهد خودرو وارد شود. جعفری؛ می‌گوید: واردات خودرو اسماً باز شده اما رسماً وارداتی صورت نمی‌گیرد، ضمن اینکه قوانینی که برای واردات خودرو گذاشته‌اند، دست و پاگیر است. وی ادامه داد: در گذشته، همین خودروهایی که الان وارد می‌شود، به‌راحتی وارد می‌شدند و نه کسی با منبع ارز واردات آن‌ها کار داشت و نه اینکه مهم بود چه کسی خودرو وارد کرده است. این کارشناس صنعت خودرو، تصریح کرد: یکی از دلایل مهمی که واردات خودرو اتفاق نمی‌افتد و مردم را سرمی‌دوانند، بحث تأمین ارز است؛ به این معنا که دولت قانون گذاشته که ارز را باید بانک مرکزی تأمین کند، این در حالی است وقتی بانک مرکزی ارز ندارد و بخواهد برای واردات ارز تأمین کند مجدد قیمت ارز افزایش می‌یابد و دولت باید آنجا هم پاسخگو باشد. جعفری؛ با بیان اینکه تمام این اخبار خودرویی برای آرام نگه داشتن بازار خودرو است، گفت: صرفاً زمانی که عرضه زیاد شود می‌توان پاسخگوی تقاضا بود. تعرفه واردات حتی اگر ۵۰ درصد باشد هم معقول است اما برای واردات خودروهای کارکرده به‌گونه‌ای معادله چیده‌اند که بالای ۱۰۰درصد تعرفه محاسبه باشد. وی بیان کرد: جالب است هر وزیری که روی کار می‌آید از رانت خودروسازان می‌گوید، خودروساز که تصمیم‌گیرنده نیست، چطور دولت می‌تواند بگوید رانت را خودش تعیین نمی‌کند. تمام وزرا برای این که در این سمت ابقا شوند چند جمله را مداوم تکرار می‌کنند و این موضوع جدیدی نیست. این که تولید خودرو در چند ماه آینده افزایش و به تبع آن قیمت‌ها نزولی می‌شود، واردات خودرو انجام و قیمت‌گذاری خودرو آزاد می‌شود و این که خودرو را به بخش‌خصوصی می‌دهیم از سوی وزرای سابق صمت تکرار می‌شد و فقط آقای علی‌آبادی یک قدم جلو رفتند و به دلیل اینکه در مپنا کار می‌کردند بحث خودروهای برقی را مطرح کرده‌اند.