مینا زمانیان- احتمالاً در سال‌های اخیر چیزهای زیادی در مورد پلاستیک دیده و شنیده‌اید، به‌خصوص کیسههای پلاستیکی یکبار مصرف؛ ما بیش از ۶۰ سال است که از آن‌ها استفاده می‌کنیم، پس چرا کیسههای پلاستیکی ناگهان تبدیل به موارد بدی شده‌اند؟ استفاده از پلاستیک و به‌خصوص کیسههای پلاستیکی به یک روال عادی زندگی برای همه افراد […]
مینا زمانیان- احتمالاً در سال‌های اخیر چیزهای زیادی در مورد پلاستیک دیده و شنیده‌اید، به‌خصوص کیسههای پلاستیکی یکبار مصرف؛ ما بیش از ۶۰ سال است که از آن‌ها استفاده می‌کنیم، پس چرا کیسههای پلاستیکی ناگهان تبدیل به موارد بدی شده‌اند؟ استفاده از پلاستیک و به‌خصوص کیسههای پلاستیکی به یک روال عادی زندگی برای همه افراد تبدیل شده و سالانه بیش از یک تریلیون کیسه پلاستیکی تولید می‌شود که تا هزار سال طول می‌کشد تا تجزیه شوند. می‌دانیم که کیسههای پلاستیکی زیست تخریب‌پذیر نیستند، پس تکلیف آن همه کیسههای پلاستیکی دور ریخته شده چه می‌شود و چه ضرری دارند؟ هوا، آب و غذای مصرفی ما را آلوده کرده و هزاران هزار میکروپلاستیک را وارد بدن ما و دیگر موجودات زنده کند. برای جلوگیری از تخریب محیط‌زیست و نجات جان گونه‌های مختلف جانداران باید به دنبال راهکارهای مؤثری باشیم. کیسههای پلاستیکی بخشی از زندگی مدرن ما شده‌اند و راهی آسان برای حمل کالاهای خریداری شده در هنگام خرید هستند. مصرف بیش از حد پلاستیک یکبار مصرف هزینه بسیار بالایی را برای محیط‌زیست به همراه دارد که به نوبه خود بر سلامت ما نیز تأثیر منفی می‌گذارد. به همین دلیل روند روبه رشد محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های استفاده از کیسههای پلاستیکی در سراسر جهان وجود دارد.
برنامه دولت برای کاهش مصرف کیسههای پلاستیکی
حال دولت به خاطر مضرات زیاد کیسههای پلاستیکی، قوانینی را برای کاهش استفاده از آن به تصویب رساند. هیأت وزیران در جلسه ۲۰/۷/۱۴۰۱ به پیشنهاد شماره۲۷۹۶۶/۱۰۰/۱۴۰۰ مورخ ۲۶/۸/۱۴۰۰ سازمان حفاظت محیط‌زیست و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، آیین‌نامه کاهش مصرف کیسههای پلاستیکی را به شرح زیر تصویب کرد که مهم‌ترین بخش‌های آن به شرح ذیل است:
*کیسههای پلاستیکی (محصولات پلیمری دیواره نازک): محصولات پلیمری عمدتاً پلی‌اتیلنی و پلی‌پروپیلنی، تک‌لایه و یا چندلایه که عمدتاً برای مصارفی نظیر کیسههای فروشگاهی، کیسههای زباله (خانگی، فروشگاهی، بیمارستانی و خدماتی)، دستکش‌های یکبار مصرف و سفره‌های یکبار مصرف به کار می‌روند.
* کیسههای پلاستیکی زیست‌تخریب‌پذیر: کیسههای پلاستیکی حاوی مواد یا پلیمرهایی که قابلیت تخریب و تجزیه توسط ریزجاندار (میکرو ارگانسیم)های موجود در محیط طبیعی را در بازه‌زمانی مشخص (به‌طور متوسط بین (۲) تا (۱۰) ماه حسب شرایط محیطی) دارند و محصول نهایی فرآیند تخریب این پلیمر‌ها آب، دی‌اکسیدکربن و مواد غیرمضر است.
* کیسههای سازگار با محیط‌زیست: کیسه‌هایی با منشأ زیستی مانند کیسههای کاغذی و پارچه‌ای که قابلیت مصرف مجدد دارند و استفاده از آن‌ها در محیط آسیب کمتری به محیط‌زیست وارد می‌کند.
* تولیدکنندگان کیسههای پلاستیکی: کارخانجات و واحدهایی که کیسههای پلاستیکی را تولید می‌نمایند. در اجرای ماده (۴) قانون، وزارت صنعت،معدن‌وتجارت مکلف است، ترتیبی اتخاذ نماید تا تولیدکنندگان کیسههای پلاستیکی با ضخامت کمتر از (۲۵) میکرون، از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه طی یک برنامه پنج‌ساله، سالانه بیست درصد (۲۰%) از ظرفیت تولیدی خود را با کیسههای سازگار با محیط‌زیست یا زیست‌تخریب‌پذیر جایگزین نمایند. وجوه هزینه شده برای این محل، به موجب ماده (۵) آیین‌نامه اجرایی بندهای (ب)، (ج) و (د) ماده (۴۵) قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین موضوع تصویب‌نامه شماره ۱۰۶۹۳۵/ت۱۶۴۱۰هـ مورخ ۲۱/۹/۱۳۷۵ و اصلاحات بعدی آن، جزء هزینه‌های قابل قبول مالیاتی تولیدکنندگان مربوط محاسبه خواهد شد. شیوه‌نامه تشویقی این ماده توسط وزارتخانه‌های امور اقتصادی و دارایی و صنعت،معدن‌وتجارت و سازمان حفاظت محیط‌زیست تهیه و توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی ابلاغ خواهد شد.
* در اجرای ماده (۴) قانون، وزارت صنعت،معدن‌وتجارت با همکاری وزارت کشور موظف است حسب مورد، در راستای کاهش تولید پسماند و محدود نمودن تولید، توزیع و مصرف کیسههای پلاستیکی، ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه، شیوه‌نامه‌های مربوط را با لحاظ موارد زیر تهیه و اجرا کند:
۱- ممنوعیت توزیع رایگان کیسههای پلاستیکی به جز میوه‌فروشی‌‌ها.
۲- ممنوعیت توزیع کیسههای پلاستیکی نازک با ضخامت کمتر از (۲۵) میکرون.
۳- ممنوعیت توزیع کیسههای پلاستیکی نازک با ضخامت کمتر از (۶۰) میکرون در فروشگاه‌های زنجیره‌ای.
۴- استفاده از سیاست‌های تشویقی برای استفاده مجدد مشتریان از اقلام سازگار با محیط‌زیست.
۵ – منظور نمودن امتیازاتی بر روی کارت عضویت فروشگاه‌های بزرگ و زنجیره‌ای در صورت عدم دریافت کیسه پلاستیکی.
۶ – الزام تولیدکنندگان به افزایش ضخامت کیسههای پلاستیکی و سایر اقلام پلاستیکی مانند دستکش و سفره یکبار مصرف به بیش از (۲۵) میکرون به منظور امکان بازیافت و استفاده مجدد.
* به منظور کاهش تولید و انتشار ریز (میکرو) پلاستیک‌‌ها در طبیعت، تولید انواع کیسههای پلاستیکی حاوی افزودنی جهت شکستن زنجیره‌های پلیمری و تبدیل آن به ریز (میکرو) پلیمر‌ها که نفوذپذیری بالایی به محیط‌زیست و به ویژه آب‌های زیرزمینی دارند، ممنوع می‌باشد.
* کلیه بنگاه‌های اقتصادی (اعم از واحدهای صنعتی، تولیدی و خدماتی) که در راستای حفظ محیط‌زیست و انجام مسئولیت اجتماعی، با هماهنگی سازمان (ادارات کل حفاظت محیط‌زیست استان) نسبت به پاکسازی و جمعآوری کیسههای پلاستیکی و سایر پسماندهای رهاشده در محیط خارج از شهر‌ها و روستا‌ها (از جمله محورهای مواصلاتی، مناطق کوهستانی، نواحی ساحلی و تالاب‌‌ها) اقدام می‌نمایند، می‌توانند هزینه‌های مربوط را در حساب هزینه‌های محیط‌زیستی خود لحاظ نمایند. هزینه‌های مذکور به موجب ماده (۵) آیین‌نامه اجرایی بندهای (ب)، (ج) و (د) ماده (۴۵) قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین موضوع تصویب‌نامه شماره ۱۰۶۹۳۵/ت۱۶۴۱۰هـ مورخ ۲۱/۹/۱۳۷۵ و اصلاحات بعدی آن و با تأیید ادارات کل حفاظت محیط‌زیست استان محل فعالیت بنگاه، جزء هزینه‌های قابل قبول مالیاتی آنان منظور خواهد شد.
* وزارت جهادکشاورزی موظف است در راستای حفاظت از خاک و محیط‌زیست، نسبت به اطلاع‌رسانی و ابلاغ ممنوعیت رهاسازی کلیه پلاستیک‌های مصرفی در اراضی زراعی و باغی به کشاورزان اقدام و بر حسن اجرای آن نظارت نماید. با مستنکفین برابر جرایم و مجازات‌های مقرر در قانون حفاظت از خاک – مصوب ۱۳۹۸- رفتار خواهد شد.
* سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران موظف است طبق برنامه یکپارچه تبلیغاتی در راستای فرهنگ‌سازی و تغییر الگوی رفتاری خانوار برای کاهش مصرف کیسههای پلاستیکی، نسبت به تهیه و پخش برنامه‌های آموزشی برای تشویق به تغییر رفتار داوطلبانه فروشندگان و مصرف‌کنندگان اقدام نماید. همچنین سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران از تبلیغ محصولاتی که باعث افزایش مصرف کیسههای پلاستیکی می‌گردد، ممانعت به‌عمل آورد.
ماده۱۰- وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلفند نسبت به اطلاع‌رسانی و آموزش اثرات مخرب محیط‌زیستی ناشی از مصرف یکباره کیسههای پلاستیکی و رهاسازی آن‌ها در طبیعت اقدام و برای اصلاح الگوی مصرف از طریق تفکیک از مبدأ، مصرف مجدد و تشویق به استفاده از محصولات سازگار با محیط‌زیست در مدارس، دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی اقدام نمایند.
دیدگاه بسته شده است.