تلنگر دیپلماسی تاجر آمریکایی به ورود شرکت‌های خارجی در صنعت نفت ایران

سایه ترامپ از کاخ سفید به میادین نفتی افتاد تلنگر دیپلماسی تاجر آمریکایی به ورود شرکت‌های خارجی در صنعت نفت ایران سمیه مهدوی- ترامپ رییس‌جمهور آمریکا شد؛ خبری کوتاه اما ضرب‌دار که ظرف مدت کوتاهی پس از بازنشر آن طی هفته گذشته تمام بازارهای اقتصادی را در بهتی عمیق فرو برد. شوک سبقت گرفتن آرای […]

سایه ترامپ از کاخ سفید به میادین نفتی افتاد

تلنگر دیپلماسی تاجر آمریکایی به ورود شرکت‌های خارجی در صنعت نفت ایران

سمیه مهدوی- ترامپ رییس‌جمهور آمریکا شد؛ خبری کوتاه اما ضرب‌دار که ظرف مدت کوتاهی پس از بازنشر آن طی هفته گذشته تمام بازارهای اقتصادی را در بهتی عمیق فرو برد.

شوک سبقت گرفتن آرای ترامپ از هیلاری‌کیلینتون به حدی بود که پیش‌بینی بسیاری از سیاستمداران و کارشناسان را نقش برآب کرد و بازی رسیدن به قدرت را به نحوی پیش برد تا نتایج به صورتی وارونه خودنمایی کند.

پرواضح است که این انتخابات تا چه میزان می‌تواند بر شاخص وضعیت اقتصادی و مراودات سیاسی جهان تأثیر‌گذار باشد و شاید به گزاف نباشد اگر بگوییم نسیم این انتخابات روال آینده سرمایه‌گذاری‌ها در عرصه بین‌المللی را می‌تواند دچار شدید‌ترین پس‌لرزه‌ها کند.

حال چه این تأثیر کوتاه مدت باشد و چه بلند مدت، بازتاب آن باتوجه به مواضع اتخاذی ترامپ، دامنگیر حوزه‌های مختلف تجاری اعم از بازار مالی و بانکی، بورس، ارز، نفت و گاز و پتروشیمی و… خواهد شد. ایران نیز درصدر اسامی کشورهایی است که در تیررس مستقیم بازتاب این انتخابات قرار گرفته است.

باتوجه به این‌که کشورمان در حال حاضر سنگ بزرگی به نام توسعه میادین نفتی برداشته است تا بتواند در قالب مدل جدید قرارداد نفتی _IPC_ پروژه‌های بلاتکلیف را از سردرگمی بیرون بیاورد و سرمایه‌گذاران خارجی را به بازار داخلی بکشاند، در چنین شرایطی ظن این‌که رییس‌جمهور جدید آمریکا درصورت به‌کارگیری سیاست‌های جدید و یا تغییر مواضع قبلی قطعات پازل چیده شده در صنعت نفت ایران را جابه‌جا کند و بر ورود یا عدم ورود مشتریان خارجی ایران تأثیر منفی بگذارند، تصور دور از ذهنی نیست.

به‌خصوص این‌که هفته گذشته سرانجام نخستین قلاب نفتی ایران به دهان مشتری گیر کرد و مقرر شد تا فاز ۱۱ پارس جنوبی که تاکنون بین پیمانکاران داخلی و خارجی دست به دست می‌چرخیده، توسط این کنسرسیوم ۳ ضلعی متشکل از توتال فرانسه، چین و پتروپارس ایران، با افزایش سهم فنی آن به ۴۰ درصد تعیین تکلیف شود.

بدین ترتیب طلسم IPC شکسته شد و با پیشقدم شدن فرانسه، هاله ترس و نگرانی که برای شرکت‌های خارجی شکل گرفته بود از بین رفت به گونه‌ای که به فاصله مدت کوتاهی روسیه نیز برای پروژه‌های نفتی ایران اعلام آمادگی کرد. این همان ترسی است که سرچشمه‌‌اش از تحریم‌های خارجی و تنش‌های داخلی برسر درست و غلط بودن چارچوب مدل قرارداد‌ها آب می‌خورد.

ماجرای تحریم‌ها که با دیپلماسی تیم ایرانی به سرکردگی ظریف از میان برداشته شد و با نهایی شدن برجام پرونده این موضوع به شرط متعهد ماندن طرفین معاهده، ختم به خیر شد. اما همچنان بی‌اعتمادی و ترس از نارو زدن در برجام باعث شده تا برخی به ماهیت آن کج‌دارومریز نگاه کنند. تحریم در صنعت نفت یکی از بزرگ‌ترین موانعی بود که صدمات زیانباری را از قبل توقیف شدن تجهیزات، ممنوعیت در صادرات، بایکوت شدن دلارهای نفتی و گازی و… به پیکره نفت ایران وارد کرد. درحال حاضر ایران تمام سعی خود را برآن داشته تا از فرصت پیش آمده در جذب سرمایه‌گذاران خارجی و شرکت‌های بین‌الملل نفتی نهایت استفاده را ببرد تا هم در کنار جذب نقدینگی و پیش بردن پروژه‌های نیمه‌کاره شرایط را برای اشتغال زایی پیمانکاران داخلی و بالابردن دانش و فناوری شان آماده کند.

این درحالی است که با نگاهی به شرکای نفتی ایران می‌توان دریافت همکاری شرکت‌های آمریکایی همیشه با محدودیت‌هایی همراه بوده است. و به نحوی آمریکایی‌ها از حضور در بازار نفت ایران که هر تاجر و بازرگانی برای مشارکت وسوسه می‌کند، دوری می‌کرده‌اند. تا این‌که پس از توافق هسته‌ای و اجرایی شدن برجام ورق برگشت و آمریکایی‌ها را به فکر انداخت تا پاورچین‌پاورچین به بازار نفت ایران نزدیک شوند. حتی مسؤولان ایرانی به این امر چراغ سبز نشان دادند و در سمت‌های مختلف اجرایی نیز بیان کردند که راه برای ورود شرکت‌های آمریکایی باز است.

پیش از رقم خوردن انتخابات آمریکا نیز، دور جدید مذاکرات ایران و شرکت UOP به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های صاحب دانش و فناوری آمریکا به منظور سرمایه‌گذاری و تأمین تکنولوژی‌های نوین در صنعت پتروشیمی چند هفته قبل در حاشیه نمایشگاه پلیمر K آلمان آغاز شد. که این حرکت را می‌توان به فال نیک گرفت.

حال کارشناسان دراین خصوص نظرات متناقضی را بیان می‌کنند اما اگر بنابه پیش‌بینی‌ها ترامپ اگر بخواهد موضع آمریکا را در قبال برجام و ایران تغییر بدهد وضعیت اقتصادی ایران به باتلاقی عمیق تبدیل خواهد شد.

اما در خصوص رویکرد رییس‌جمهور جدید آمریکا آنچه تاکنون بیان شده بی‌اهمیتی وی به مسأله زیست‌محیطی در نتیجه بی‌کلاه ماندن سرسوخت‌های تجدید پذیر و بالا رفتن راندمان اکتشافات در نفت و زغال‌سنگ آمریکا محرز شده است.

هرچند نباید جریان تأثیر انتخابات آمریکا به بازار داخلی کشور را خیلی اغراق‌آمیز تفسیر کرد؛ چراکه خواه‌ناخواه این جریان تا مدتی تأثیر هیجانی بر بازار خواهد داشت اما باید برای واکنش‌های احتمالی در بلند مدت دیپلماسی متفاوتی در پیش گرفت و برای موقعیت‌ها برنامه‌ریزی کرد.

مدیر مشهور نفتی گزینه اصلی وزارت انرژی آمریکا

اما همه این احتمالات و پیش‌بینی‌ها به نحوه چینش ترامپ در مهره‌های اجرایی انرژی آمریکا بستگی دارد.

برخی منابع اعلام کردند که رییس‌جمهور منتخب آمریکا به احتمال زیاد یک مدیر سرشناس نفتی را به عنوان وزیر انرژی این کشور انتخاب خواهد کرد.

براساس گزارش رویترز، کوین‌کریمر، نماینده ایالت داکوتای شمالی در کنگره آمریکا اعلام کرد هارولدهام، مدیرعامل شرکت کانتیننتال‌ریسورسز، از جمله مهم‌ترین گزینههای دونالدترامپ، رییس‌جمهور منتخب آمریکا، برای وزارت انرژی این کشور است.

کریمر گفت: از دید من، به احتمال زیاد، هام این پیشنهاد را دریافت و آن را قبول میکند.

هام که اکنون ٧٠ سال سن دارد، یکی از چهرههای پیشتاز در تولید نفت شیل در آمریکا به شمار میآید و در دهه گذشته به دلیل فعالیت خود در این صنعت، به یکی از ثروتمند‌ترین مردم آمریکا تبدیل شد.

با این همه، کریستین توماس، سخنگوی شرکت کانتیننتال اعلام کرد میان ترامپ و هام هنوز گفتوگویی درباره این مسأله صورت نگرفته است. وی از اظهار نظر درباره احتمال پذیرش این پیشنهاد از سوی هام، خودداری کرد.

اما بد نیست در این میان نگاهی بیندازیم به تأثیر ورود ترامپ در رینگ بین‌المللی نفت.

گزارش یک مؤسسه کارشناسی نشان می‏دهد پیروزی نامزد حزب جمهوریخواه در انتخابات اخیر آمریکا پیامدهای عمدهای برای صنعت نفت و گاز جهان خواهد داشت.

به گزارش پایگاه خبری انرژی ویس، مؤسسه گلوبال‌دیتا اعلام کرد سیاستهای اعلام شده از سوی ترامپ در جریان رقابتهای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا میتوانند در زمینه مقررات، مالیت و فرصتهای سرمایهگذاری، پیامدهایی عمده برای صنعت نفت و گاز جهان داشته باشد.

ویل اسکارگیل، تحلیلگر ارشد نفت و گاز گلوبال دیتا، گفت: نبود برنامه دقیق و نداشتن سابقه شفاف ترامپ در امور دولتی، درباره سیاستهایی که اجرا میشوند و پیامدهای آن‌ها ابهامهایی ایجاد میکند، اما لحن تبلیغهای انتخاباتی او نشاندهنده اولویت داشتن سیاستگذاری انرژی داخلی بر سیاستهای بینالمللی است.

وی افزود: سخنان مطرح شده درباره سیاستهای انرژی داخلی در جریان تبلیغات انتخاباتی حاکی از دورنمایی مثبت برای بخش نفت و گاز است.

به گفته این کارشناس، برخی اخبار منتشر شده درباره همفکری ترامپ با هرولدهام، مدیرعامل شرکت کانتیننتال ریسورسز و از فعالان تولید نفت شیل در آمریکا، و احتمال انتصاب او به عنوان وزیر انرژی این کشور، موارد فوق را تأیید میکند.

با این همه، اسکارگیل یادآور شد که پافشاری بر استقلال انرژی آمریکا و مخالفت با توافقهای بینالمللی در زمینه انرژی میتواند برای پیشرفت صنعت نفت در آمریکا و خارج از این کشور، موانع مستقیم و غیرمستقیم ایجاد کند.

وی گفت: در خارج از آمریکا، انتخاب ترامپ میتواند پیامدهایی عمیق برای فرصت‌های بینالمللی برای سرمایهگذاری در صنعت نفت و گاز داشته باشد.

این کارشناس اعلام کرد مواضع ترامپ درباره مسایل مهم خاورمیانه، ممکن است ابهامهایی درباره سرمایهگذاری در این منطقه ایجاد کند اما سخنان او درباره کاهش تنشهای آمریکا و روسیه، دورنمای همکاری این دو کشور را تقویت میکند.

همزمان با انتخاب «دونالدترامپ» به عنوان رییس‌جمهور منتخب ایالات متحده آمریکا و شوک این انتخاب به بازار طلای سیاه، قیمت اکثر شاخص‌های معتبر نفت‌خام جهان در معاملات منتهی به چهارم نوامبر ۲۰۱۶ با کاهشی بین ۳ تا ۴ دلاری در هر بشکه همراه شده است.

مهر در این خصوص نوشت؛ پس از ثبت رکورد افزایش صادرات نفت‌خام ایران در پسابرجام، این روز‌ها به واسطه کاهش قیمت‌ها رکورد جدیدی برای ارزان‌فروشی نفت ایران و سایر شاخص‌های معتبر جهان به ثبت رسیده است.

مدیریت امور اوپک و ارتباط با مجامع انرژی وزارت نفت، هفته جاری با انتشار گزارشی درباره آخرین وضعیت قیمت‌گذاری نفت خام صادراتی ایران در بازار، اعلام کرد: قیمت نفت خام سبک ایران در هفته منتهی به جمعه (١٤ آبان ماه) با چهار دلار و ٣٨ سنت کاهش، به ٤٣ دلار و ۳ سنت برای هر بشکه رسید.

علاوه بر این، قیمت نفت‌خام سنگین ایران هم با ۴ دلار و ٨٢ سنت کاهش، در محدوده ٤١ دلار و ٨٢ سنت در بازار داد و ستد شده است تا دست‌کم، در طول یک هفته نخست انتخاب ترامپ به عنوان رییس‌جمهور، قیمت طلای سیاه صادراتی ایران در ادامه روند کاهشی قیمت‌ها در بازار، ارزان‌تر شود.

از سوی دیگر، از ابتدای سال ۲۰۱۶ میلادی تاکنون متوسط قیمت هر بشکه نفت‌خام سنگین ایران، به حدود ٣٧ دلار و ٧٤ سنت رسیده است که حدود ۱۲ دلار ارزان‌تر از متوسط قیمت فروش نفت ایران در سال ۲۰۱۵ میلادی است. بر این اساس، از ابتدای سال میلادی تاکنون هم‌‌‌، متوسط قیمت هر بشکه نفت‌خام سبک صادراتی ایران حدود ٣٩ دلار و ٧٨ سنت بوده که حدود ۱۰ دلار ارزان‌تر از قیمت نفت سبک صادراتی ایران در سال ۲۰۱۵ میلادی است.

 

براساس اخبار منتشره درآمد نفتی ایران از مرز ۳۰ میلیارد دلار عبور کرده، این درحالی است که دو هدف اساسی وزارت نفت مبنی بر توسعه میادین غرب کارون و سبقت از قطر در برداشت‌های میادین گاز پارس جنوبی با اقدامات صورت گرفته در آستانه دستیابی هستند. در این میان باید دید شخص درجه نخست آمریکا چه سیاستی در مواجهه با ورود شرکت‌های خارجی به میادین نفتی ایران در پیش می‌گیرد و این امر چه تأثیری در وضعیت صنعت نفت ایران خواهد گذاشت؟