نقش کلیدی زیرساخت‌ها در توسعه معادن

نقش کلیدی زیرساخت‌ها در توسعه معادن محمدقره‌داغلی- بخش معدن به دلیل این‌که سرمایه‌گذاری دیربازده و ریسک‌پذیر است، باید شفافیت در قوانین و مقررات بسیار بالا باشد. یک‌سری قوانین و مقررات برای ورود سرمایه‌گذاران خارجی داریم که سازمان سرمایه‌گذاری خارجی کشورمان مسؤولیت آن را برعهده دارد و یک سری قوانین و مقررات هم برای بخش‌های خاصی […]

نقش کلیدی زیرساخت‌ها در توسعه معادن

محمدقره‌داغلی- بخش معدن به دلیل این‌که سرمایه‌گذاری دیربازده و ریسک‌پذیر است، باید شفافیت در قوانین و مقررات بسیار بالا باشد. یک‌سری قوانین و مقررات برای ورود سرمایه‌گذاران خارجی داریم که سازمان سرمایه‌گذاری خارجی کشورمان مسؤولیت آن را برعهده دارد و یک سری قوانین و مقررات هم برای بخش‌های خاصی است که سرمایه‌گذاران می‌خواهند ورود پیدا کنند.

در بخش معدن قوانین لازم برای سرمایه‌گذاری خارجی وجود دارد و قانون برای هر کسی که فعالیت معدنی می‌کند، الزام آور است اما در این قوانین شفافیت به صراحت دیده نشده، بنابراین می‌تواند شرایط را برای قانون‌گذار سلیقه‌ای کند و در اینجاست که باوجود جذابیت، سرمایه‌گذار خارجی نمی‌تواند ورود پیدا کند.

البته درمورد بخش صنعت در قوانین و مقررات چنین مشکلاتی را نداریم و باز هم فضای کسب و کار بازدارنده است که اجازه نمی‌دهد سرمایه‌گذاران به راحتی برای ثبت قانونی خود ورود پیدا کنند. بنابراین قوانین و مقررات برای سرمایه‌گذار خارجی باید قطعاً حساب شده باشد، زیرا به همین دلیل است که ما جذابیت را برای ورود سرمایه‌گذاران خارجی از دست می‌دهیم.

زمانی که امروز نمی‌توانیم سوئیفت و جابه‌جایی پول را به راحتی داشته باشیم، برای یک سرمایه‌گذار خارجی قابل قبول نیست که از طریق سیستم صرافی، سرمایه خودش را وارد و برای خروجش هم شرایطی وجود ندارد که بتواند به راحتی سرمایه‌‌اش را خارج کند.

ما نیازمند آن هستیم که در فضاهای کسب و کار و شرایط جذب سرمایه‌گذار خارجی اصلاحات لازم را داشته باشیم. فقط قانون سرمایه‌گذاری خارجی نیست که می‌تواند محیط را برای سرمایه‌گذاری مهیا کند، بلکه فضای کسب و کار و اجرای قانون است که باید روان‌سازی شود. ما باید زیرساخت‌ها را آماده کنیم تا شرایط برای حضور سرمایه‌گذاران خارجی مهیا شود و با توجه به این‌که فضای سیاسی کشورمان آرام و روبه بهبود است، باید زیرساخت‌ها را برای جذب سرمایه‌های بزرگ آماده کنیم، زیرا زیرساخت‌ها برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی مشکل دارد.

ایجاد زیرساخت‌های معدنی کشور از اولویت‌های دولت است

اسحاق‌جهانگیری، معاون‌اول رییس‌جمهوری گفت: ایجاد زیرساخت‌های بخش معدنی در مناطق مختلف کشور از اولویت‌های دولت به شمار می‌رود.

جهانگیری با بیان این‌که ایجاد امکانات زیربنایی در این بخش می‌تواند صنعت معدن کشور را فعال کند، افزود: پیش‌بینی شده است با توجه به اهمیت صنعت معدن در کشور بودجه‌های سالانه‌ای به همین منظور به تصویب برسد.

وی گفت: جمهوری اسلامی ایران خوشبختانه از پتانسیلهای بسیار بالایی در بخش معدن برخوردار است و مطالعات زمین‌شناسی موجب اکتشاف و شناسایی منابع و معادن بسیار غنی در نقاط مختلف کشور شده است.

جهانگیری یادآوری کرد: کشور ما هم از نظر وجود معادن بسیار غنی در جهان از موقعیت ممتازی برخوردار است و هم از کارشناسان و نیروهای تحصیلکرده بسیار خوبی برخوردار است که به همین دلیل باید امر توسعه این بخش در کشور به‌طور جدی دنبال شود.

وی با بیان این‌که، ایران در زمینه داشتن معادن غنی فلزاتی چون آهن، روی و مس در جهان بی‌نظیر است، گفت: برای توسعه بخش معدن در کشور باید زمینه حضور بخش خصوصی را در این امر فراهم ساخت.

جهانگیری یکی از رشته‌های مهم توسعه صنعتی ایران را صنعت معدنی عنوان کرد و افزود: در زمینه توسعه صنایع فولاد در کشور اقدامات ارزنده‌ای صورت گرفته که این امر با توجه به آن‌که کمربند مس از کشورمان عبور کرده می‌تواند در بخش مس و حتی فلزاتی چون روی نیز انجام گیرد.

تکمیل زیرساخت‌ها در توسعه معادن نقش اساسی دارند

جعفر سرقینی، معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت معتقد است که: تکمیل زیرساخت‌ها در توسعه معادن نقش اساسی داشته و اگر این زیرساخت‌ها فراهم نشود نمی‌توانیم به توسعه معادن برسیم.

 سرقینی با بیان این مطلب افزود: بسیاری از معادن دنیا به خاطر عدم دسترسی به زیرساخت‌ها هرگز راه‌اندازی نشده‌اند و این موضوع برای معادن کوچک مقیاس که توانایی مالی کم‌تری دارند، مهم است.

به گفته سرقینی؛ به‌طور عمده چون معادن در نقاط دور افتاده قرار گرفته ما ناگزیر از رساندن زیرساخت‌ها به این مناطق هستیم چراکه هیچ معدنی را ما در اطراف شهر‌ها نداریم.

وی افزود: معادن بزرگ برای تأمین زیرساخت‌ها و زیربنا‌ها مشکلی نداشته و خودشان در این امر مهم سرمایه‌گذاری کلان نموده و راه، جاده و بقیه زیرساخت‌ها را به سرعت فراهم می‌کنند. اما وظیفه حاکمیتی دولت برای معادن کوچک مقیاس به منظور تأمین زیرساخت‌ها می‌باشد

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: همه ساله برای این موضوع بودجه‌ای در نظر گرفته شده که متأسفانه هر روز این بودجه کم‌تر می‌شود به‌طوری که سال گذشته از ۸۰ میلیارد تومان اعتباری که در برنامه دیده شده بود تنها دو میلیارد تومان به دست مجریان رسیده که این ناکافی است.

سرقینی در ادامه خاطرنشان کرد: قبل از این‌که بودجه لازم برای تکمیل زیرساخت‌های لازم در معادن به روسای سازمان صنعت، معدن و تجارت استان‌ها واصل شود آنها می‌توانند با انجام مدیریتی مناسب نسبت به تجمیع معادن اقدام نموده تا بودجه اختصاص یافته در زیرساخت‌ها متمرکز شده در مجموعه‌های معدنی صرف شود.

وی تصریح کرد: طبیعی است که مسیرهای معدنی که ۵ تا ۶ معدن در آن استقرار یافته نسبت به مسیری که تنها یک معدن در آن وجود دارد از اولویت بیش‌تری برای تخصیص بودجه برای تکمیل زیرساخت‌های مربوط به آن برخوردار است.

سرقینی با آوردن شاهد مثالی در این خصوص گفت: در معدن سیماندو در گینه گوناکری که ۲۰ سال قبل کشف شده و یکی از ۵ معدن بزرگ سنگ آهن دنیا به حساب می‌آید، به دلیل عدم وجود زیرساخت‌های مناسب هنوز راه‌اندازی نشده است. به‌طوری که در این مدت شرکت‌های بزرگ معدنی به دفعات مختلف استقبال نموده اما به دلیل این‌که ۱۴۰۰ الی ۱۵۰۰ کیلومتر راه‌آهن نیاز دارد آن را ر‌ها کرده‌اند. همچنین در گینه گوناکری بخشی از ماده معدنی «بوکسیت» به دلیل این‌که در ۴۰۰ کیلومتری بندر قرار دارد و فاقد زیر ساخت است هنوز بلا استفاده مانده است.

دولت زیرساخت‌های مورد نیاز معدن را فراهم کند

رضا اشرف سمنانی، رییس اتحادیه حفاران غیرنفتی درباره زیربناهای مورد نیاز معدن اعلام کرد: یکی از اساس کار معادن موضوع حمل و نقل این مواد است. ما به‌طور کلی به جابه‌جایی ۷۰۰، ۸۰۰ میلیون تن معدنی نیاز داریم. اما برای کشور بزرگی مانند ایران و جابه‌جایی‌هایی که پراکنده است نیاز بیش‌تری به زیرساخت‌های حمل و نقل وجود دارد.

به گفته اشرف سمنانی، به هرحال همه معادن هم نزدیک آب نیستند که بشود حمل و نقل دریایی آنها را جابه‌جا کرد. از طرفی هم حمل و نقل جاده‌ای برای تولیدکننده‌ها اصلاً صرفه اقتصادی ندارد.

او ادامه داد: اصولاً کشورهای بزرگ حمل و نقل مواد معدنی شان را از طریق دریا انجام می‌دهند. حتی الان ظرفیت‌های ۴۰۰ هزار تن ساخته‌اند تا هزینه حمل و نقل به شدت پایین بیاید. کشورهایی مانند هند و چین از این قبیل امکانات برای جابه‌جایی محصولات معدنی‌شان استفاده می‌کنند. به این ترتیب ایران که برای جابه‌جایی نمی‌تواند به حمل و نقل دریایی تکیه کند، حمل و نقل جاده‌ای هم با میزان تلفات و نابسمانی‌‌اش اصلاً کشش ندارد، بنابراین تنها حمل و نقل ریلی باقی می‌ماند که متأسفانه راه‌آهن ایران اصلاً چنین ظرفیتی ندارد.

رییس اتحادیه حفاران غیرنفتی همچنین اضافه کرد: در تمام کشورهای دنیا با آمایش سرزمین می‌بینند که کشورشان چه استعدادهایی دارد و آن استعداد‌ها را شکوفا می‌کنند. حالا هم استعداد ایران همین معادن هستند. باید برای شکوفایی آن اقداماتی هم انجام داد. بنابراین باید سعی شود زیربنا‌ها را جایی برد که ذخایر بزرگ وجود دارند و حمل و نقل بار باید در همان مسیر باشد. اگر این طور نباشد قیمت ماده گران می‌شود.

اشرف سمنانی همچنین تأکید کرد: حتی ماده‌ای داریم که حمل و نقلش از هزینه خودش بیش‌تر می‌شود. الان که اقتصاد مقاومتی و موضوع جایگزینی معدن به جای نفت مطرح می‌شود باید زیرساخت‌های مورد نیاز معدن هم در اولویت قرار بگیرد. از طرفی نمی‌شود هر بخشی خودش به تنهایی پول بدهد و هزینه کند. باید از منابع دولت‌ها زیربنا‌ها را ساخت. یا اگر دولت پول ندارد از طریق فاینانس و سرمایه‌گذار خارجی و بخش خصوصی انجام شود.

 

براساس صحبت‌های این فعال بخش معدن، برای توسعه بخش معدن و برای صادرات محصولات معدنی، محصولات فراوری شده و نیازهای داخلی خیلی تعیین کننده شده است. سیستم حمل و نقل باید خودش را تجهیز کند. او ادامه داد: این اقدامات جز وظایف دولت است. باید سیستم متمرکز باشد و دولت می‌تواند با برنامه‌ریزی‌های لازم این زیرساخت‌ها را انجام دهد. بخش خصوصی هم می‌تواند در توسعه حمل و نقل وارد شود. بسترسازی و تشویق و برنامه‌ریزی این کار باید برای کلان مدیریت انجام شود. وگرنه در برنامه‌های آینده در بخش معدن دچار مشکل می‌شویم. منابع سرمایه‌گذاری را نمی‌توان به بخش خصوصی انتقال داد. مثلا فردی می‌خواهد کارخانه تأسیس کند. او دیگر نمی‌تواند هزینه تأمین برق و جاده و زیرساخت‌ها را هم خودش بپردازد. اگر این چنین باشد تولید و بخش خصوصی به جایی نمی‌رسند.