ایران قطب درمان آلزایمر دنیا می‌شود

    محقق ایرانی برنده جایزه جهانی، باتوجه به تحقیقات موفقیت‌آمیز در زمینه درمان آلزایمر پیش‌بینی کرد که ایران تا ۵ الی ۶ سال آینده به قطب درمان آلزایمر درجهان تبدیل می‌شود. به تازگی جایزه‌ای از سوی مجمع جهانی آلزایمر در آمریکا به یک محقق برجسته ایرانی اعطا شده است. این جایزه به دلیل تحقیقات […]

 

 

محقق ایرانی برنده جایزه جهانی، باتوجه به تحقیقات موفقیت‌آمیز در زمینه درمان آلزایمر پیش‌بینی کرد که ایران تا ۵ الی ۶ سال آینده به قطب درمان آلزایمر درجهان تبدیل می‌شود.

به تازگی جایزه‌ای از سوی مجمع جهانی آلزایمر در آمریکا به یک محقق برجسته ایرانی اعطا شده است. این جایزه به دلیل تحقیقات کوروش شاهپسند روی آلزایمر به وی اعطا شده است. وی اخیراً به عضویت هیأت علمی پژوهشگاه رویان درآمده است.

این دانش‌آموخته پسادکتری دانشکده پزشکی هاروارد در زمینه سازوکار بروز آلزایمر تحقیقاتی انجام داده تا در راستای درمان این بیماری و پیشگیری از ابتلا به آن گام ‌بردارد. به صورت کلی می‌توان گفت این جایزه ۱۰۰هزار دلاری، هر ساله به تحقیقاتی اعطا می‌شود که در آینده حرفی برای گفتن در زمینه درمان آلزایمر داشته باشند.

شاه پسند، در گفت‌و‌گو با مهر به اقدامات خود در راستای تحقیق روی آلزایمر پرداخت و عنوان کرد که ایران می‌تواند قطب آلزایمر در جهان شود به‌طوری که کشورهای پیشرفته محتاج کشور ما برای درمان شوند.

مشروح گفت‌و‌گو با این محقق به شرح زیر است:

با توجه این‌که تحقیقات یک ایرانی در حوزه آلزایمر منجر به این شده است که یک جایزه معتبر جهانی به آن اختصاص یابد، آیا با ادامه این مسیر تحقیقاتی می‌توان پیش‌بینی کرد که ایران قطب آلزایمر در جهان شود؟

لازم است در اینجا از جایزه‌ای که مجمع جهانی آلزایمر به بنده اعطا کرد بگویم. در سال ۲۰۱۵ پروفسور «کن‌پینگ‌لو»، استاد من در هاروارد، گرنت تحقیقاتی مؤسسه آلزایمر آمریکا را اخذ کرد ولی امسال از این رقابت جای ماند و بحمدا… بنده موفق به کسب آن شدم. این جایزه از نظر مالی که ۱۰۰ هزار دلاری است پول زیادی نیست ولی اعتبار علمی زیادی را برای فرد و مرکز تحقیقاتی به دنبال خواهد داشت. این جایزه خیلی رقابتی است، زیرا از تمام دانشگاه‌های اروپا استرالیا، ژاپن و…طرح‌های پژوهشی به این مرکز ارسال می‌شود که بعد از بررسی تنها به ۵درصد از طرح‌ها، این جایزه اعطا می‌شود. این جایزه سالانه است و رقابت فشرده و وحشتناکی دارد به‌طوری که در سال قبل از کشورهای اروپایی هیچکس نتوانسته بود این جایزه را دریافت کند.

معمولاً کسانی که این جایزه را دریافت می‌کنند، سال‌های سال تحقیق کرده‌اند تا به نتیجه رسیده‌اند.

در این طرح ما عامل مرگ سلولی را پیدا کرده بودیم که شکل خاصی از پروتئین تائو است و باعث مرگ سلول‌‌ها می‌شود. دلیل این مرگ سلولی را در قالب طرح به این مجمع جهانی آلزایمر ارایه کردیم که خوشبختانه مورد قبول واقع شد و من این جایزه را دریافت کردم.

اگر بتوانیم این مسیری که در پیش گرفته‌ایم را با همین سرعت ادامه دهیم می‌توانم به جرأت بگویم که ایران در دنیا حرفی برای گفتن در راستای درمان آلزایمر خواهد داشت. در واقع اگر به همین شکل پیش برویم حتماً‌ بدون شک ایران می‌تواند یکی از قطب‌های مهم دنیا در زمینه آلزایمر و درمان آن باشد.

به نظر می‌رسد رسیدن ایران به جایگاهی که بتواند قطب آلزایمر در جهان شود از نظر شما امکان‌پذیر است، آیا می‌توانید تخمین بزنید که چه زمانی این موضوع محقق می‌شود؟

من هنوز ۵ ماه است که به ایران آمده‌ام و نمی‌توانم راجع به سرعت تحقیقات ایران نظر بدهم که با چه سرعتی جلو می‌رود. اگر در آمریکا بودم می‌توانستم بگویم تا چند سال دیگر می‌توانم به کجا برسم ولی در ایران سخت است.

امیدوارم که طی ۵ الی ۶ سال آینده انشاا… اعتبار خوبی برای ایران در زمینه آلزایمر کسب کنیم. به‌طور تقریبی و تخمینی می‌توانم بگویم که ایران تا ۵ الی ۶ سال آینده به قطب آلزایمر در دنیا تبدیل می‌شود. در واقع ایران دستاوردهای مهم و بزرگی در این زمینه خواهد داشت به‌طوری که خیلی از کشور‌‌ها نیازمند ما می‌شوند.

بیماری آلزایمر امروزه به یک بحران تبدیل شده و بسیاری از خانواده‌ها را درگیر خود کرده از آنجا که تاکنون هیچ درمان قطعی برای این موضوع در هیچ جای دنیا ارایه نشده است انجام تحقیقات امیدبخش مانند پروژه شما از درجه اهمیت بالایی برخوردار است. لطفاً توضیح دهید که ایده این تحقیق چگونه به ذهنتان رسید و پروژه چگونه شکل گرفت؟

ایده من که در مورد یافتن مکانیسم جدیدی در زمینه فعل و انفعالات مرتبط با بروز آلزایمر در سلول‌های عصبی بود از همان زمانیکه در مقطع کارشناسی ارشد در حال تحصیل بودم به ذهنم رسید و در راستای پیگیری ایده خود تحقیقاتی را از کشور ژاپن آغاز کردم. بعد‌‌ها که برای دوره پسا دکتری به ‌هاروارد رفتم به واسطه این یافته‌هایم در زمینه آلزایمر، مسیر تیمی که در همین خصوص در هاروارد در حال مطالعه بود تغییر کرد.

بر همین منوال تیم بزرگ‌تر شد تا جایی که مشتمل بر ۲۴ نفر از برجسته‌ترین‌های دنیا در آن فعالیت می‌کردند. یکی از افرادی که در این تحقیقات حضور داشت، رییس دانشگاه ‌هاروارد از برجسته‌‌‌ترین جراحان مغز و اعصاب جهان پروفسور آلوارو پاسکال لئون بود. همچنین دانشمندانی از سراسر دنیا، فلوریدا، ژاپن، اروپا، آمریکا و… در این تحقیق حضور داشتند. بیشتر در این تحقیقات آسیب‌های مغزی را مورد مطالعه قراردادیم.

آیا آماری در خصوص افراد مبتلا به آلزایمر در دنیا و ایران وجود دارد؟

به صورت کلی آماری نداریم ولی در آمریکا شایع‌‌‌ترین بیمار عصبی آلزایمر است. البته در ایران هم شایع شده و در حال افزایش است. در ایران آمار دقیق وجود ندارد زیرا به هیچ عنوان سابقه بیماری‌های یک فرد در یک پرونده به صورت مشخص وجود ندارد که بتوانیم آن را برآورد کنیم.

در آمریکا اطلاعات بیماری یک فرد در یک پرونده‌ای مجازی ثبت می‌شود. اگر در ایران این رویه پیش گرفته شود می‌توانیم آمار داشته باشیم و به واسطه آن، می‌توانیم از آلزایمر و خیلی از بیماری‌های دیگر جلوگیری کنیم.

با توجه به این‌که پیشنهاداتی از کشورهای خارجی برای اقامت و تدریس به شما داده شده است، آیا قصد دارید با وجود این پیشنهادات در ایران بمانید؟

فعالیت‌هایم طوری نیست که بخواهم دائماً در ایران بمانم. بلکه باید بخشی از سال را در جای دیگری غیر از ایران باشم.

آیا تا کنون اقداماتی از سوی مسؤولان برای ماندن شما و ادامه فعالیت‌های تحقیقاتی‌تان در کشور انجام شده است؟

طی جلسه‌ای که با معاون علمی و فن‌آوری ریاست جمهوری داشتم خواسته‌های خود را مطرح کردم. البته پیشنهاداتم حتی نزدیک به پیشنهاداتی نیست که دانشگاه‌های خارجی به من داده بودند. انتظار ندارم که دولت ایران برای من پیشنهاداتی مثل قطر بدهد زیرا عملی نیست ولی امیدوارم شرایط برای تحقیق و زندگی تا حد امکان تلطیف شود. در کل علاقه خاصی به ایران دارم و علاقه‌مندم که بمانم چون کشورم هست و دلتنگش می‌شوم.

به صراحت می‌توانم بگویم که معاون علمی و فن‌آوری نیز مصمم در پیشبرد اهداف و ارتقای جایگاه علمی کشور است و امیدوارم که بتوانم در این راستا اثرگذار باشم و در ایران بمانم.

پس به نظر می‌رسد ماندن شما در ایران شرط دارد؟

بله، به عنوان یک محقق نیاز دارم که بتوانم تحقیقات خود را در سطحی قابل قبول به پیش ببرم که به‌نظر می‌رسد این امر در ایران عملی باشد. به‌ویژه با تمهیداتی که بنیاد ملی نخبگان و پژوهشگاه رویان فراهم آورده‌اند، این مهم قابل انجام خواهد بود.

اگر این شرایط فراهم نشود در جای دیگری به غیر از ایران مشغول به‌کار می‌شوید؟

اگر هم این شرایط برایم فراهم نشود سعی می‌کنم بمانم چون دوست دارم که با چنگ و دندان در ایران به فعالیت بپردازم ولی اگر شرایط خیلی سخت شود شاید پاره‌وقت در ایران کار کنم. در هر صورت اولویت و ارجحیت من ایران است چون خودم را مدیون کشورم می‌دانم.

 

در آن زمان شهیدانی برای امنیت و سربلندی کشور جان دادند و از آن‌جا که دایی من هم شهید شده بود این موضوع را با تمام وجود حس می‌کنم به همین دلیل است که سعی می‌کنم در هر صورت ایران را برای فعالیت‌هایم انتخاب کنم.