مرضیه نیکخواه ـ برای هر کار اقتصادی نیاز به سرمایه‌گذاری است اما در کشوری که تورم آن بسیار بالاست آیا می‌توان سرمایه‌گذاری پیدا کرد؟ در کشوری هستیم که بسیاری از واحدهای تولیدی تعطیل شده‌اند و بسیاری از آنان نیز در شرف تعطیلی هستند! علل بسیاری برای این امر وجود دارد، از وضعیت خراب اقتصادی تا […]
مرضیه نیکخواه ـ برای هر کار اقتصادی نیاز به سرمایه‌گذاری است اما در کشوری که تورم آن بسیار بالاست آیا می‌توان سرمایه‌گذاری پیدا کرد؟ در کشوری هستیم که بسیاری از واحدهای تولیدی تعطیل شده‌اند و بسیاری از آنان نیز در شرف تعطیلی هستند! علل بسیاری برای این امر وجود دارد، از وضعیت خراب اقتصادی تا ناتوانی در پرداخت وام‌های سنگین؛ از دلالان تمام حوزه‌های اقتصادی تا سود بالای بانکی، همه و همه باعث می‌شوند تا امید برای سرمایه‌گذاری بسیار کم شود. تصور کنید که شما دارای چندین میلیارد تومان برای سرمایه‌گذاری هستید، آیا حوصله پرداخت مالیات، سر و کله زدن با کارگر، پیدا کردن بازار فروش و… را در شرایطی که می‌توانید به راحتی پول خود را در بانک سپرده کنید و سود هنگفت دریافت کنید، دارید؟ البته اینها تمام داستان نیست و مهم‌ترین دلیلی که امید را از سرمایه‌گذار می‌گیرد، وجود دلال است! در واقع در اقتصاد تورمی، دلالی جای سرمایه‌گذاری را می‌گیرد. پرداختن به دلایل و ریشه‌های خروج سرمایه مهم‌تر از مقاصدی است که این سرمایه‌ها به آن سمت می‌روند. وقتی سرمایه در حال خروج از کشور است چه فرقی می‌کند که به ترکیه می‌رود یا امارات و ارمنستان؟ پرداختن به دلایل این فرار سرمایه است که ما را به مقصود نزدیک‌تر می‌کند و فعلاً ایران کشور سرمایه‌گریز شده است.
از سرمایه‌گذاری تا سرمایه‌گریزی!
مسئله فرار سرمایه از کشور هر روز ابعاد تازه‌ای به خود می‌گیرد. از بخش مسکن و خرید خانه در کشور‌های همسایه تا انتقال تولیدی‌های کوچک از داخل کشور به کشور‌های همجوار و مهاجرت بزرگ فعالان استارت‌آپی به امارات و ترکیه بگیر، تا تبلیغات بزرگ وزیر بهداشت سابق که حالا در عمان، کلینیک و بیمارستان چشم‌پزشکی می‌سازد، همگی بخشی از فرار سرمایه‌ها و مسیر‌هایی هستند که آنچه باید به خانه روا باشد به کام همسایگان شده است. در چنین شرایطی حالا خبر‌هایی درباره خروج سرمایه‌های خرد برای سپرده‌گذاری در بانک‌های ترکیه نیز به گوش می‌رسد. در دی ماه سال ۱۴۰۱، مدیرعامل انجمن بازرگانی ایران و کانادا خبر داد که براساس برآورد‌‌ها در ۱٫۵ سال اخیر فعالان بخش صنعت و تجارت ایران تا ۷۰ میلیارد دلار سرمایه به شکل کارخانه و ملک از ایران خارج کرده و به کانادا برده‌اند!
علل فرار سرمایه از کشور
در همین رابطه، هادی حق‌شناس؛ اقتصاددان و استاد دانشگاه، اما درباره این فرار سرمایه از کشور معتقد است که «فرار سرمایه از اقتصاد ایران با این تراز بازرگانی کمی معنا و مفهوم متفاوتی دارد. فرار سرمایه دیگر در مقوله واردات و صادرات نمی‌گنجد و اسمش مشخص است فرار سرمایه است که این فرار به دلایل مختلف صورت می‌گیرد. مهم‌ترین دلایل، سیاسی یا نااطمینانی است که موجب فرار سرمایه می‌شود. وقتی موضوع تحریم مطرح است نااطمینانی در کشور ایجاد می‌کند و سرمایه به جای ورود به کشور از کشور خارج شده و در کشور‌های دیگر سرمایه‌گذاری می‌شود. در ایران متغیر سیاسی اثرگذار است چون به لحاظ اقتصادی سرمایه‌گذاری در ایران به دلیل تورم مقرون به‌صرفه است. درست است تورم به ضرر مصرف‌کننده است، اما تورم به نفع تولیدکننده است که کالا را به ویژه کالای خارجی را تولید کند و بفروشد. در مجموع فرار سرمایه ناشی از متغیر‌های اقتصادی و سیاسی است، اما در ایران عمدتاً به دلایل سیاسی و نااطمینانی رخ می‌دهد.» وی در گفتگو با سایت اقتصاد۲۴، می‌افزاید: «نکته دوم این است که در ایران اکنون بستر و شرایط سرمایه‌گذاری برای رسیدن به سود بسیار قابل‌توجه است، یعنی در امروز ایران چه در بخش مسکن و چه بخش‌های تولیدی اگر سرمایه‌گذاری شود، سود آن از کشور‌های همسایه و همجوار بیشتر خواهد بود. آنچه که سرمایه‌گذاری را در ایران مورد تردید قرار می‌دهد، مسئله پیش‌بینی‌پذیر نبودن سرمایه‌گذاری است. مثلاً سرمایه‌گذاری که در زمینه مرغ یا تخم‌مرغ سرمایه‌گذاری می‌کند به ناگهان به دلیل تنظیم بازار صادرات آن ممنوع می‌شود. در نتیجه کسی که در این بخش برای صادرات سرمایه‌گذاری کرده با مشکل مواجه می‌شود و همین موضوع می‌تواند در بخش‌های مختلف هم، چون صنایع ساختمان مثل کاشی و سیمان باشد یا در بخش‌های دیگر رخ بدهد.»
دیدگاه بسته شده است.