سرانجام تولید و واردات خودروهای برقی به کجا رسید؟

مهدی قره‌داغلی -ورود خودروهای برقی از اصلی‌‌ترین وعده‌های وزیر فعلی صمت بوده و از ابتدای سکانداری خود در وزارت صنعت،معدن‌وتجارت تمام تمرکز خود را بر روی تولید خودروی برقی گذاشته و علاوه بر تولید، در امر واردات خودرو نیز نگاه ویژه‌ای به واردات خودروهای برقی دارد. اما در این حال که واردات و تولید خودروهای برقی می‌تواند گام بزرگی در صنعت حمل‌ونقل کشور باشد، این موضوع را نیز باید در نظر گرفت که صرفاً فقط خودروی برقی تولید و واردات آن نیست و باید زیرساخت‌های آن نیز در سطح کشور ایجاد شود که یکی از آن‌ها نصب شارژرهای با سرعت بالا، تأمین قطعات و ورود تکنولوژی‌های مربوط به آن است. از طرف دیگر نیز همه صنف تعمیرکاران کشور هنوز درگیر تعمیرات خودروهای چند دهه قبل هستند و کمبود نیرو‌های متخصص در این حوزه نیز از اصلی‌‌ترین دغدغه‌های خودروی برقی می‌باشد که وزیر محترم صمت نیز باید نگاه ویژه‌ای به آن داشته باشد. به گزارش مناقصه‌مزایده، در همین خصوص عباس علی‌آبادی؛ اظهار داشت: باید خودرو‌های سنتی که با سوخت فسیلی کار می‌کنند را بهبود دهیم، اما نباید در این بخش سرمایه‌گذاری گسترده کنیم. دوره در حال ورود به یک دوره تازه، یعنی استفاده از خودرو‌های برقی و هوشمند است. امیدواریم در سال آینده سطحی از هوشمندی را در خودرو‌های داخلی هم داشته باشیم. در حوزه خودرو‌های برقی با توجه به ظرفیت‌های دانش‌بنیان کشور، می‌توانیم تحول را از جایی شروع کنیم که دنیا تازه شروع کرده و در این حوزه خیلی عقب نیفتادیم. وی ابراز امیدواری کرد که به‌زودی حمل‌ونقل عمومی در تهران برقی شود و گفت: این موضوع اثرات مثبت زیست‌محیطی هم دارد. در حال‌حاضر نصب شارژر‌‌ها شروع شده و در حال توسعه زیرساخت‌‌ها هستیم. احتمالاً در همین هفته‌های اول آذرماه تاکسی‌های برقی به‌تدریج وارد تهران می‌شود. در مجموع مقرر شده تا آخر سال ۱۰۰ هزار تاکسی برقی در شهر‌های بزرگ داشته باشیم. همچنین به گفته این مقام مسئول، چند نمونه خودروی برقی داخلی هم تولید شده که پیش‌بینی می‌شود در نیمه اول سال بعد، این خودرو‌‌ها نیز عرضه شوند. علی‌آبادی؛ در ادامه با اشاره به اینکه باتری خودرو‌های برقی نسبتاً گران است، تصریح کرد: بر این اساس مقرر شده تعرفه‌ واردات باتری‌‌ها به حداقل برسد. البته برای تاکسی‌ها، سهم قابل‌توجهی از هزینه‌ها را دولت پرداخت می‌کند. مقرر شده وزارت نفت هزینه حدود ۱۰ هزار و ۵۰۰ دلار سهم باتری را از محل سوخت صرفه‌جویی شده کمک کند. وزیر صمت، در ادامه با بیان اینکه به جای خودرو‌های بنزینی باید بیشتر تمرکز خود را روی خودرو‌های برقی و هوشمند بگذاریم، تصریح کرد: در نروژ بیش از ۸۰ درصد خودرو‌‌ها برقی شده و در چین تقریباً همه حمل‌ونقل عمومی و تقریباً ۳۰ تا ۳۵ درصد خودرو‌های مردم نیز برقی شده است. باید بیشتر انرژی خود را صرف کنیم که در این پدیده از دنیا عقب نمانیم و با دنیا همراه شویم. خودرو‌های بنزینی هم در برنامه جلو می‌روند، اما باید تمرکز ما بر خودرو‌های آینده باشد. سیاست ما نباید این باشد که خودرو‌های بنزینی را حتماً داخلی کنیم، چون این‌‌ها گذرا هستند؛ بنابراین باید به سمت داخلی‌سازی قسمت‌هایی که خلق فناوری می‌کنند، حرکت کنیم. علی‌آبادی؛ همچنین بیان داشت: در مورد واردات خودروی کارکرده، نگرانی برای تخصیص ارز وجود دارد، اما این موضوع رفع خواهد شد، ممکن است واردات این خودرو‌‌ها باعث افزایش مطالبات ارزی شود که باید از ارز‌های با منشأ خارجی برای اینکار استفاده کرد و بانک مرکزی در حال بررسی موضوع است. وی ادامه داد: ما به سمت خودرو‌های نسل جدید در حرکت هستیم، خودرو نباید دغدغه مردم باشد و باید به وفور تولید شود و مردم بتوانند خودشان از بین مدل‌های مختلف انتخاب کنند.۳۶ خودروساز داریم که به نظرم این کار خودروسازی نیست، بلکه خودروبازی است، چون مقیاس‌های تولید برای هیچ‌کدام از آن‌‌ها محقق نشده است. وی درخصوص وضع تولید و عرضه خودرو در کشور، گفت: زیرساخت خودروی برقی در کشور ما کاملاً فراهم است، چون همه نقاط کشور برق دارد و ما در منطقه شرایط خوبی برای توسعه خودرو‌های برقی داریم، این اقدام هم از نظر اقتصادی و هم از نظر زیست‌محیطی کاملاً در دنیا جا افتاده و مثلاً در نروژ ۸۰ درصد خودرو‌‌ها برقی هستند یا در چین تمام حمل‌ونقل عمومی برقی است. وی عنوان کرد: شارژر‌های سریع می‌توانند در کمتر از ۱۵ دقیقه یک خودرو را شارژ کنند و ما در تهران ۷۰ شارژر نصب کردیم تا پایان امسال در کل کشور پنج هزار شارژر ایرانی نصب خواهد شد. او ادامه داد: کشته‌های حوادث رانندگی فقط به‌خاطر کیفیت خودرو نیست، بلکه وضعیت جاده‌ها و فرهنگ رانندگی هم اثر‌گذار است، درخصوص کیفیت خودرو، ما استاندارد‌های ۸۵گانه نظیر روشنایی روز گذاشتیم که خیلی هم برای کشور ما کاربردی نیست، اما درباره استاندارد‌های مهم در ایمنی تکلیف کرده‌ایم که جدای از قیمت خودرو باید برای همه محصولات به صورت کامل و با کیفیت بالا، رعایت شود.  وزیر صمت، درخصوص کمبود لاستیک، تأکید کرد: ما هفته گذشته به اندازه نیاز سه ماه کشور لاستیک توزیع کردیم و به وفور لاستیک وجود دارد، اما تقاضای کاذب داشتیم و ذخیره در خانه‌ها انجام می‌شد. تعرفه لاستیک را اصلاح کردیم تا قاچاق کم شود و قیمت کارخانه را هم تغییر دادیم تا تولید افزایش یابد. همچنین منوچهر منطقی؛ معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صمت، درخصوص چگونگی دانش‌بنیان کردن صنعت خودرو، گفت: در این زمینه چهار مرحله وجود دارد در مرحله نخست باید به یکپارچه‌سازی محصولات مونتاژ و قطعه‌سازی توجه کرد. وی افزود: در مرحله دوم طراحی قسمت‌هایی از محصولات است به این صورت که مثلاً یک خودرو مصرفش بالاست آیا می‌توان یک موتور با مصرف کمتر طراحی و بر روی خودرو قرارداد یا خیر ! در مرحله سوم طراحی یک محصول جدید مطرح است که اتفاقاً ما طراحی‌های مشترکی با مجموعه‌های جهانی داریم که این موضوع نشان از توانمندی بالای ماست. معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صمت، تصریح کرد: در مرحله چهارم صنعت خودرو به درجه‌ای می‌رسد که توانمندی طراحی اجزا خودرو را پیدا کرده و می‌تواند محصول مستقل طراحی کند. این محصول مستقل علاوه بر بازار داخل وارد بازارهای جهانی هم می‌شود. منطقی؛ گفت: دانش‌بنیان شدن از مرحله سه به بعد است که اتفاق می‌افتد به عبارتی مرحله یک تکنسین محور و مرحله دوم مهندسی محور است که در این مرحله‌ها هنوز به دانش‌بنیان بودن نرسیده‌ایم اما مرحله سوم دیگر دانش‌بنیان است چون شما می‌توانید محصول را از مرحله تحقیق و توسعه تولید کنید اگر چه شریک دارید اما می‌توانید محصول جدید عرضه کنید. بنابراین اگر ما می‌خواهیم وارد دانش‌بنیان شویم باید وارد مرحله سوم شده باشیم. وی در ادامه، اضافه کرد: در حال‌حاضر بحث خودروهای فسیلی با سوخت فسیلی کم‌کم از رده خارج می‌شود و پیش‌بینی‌‌ها بر این است تا ۲۰۵۰ همه کشور‌ها به سمت خودروهای برقی بروند. اما صرفاً برقی‌سازی نیست، بلکه خودرو‌ها با هم می‌توانند تبادل اطلاعات داشته باشند. منطقی؛ با اعلام اینکه در این افق جدید دیگر ما نباید آن مسیر قبلی را تکرار کنیم، گفت: در مسیر قبلی ما سی‌کی‌دی دریافت و قطعه‌سازی می‌کردیم و در نهایت به ۱۰ تا ۱۴ درصد ارزش‌افزوده می‌رسیدیم. در بخش طراحی اجزا هم به ۵۰ درصد می‌رسیدیم. امروز باید از مرز ۵۰ درصد عبور کنیم اما چگونه؟ معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صمت، افزود: ما یک‌سری مزیت‌هایی داریم به نحوی که در خودروهای جدید موضوع فناوری‌‌هایی هست عمدتاً بر مبنای الکترونیک و بخش‌های مهندسی برق تولید شده‌اند در سیستم‌های ارتباطی، فناوری اطلاعات و نهایتاً فناوری سیستم‌های کنترل اتوماتیک نیز اقدامات مناسبی صورت گرفته است که این موضوع نشان می‌دهد ما در این زمینه توانمندی فوق‌العاده خوبی داریم. به گفته منطقی؛ از چند دهه ی پیش نخبه‌‌ترین آدم‌‌ها در این رشته‌ها تحصیل می‌کردند. اما صنایع ما چون توان جذب این افراد را نداشتند مهندسان به خارج از کشور می‌رفتند. خود من در دانشگاه شریف درس خواندم دوره ما ۱۲۰ نفر بودند اما از این تعداد چهار نفر در ایران مانده‌اند. ما آدم‌های خوب با سطح فنی بالایی تربیت می‌کنیم اما چون قدرت جذب آن‌ها را نداریم آن‌ها جای دیگری فعال می‌شدند. نکته مهم اینجاست اگر فعالیت این افراد را در کشورهای دیگر پیگیری کنیم، می‌بینیم که در کشورهای پیشرفته جایگاه فوق‌العاده حساس و دقیق دارند. پس ما یک استعداد نهفته داریم که تا به حال از آن استفاده نکرده‌ایم. اما آیا این استعداد به تنهایی به درد می‌خورد؟ خیر. وی با اعلام اینکه هیچ وقت از مزیت بازارمان استفاده نکرده‌ایم، گفت: همه کشور‌ها وقتی ما یک بازار بزرگ داشته باشیم حتماً در مراودات تجاری به فناوری توجه می‌کنند به نوعی نظریه بازار در مقابل فناوری یک بحث جا افتاده‌ است و بسیاری از کشورهایی که در زمینه‌های صنعتی در یک رشته خاص پیشرفت می‌کنند از این نظریه به خوبی استفاده می‌کنند. وی گفت: با در نظر گرفتن این موضوع اگر بخواهیم به سمت بازار برقی‌سازی خودرو‌ها بریم باید با هر کس که صحبت می‌کنیم بگویم این بازار ما است و اگر می‌خواهید این بازار را در اختیار شما قرار دهیم دیگر روش‌های « سی‌کی‌دی» «اس‌کی‌دس» معنا ندارد ما باید طراحی مشترک را شروع کنیم. ممکن است بگویید که ما تحریم هستیم و کسی ما را تحویل نمی‌گیرد ولی ما الان وارد یک‌سری اتحادهای بلندمدت از جمله با کشورهای بریکس شده‌ایم که دیگر بحث‌های تحریم خیلی کمرنگ می‌شوند. باید برویم سراغ کشورهایی که با آن‌ها ارتباطات بلندمدت داریم.