مهندسی ارزش عبارت است از: استفاده از دانش، تجربه و توانایی‌های کارکنان و تجهیزات پیمانکار، در راستای کاهش هزینه‌ها و ارتقای سطح بهره‌وری در طول عمر پروژه. در حقیقت مهندسی ارزش، تلاشی است منسجم و سازمان‌یافته که از زمان شکل‌گیری تفکر اولیه تا مرحله طراحی و اجرا و سپس راه‌اندازی و بهره‌برداری با هدف بررسی […]
مهندسی ارزش عبارت است از: استفاده از دانش، تجربه و توانایی‌های کارکنان و تجهیزات پیمانکار، در راستای کاهش هزینه‌ها و ارتقای سطح بهره‌وری در طول عمر پروژه. در حقیقت مهندسی ارزش، تلاشی است منسجم و سازمان‌یافته که از زمان شکل‌گیری تفکر اولیه تا مرحله طراحی و اجرا و سپس راه‌اندازی و بهره‌برداری با هدف بررسی و تجزیه و تحلیل کلیه فعالیت‌های یک طرح انجام می‌پذیرد. مهندسی ارزش، مفهومی است که در مدیریت بسیار حائزاهمیت است و هدف آن زمان کمتر برای رسیدن به مرحله بهره‌برداری بدون افزودن بر هزینه‌ها یا کاستن از کیفیت کار است. اولین بار مهندسی ارزش در سال ۱۳۷۹ در متن قانون برنامه سوم توسعه قرار گرفت. تأثیر اجرای مهندسی ارزش بر روی پروژه‌ها موجب آن شد تا در دهه هشتاد دستگاه‌های حاکمیتی و اجرایی کشور، هر یک با وضع دستورالعمل‌ها و قوانین مرتبط با مهندسی ارزش، اجرای آن را بر روی پروژه‌های خود لازم‌الاجرا کنند. سال ۱۳۸۶ اولین سالی بود که در قانون بودجه سالانه کشور، بر پیاده‌سازی مهندسی ارزش بر روی پروژه‌ها تأکید شده است، لذا به استناد بخش «ص» بند ۴ این قانون پروژه‌های بالای ۱۰۰میلیارد ریال بایستی مهندسی ارزش شوند؛ قوانین مرتبط با مهندسی ارزش در کشور را می‌توان به ۴ بخش اساسی تقسیم‌بندی کرد: ۱) قوانین برنامه توسعه، ۲) قوانین بودجه سالانه، ۳) قوانین معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی، ۴) قوانین داخلی وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها. دستورالعمل ارجاع کار و انعقاد قرارداد با واحدهای خدمات مهندسی ارزش طی بخشنامه شماره ۲۷۴۷/۵۴- ۱۶۶۲/۱۰۵ مورخ۲۴/۵/۱۳۷۹معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور به کلیه دستگاه‌های اجرایی ابلاغ گردیده است. این دستورالعمل به استناد ماده ۲۳ قانون برنامه و بودجه و آیین‌نامه استانداردهای اجرایی طرح‌های عمرانی و در چارچوب نظام فنی و اجرایی طرح‌های عمرانی کشور مصوب ۲۴۵۲۵/ت هـ مورخ ۴/۴/۱۳۷۵ هیئت وزیران در ارتباط با ارجاع کار، انعقاد قرارداد و شرح خدمات واحدهای خدمات مهندسی ارزش از نوع گروه دوم مندرج در ماده ۷ آیین‌نامه یاد شده صادر گردیده است. براساس این دستورالعمل مناسب‌‌ترین زمان شروع کار مهندسی ارزش، قبل از اجرای طرح و پس از انجام حدود ۲۰تا ۲۵درصد کارهای طراحی (مرحله دوم) است. مراحل فرآیند مهندسی ارزش ۱- جمع‌آوری اطلاعات ۲- یافتن ایده‌های خلاقانه ۳- تجزیه و تحلیل راه‌حل‌های ارائه شده و انتخاب راه‌حل نهایی ۴- آزمون آزمایشی راه‌حل نهایی ۵- اجرا ۶- بررسی نتایج و انجام اصلاحات لازم روش‌های مورد استفاده در مهندسی ارزش – بهره‌گیری از روابط انسانی مطلوب – پرهیز از کلی‌گویی – مرتفع نمودن موانع – قضاوت منطقی و خوب – حمایت از کارگروهی و تیمی – تعیین و مشخص نمودن هزینه‌ها – تعریف و طبقه‌بندی عملکردها – استفاده از استانداردها – مشاوره با متخصصین، فروشندگان و مشتریان – انجام حسابرسی‌های مستقل به منظور پیش‌بینی صرفه‌جویی‌ها – ارزیابی با استفاده از روش مقایسه‌ای – ارائه پاسخ‌ها با اطلاعات کافی برای تصمیم‌گیران – شناخت روش‌ها، خط‌مشی اجرای طرح، فناوری و اطلاعات روز و ویژگی‌های اجرایی طرح – بررسی و شناخت شرایط اقلیمی منطقه، شرایط اجتماعی، مسائل زیست‌محیطی و… مزایای به‌کارگیری مهندسی ارزش: در ارتباط با مزایای به‌کارگیری مهندسی ارزش به‌طور اجمال می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود: ۱- اجتناب از ریسک ۲- ارتقای کیفیت ۳- بهبود و توسعه خدمات و محصولات ۴- استفاده از اطلاعات مربوط به مشتریان و سازمان داخلی که موجب پاسخگویی بی‌درنگ به نیازهای جدید مشتریان با کیفیت مطلوب‌تر خواهد شد. ۵- قابلیت بهره‌گیری از مزایای بازار رقابت جهانی و به حداقل رساندن اتلاف منابع ۶- کاهش پیچیدگی محصولات ۷- افزایش قابلیت تولید و اطمینان ۸- بهبود و ارتقای بهره‌وری مهندسی ارزش، ابتدا در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم مطرح و در سه دهه اخیر به‌طور جدی در ساخت‌وساز‌ها مورد توجه قرار گرفته است؛ و در کشورهای مختلف در بهبود کارایی و کاهش هزینه‌ها نقش مؤثری داشته است. و به‌عنوان یک روش مهم در عرصه فعالیت‌های مهندسی شناخته شده است. مهندسی ارزش، با ارائه راهکارهای نو و ابتکارات و خلاقیت‌ها و استفاده از تجربیات، نتایج سودمندی را در زمینه‌های بهبود کیفیت و صرفه‌جویی به‌عنوان دو عامل اساسی در پی داشته است. تجربه جهانی نشان می‌دهد که هر واحد هزینه برای مهندسی ارزش ۱۵ تا ۳۰ واحد صرفه‌جویی در پی دارد. از آنجا که در کشور ما طرح‌های مختلف و متنوعی در حال اجرا می‌باشد که اعتبارات زیادی را به خود تخصیص می‌دهند، لزوم به‌کارگیری مهندسی ارزش در طرح‌های مزبور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. نتیجه‌گیری: میزان موفقیت بنگاه‌های اقتصادی در یک بازار رقابتی به تلاش آن‌ها در جهت شناخت نیازهای مشتریان (مصرف‌کنندگان) و پاسخگویی به این نیاز‌ها بستگی دارد. مشخصات محصولات و خدماتی که بنگاه به بازار عرضه می‌کند باید رضایت مشتری را جلب نماید. این رضایت ممکن است از طریق قیمت مناسب، کیفیت مطلوب، تحویل به هنگام، خدمات مناسب پس از فروش و… و یا ترکیبی از آن‌ها حاصل گردد. محدودیت منابع امکان پاسخگویی به تمام خواسته‌های مشتریان را سلب می‌کند. این مسئله ایجاب می‌کند تا بنگاه‌ها مشخصاتی از محصول یا خدمت را که نزد مشتری دارای ارزش بیشتری هستند، شناسایی کرده و بهترین راه‌حل از نظر هزینه و کیفیت را برای دستیابی به آن مشخصات تعیین کنند. مهندسی ارزش مجموعه‌ای از تکنیک‌ها و روش‌هاست که با نگرش سیستمی، به‌عنوان یک ابزار مدیریتی در تعیین بهترین روش ایجاد و کارکردهای اصلی و فرعی یک محصول یا خدمت به فرآیند تصمیم‌گیری استراتژیک، تصمیم‌گیران کمک می‌کند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت: ۱- عقیده بر این است که همیشه یک راه بهتر و مؤثرتر برای انجام کار‌ها وجود دارد و هدف مهندسی ارزش پیدا کردن این راه است. ۲- برخورد سازمان یافته در فرآیند مهندسی ارزش یک روش نسبتاً ساده است که کارآیی و اثربخشی آن در عمل اثبات شده است. ۳- فرآیند مهندسی ارزش، شبیه مراحلی است که یک مخترع برای ایجاد ایده‌ها و رویه‌های جدید به‌کار می‌گیرد. ۴- به دلیل هم‌افزایی و بهره‌گیری از نظرات ذی‌نفعان و مدنظر قراردادن شرایط واقعی، مهندسی ارزش فی‌نفسه ارزش را افزایش می‌دهد. ۵-مهندسی ارزش، استقرار رویکردی سیستماتیک در راستای تحقق بهبود مستمر فرآیند‌ها و محصولات در سازمان است. ۶-مهندسی ارزش، مجموعه‌ای از گام‌های مرتبط و سازمان یافته است که می‌توان تعبیر فرآیند را به آن اطلاق کرد. ۷-فرآیند مهندسی ارزش به قصد شناسایی کارکردهای مهم یک محصول، خدمت و روش مناسب ایجاد آن کارکرد‌ها انجام می‌گیرد. هدف از اجرای مهندسی ارزش، استفاده از راه‌حل‌های خلاقانه برای کاهش در قیمت تمام شده محصول یا خدمت بدون وارد شدن خدشه به مشخصات کیفی آن است. ۸-در حقیقت در مهندسی ارزش، تغییر از ارزش تولیدکننده گرا به ارزش مشتری‌گرا به‌عنوان پیش‌فرض اصلی قرار گرفته است. این قابلیت رقابتی مهندسی ارزش را به یک ابزار مدیریتی کارآمد در کسب موقعیت‌های برتر رقابتی و مزیت رقابتی تبدیل نموده است. امید است سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی با استفاده از ظرفیت‌های قانونی بتوانند هر چه بیشتر از این فرآیند، در جهت بهبود کیفیت و کاهش هزینه‌ها و نهایتاً ارتقای بهره‌وری گام‌بردارند و موجب استقرار و توسعه فرهنگ مهندسی ارزش در کشور شوند.
منابع: – قوانین و مقررات به‌کارگیری مهندسی ارزش گروه مهندسین ایده‌گستر – سلسله مباحث تخصصی سامانه شریف استراتژِی – مباحث مدیریت و کنترل پروژه سامانه صنایع سافت
دیدگاه بسته شده است.