یادداشت رنسانس معدنی در خاورمیانه، تهدید یا فرصت برای ایران؟ توسعه معدنی در کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس به ویژه عربستان‌سعودی و عمان با سرعت عجیبی در حال انجام است. این سؤال مطرح است که آیا این رشد سریع معدنی برای کشور ما تهدید است یا فرصت؟ بدیهی است؛ قدمت قانون‌گذاری در کشور ما به بیش […]
یادداشت
رنسانس معدنی در خاورمیانه، تهدید یا فرصت برای ایران؟
توسعه معدنی در کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس به ویژه عربستان‌سعودی و عمان با سرعت عجیبی در حال انجام است. این سؤال مطرح است که آیا این رشد سریع معدنی برای کشور ما تهدید است یا فرصت؟ بدیهی است؛ قدمت قانون‌گذاری در کشور ما به بیش از یکصد سال می‌رسد و سابقه معدنکاری در ایران باستان به بیش از هزاران سال قبل برمی‌گردد. در مقایسه با کشورهای جنوبی حوزه خلیج‌فارس، ریل‌گذاری و ایجاد زیرساخت‌های قانونی، فنی، مالی و… در بخش معدن کشور ما، نزدیک به یک قرن در حال انجام است و قدمت دارد. توانمندی‌های نیروهای متخصص معدنی ما همیشه مایه مباهات و فخر ما است. پتانسیل مطلوب معدنی کشور ایران به نسبت کشورهای حاشیه خلیج‌فارس برتری دارد. اما، کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس به ویژه عربستان‌سعودی و عمان گوی سبقت را از ما ربوده و به سرعت در حال رشد هستند و به رقبای جدی برای ما تبدیل شدهاند. این موضوع یک تهدید برای بخش معدن ما است. شرکت «معادن» بزرگ‌‌ترین شرکت معدنی عربستان‌سعودی و به لحاظ سرمایه بزرگ‌‌ترین شرکت معدنی خاورمیانه است و این شرکت در بین ۱۰ شرکت معدنی جهان با بیش‌‌ترین نرخ رشد قرار دارد. البته، جالب است که مدیرعامل این شرکت، یک فرد خارجی است. تغییر در قوانین معدنی کشور عربستان‌سعودی، سرمایه‌گذاری در بخش معدن این کشور را تسهیل نموده و چشم‌انداز عربستان برای بخش معدن به‌عنوان ستون سوم در اقتصاد این کشور در سال ۲۰۳۰ است. این در حالی است که سوابق معدنی سازمان‌های کشور نظیر سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی و سازمان نظام مهندسی معدن و نیز شرکت‌های ایرانی از جمله ذوب‌آهن اصفهان، شرکت ملی صنایع مس، ایرالکو، فولادمبارکه و… یقیناً بر شرکت «معادن» عربستان‌سعودی برتری جدی دارد. لاجرم شرایط فعلی را باید بپذیریم و تلاش کنیم که وضعیت فعلی را به یک فرصت تبدیل نموده و در جهت منافع ملی از آن بهره جوئیم. تشکیل اوپک معدنی با محوریت کشورهایی از جمله ایران، عربستان، ترکیه، عمان و… در خاورمیانه این امکان را به منطقه میدهد که هم‌افزایی مناسبی شکل گیرد و از قطب معدنی جهان که در حال شکل‌گیری در خاورمیانه است، عقب نمانیم. براساس تلفیق پتانسیل معدنی، نیروی انسانی متخصص، سوابق تجربی و قانون‌گذاری در بخش معدن، مقررات فنی، ضوابط و معیارهای فنی موجود، موقعیت جغرافیایی، دسترسی به آبهای آزاد و بازار کشورهای همسایه، شرایط ژئوپولیتیک، دسترسی به ذخایر انرژی فراوان و شرایط اقلیمی، ایران پتانسیل این را دارد که قدرت بلامنازع معدنی خاورمیانه باشد، که متأسفانه، روزبه‌روز از جایگاه واقعی خود فاصله می‌گیرد و رقبا جایگزین ما میشوند. برای استفاده بهینه از این توانمندی‌‌ها و پتانسیل‌های بالقوه و کسب جایگاه شایسته کشور در بخش معدن خاورمیانه، با توجه به سند چشم‌انداز کشور، ضروری است بستر مناسب و شرایط لازم برای سرمایه‌گذاری خارجی و ورود شرکت‌های معتبر بین‌المللی به بخش معدن را فراهم نمائیم و نیز از شرکت‌های معدنی موجود در کشور حمایت کنیم. علاوه بر این، با صیانت از نیروی انسانی متخصص، سرمایه‌گذاری ویژه در بخش اکتشاف، تجهیز و نوسازی ماشین‌آلات معدنی، حرکت به سمت فرآوری محصولات معدنی با ارزش‌افزوده بیشتر و بازاریابی منطقه‌ای و بین‌المللی، از رقبای منطقه‌ای خود سبقت بگیریم. در این بین، سازمان نظام مهندسی معدن با تجربه بیش از دو دهه از زمان شکل‌گیری و دارا بودن نیروهای تخصصی حقیقی و حقوقی، می‌تواند در زمینه صدور خدمات فنی و مهندسی به کشورهای عضو اوپک معدنی مدنظر نقش ارزندهای را ایفا نماید.
علیرضا غیاثوند؛ صاحب‌نظر حوزه معادن
دیدگاه بسته شده است.