عبدالصمد محمدی چکیده: در این مقاله سعی شده است از یک زاویه جدید به اهمیت به‌کارگیری روش‌های نوین نگهـداری و تعمیرات ماشین‌‌آلات در پروژه‌های عمرانی نگریسته شود. ارزیابی کلی از وضعیت پروژه‌های بزرگ عمرانی در کشور به وضوح فقدان نگرش و رویکرد علمی به مقوله کنترل و مدیریت پروژه را نمایان خواهد ساخت. به‌طور یقین […]
عبدالصمد محمدی
چکیده:
در این مقاله سعی شده است از یک زاویه جدید به اهمیت به‌کارگیری روش‌های نوین نگهـداری و تعمیرات ماشین‌‌آلات در پروژه‌های عمرانی نگریسته شود.
ارزیابی کلی از وضعیت پروژه‌های بزرگ عمرانی در کشور به وضوح فقدان نگرش و رویکرد علمی به مقوله کنترل و مدیریت پروژه را نمایان خواهد ساخت. به‌طور یقین نگرش پیمانکارانه به کنترل پروژه به‌جای نگرش مهندسی یکی از عوامل مهم افت محسوس بهـره‌وری و در نهایت افزایش قیمت تمام شده پروژه‌های عمرانی بزرگ می‌باشد. در این مقاله فقر موجود در سازماندهی ماشین‌‌آلات عمرانی در کارگاهای ساختمانی بهعنوان یکی از شاخص‌های بارز عدم وجود رویکرد علمی و کارشناسی در کنترل و مدیریت‌‌های پروژه‌های عمرانی مطرح شده است.
با توجه به تنگناهای موجود در زمینه سوددهی اجرای پروژه‌های بزرگ عمرانی کشور، کاهش هزینه‌های ناشی از ماشین‌‌آلات بهعنوان یک راه‌حل مناسب جهت افزایش بهـره‌وری و در نتیجه سوددهی قابل تأمل می‌باشد. برای افزایش بهره‌وری ماشین‌‌آلات و کاهش هزینه‌های راهبری آن‌ها استفاده از متدهای نوین نگهداری و تعمیرات اجتناب‌ناپذیر می‌نماید.
روش مراقبت وضعیت از طریق آنالیز روغن CONDITION MONITORING بهعنوان یک تکنیک برتر، مؤثر و ساده، قطعاً پاسخ مناسبی به دغدغه‌های مدیران پروژه‌ها در زمینه مدیریت و راهبری مناسب ماشین‌‌آلات می‌باشد.
مقدمه:
اجرای پروژه‌های عمرانی در داخل کشور پس از پایان جنگ تحمیلی توسعه قابل‌‌توجهی یافته است و خوشبختانه در سال‌های اخیر اکثر پروژه‌های ملی و بزرگ عمرانی نظیر سدسازی و ایجاد شبکه‌های انتقال آب و همچنین ایجاد خطوط لوله انتقال نفت و گاز به دست کارشناسان داخلی انجام گرفته است. لذا در راستای توسعه فزاینده اجرای این پروژه‌ها توسط شرکت‌های داخلی نگرش علمی و مهندسی به کنترل پروژه‌ها و افزایش کارایی و در نتیجه اقتصادی کردن این عملیات امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر می‌نماید.
با توجه به اینکه در اکثر پروژه‌های عمرانی ماشین‌‌آلات نقش اساسی دارند بنا بر این توجه کارشناسی به مقوله نگهداری و ساماندهی آن میتواند بهعنوان یکی از راهکارهای مناسب جهت سوددهی و مقرون به‌صرفه کردن اجرای پروژه‌های عمرانی در برنامه‌‌ریزی‌های مدیریتی پروژه‌ها مدنظر قرار بگیرد.
بررسی وضعیت موجود پروژه‌های عمرانی از نظر اقتصادی
براساس بررسی‌های به‌عمل آمده در شرکت‌های عمرانی عمدتاً چهار عامل اساسی زیر باعث ورشکستگی‌های مالی میشوند:
۱- مشکل نقدینگی
۲- عدم برآورد و کنترل صحیح هزینهها
۳- نارسایی در حسابداری هزینهها
۴- ضعف مدیریت
جهت رفع زیان‌های مالی ناشی از سه عامل نخست فوق‌الذکر می‌بایست با کنترل دقیق پروژه و محاسبه واقعی هزینهها و تلاش کارشناسی شده در راستای تقلیل هزینهها و با یک نگرش کاملاً علمی و مستند بر اطلاعات واقعی،کار را به انجام رساند.
برآورد هزینه یک پروژه عبارت است از: تعیین کل هزینه‌‌ای که باید مطابق با برنامه و مشخصات فنی، برای انجام کار عمرانی صرف شود. هزینه‌هایی که در این مورد باید درنظر گرفته شود عبارتند از: هزینه نیروی کار، ماشین‌‌آلات، مواد، قراردادهای فرعی، خدمات و هزینه‌های غیرمستقیم. البته هزینه‌های یک پروژه و پیشرفت آن در عین حال مقایسه‌‌ای بین کارکرد برنامهریزی شده و واقعی نیز می‌باشد.
هدف اصلی کنترل هزینه پروژه حداکثر کردن سود در عین تکمیل به موقع پروژه با کیفیت قابل قبول است. در بررسی علل سوددهی پروژه‌های عمرانی، به‌خصوص سد، کاملاً محرز شده است که در بسیاری از کارگاه‌ها (به‌خصوص کارگاه‌ها دولتی) ماشین‌‌آلات گران قیمت عمرانی به دلیل بی‌توجهی در مراقبت، عدم سرویس دهی به موقع، ضعف پشتیبانی و کمبود قطعات یدکی، در دوره‌های نسبتاً طولانی بلااستفاده می‌مانندکه خودسهم مهمی در افزایش هزینه‌های طرح و مدت اجرای پروژه دارد. وضعیت ماشین‌‌آلات در بخش‌‌خصوصی به دلیل عدم وجود مشکلات اداری و قوانین دست‌وپاگیر به‌طور نسبی بهتر است. شایسته است شرکت‌های پیمانکاری آماری از بازده واقعی ماشین‌‌آلات به‌کارگرفته شده در پروژه‌ها را ثبت و با استانداردهای پذیرفته شده مقایسه کنند.
در برآورد اقتصادی اجرای پروژه‌های ساخت، معمول است که هزینه کل را مجموع سه هزینه تجهیزات، مصالح و نیروی انسانی می‌دانند، اما به‌دلیل وجود یک مرزبندی معین ولی پنهـان در هزینه تجهیزات، لازم است هزینه اجرا به چهار بخش تقسیم شود:
الف – هزینه سرمایه‌‌ای و استهلاك ماشین‌‌آلات
ب – هزینه راهبری و نگهداری ماشین‌‌آلات
پ – هزینه تهیه و مصرف مصالح
ت – هزینه نیروی انسانی
کارهای عمرانی گسترده‌ای که در سطح کشور انجام می‌گیرند عموماً شامل پروژه‌های عظیم سدسازی، تونل و کانال انتقال آب، تسطیح اراضی و کارهای ساختمانی مانند مجتمع‌‌سازی تجاری و مسکونی می‌باشد که تقریباً در همگی آن‌ها ماشین‌‌آلات بهعنوان فاکتور و عامل تعیین‌کننده مطرح می‌باشد.
مدیران پروژه‌های عمرانی در کنترل هزینه‌های پروژه و برآوردهـای اولیه بلادرنگ نگرانی و حساسیت خود را نسبت به هزینه‌های ماشین‌‌آلات ابراز می‌نمایند و به‌طور قطع میتوان گفت؛ ماشین‌‌آلات یکی از دغدغه‌های مدیران پروژه‌های عمرانی محسوب می‌گردد.
در پروژه‌های عمرانی درصد هزینه ناشی از ماشین‌‌آلات متناسب با نوع پروژه، حجم کار، محل انجام آن، نوع مالکیت و از همه مهمتر مدیریت ماشین‌‌آلات می‌باشد. به‌طور مثال در سده‌های بزرگی که اخیراً در ایران ساخته و یا در دست ساخت می‌باشند این میزان هزینهها تفاوت چشمگیری با هم دارند.
سدهایی نظیر آقا چای، شهر چای، گاوشان، خلقان، ماملو، گلورد، پلرود و… که از نظر نوع و حجم تقریباً شبیه هم می‌باشند ولی به دلایل تفاوت تأثیرگذاری فاکتورهایی که در بالا اشاره شد، هزینه برآورد شده و حتی انجام گرفته ماشین‌‌آلات متفاوت می‌باشند. اما در کلیه پروژه‌های سدسازی ایران علی‌رغم اینکه عموماً سازماندهی و سیستم مناسبی جهت برآورد هزینه‌های ماشین‌‌آلاتی به‌طور جامع و کامل وجود ندارد میتوان با ضریب اطمینان بالا هزینه‌‌ای معادل ٤٥% الی ٥٥% کل هزینه‌های اجرای پروژه سدسازی را برای راهبری ماشین‌‌آلات در نظر گرفت.
دلایل توجه ویژه به هزینه‌های ماشین‌‌آلاتی
یکی از اصلی‌‌‌ترین عوامل بالا بودن هزینه راهبری ماشین‌‌آلات در پروژه‌های عمرانی کشور نحوه نگرش مدیران عامل شرکت‌های عمرانی و به‌خصوص مدیران پروژه‌ها به مقوله ماشین‌‌آلات راهسازی می‌باشد. اساساً نگرش علمی به مدیریت پروژ‌ها رویکردی عمدتاً پیمانکاری سنتی می‌باشد و نه یک مقوله علمی و مهندسی. هزینه‌های ناشی از ماشین‌‌آلات در شرایط کنونی با توجه به موارد ذیل از اهمیت بیشتری برخوردار می‌باشد:
– تعداد شرکت‌های عمرانی دارای صلاحیت جهت اجرای پروژه‌های بزرگ عمرانی در کشور افزایش قابل‌‌توجهی یافته است و به دلایل رقابت بالا قطعاً امکان عقد قرارداد باشرایط مالی خوب کاهش یافته و حتی در برخی موارد شرکت‌ها ناگزیراند به قراردادهای با حاشیه سود پایین نیز تن بدهند.
– در نتیجه افزایش آگاهی و تجربه مشاوران و کارفرمایان دولتی امکان چانه‌زنی‌های مرسوم (clam و…) به میزان چشمگیری کاهش یافته است.
-مصالح عمده پروژه‌های عمرانی از قبیل میلگرد و سیمان به‌دلیل اینکه عموماً دولتی و یا تحت نظارت دولت تولید میشوند از نرخ تقریبا یکسانی در سراسر کشور بر خوردار می‌باشد و امکان صرفهجویی و سودآوری از این موضوع بسیار کاهش یافته است.
-هزینه‌های نیروی انسانی در اکثر پروژه‌ها ی عمرانی مشابه، تقریباً یکسان می‌باشد و البته نسبت به سایر هزینهها از ارقام کمتری برخوردار می‌باشد.
لذا منطق و شرایط موجود حکم می‌کند جهت سودآوری پروژه‌های عمرانی نظیر سد، توجه ویژه به کنترل هزینه‌های ماشین‌‌آلاتی معطوف گردد.
کاهش هزینه راهبری ماشین‌‌آلات
همان‌گونه که قبلاً نیز اشاره شد هزینه ماشین‌‌آلات، شامل هزینه استهلاك و سرمایه ماشین‌‌آلات (تابعی از قیمت اولیه ماشین و مدت زمان استهلاك) و همچنین شامل هزینه راهبری، نگهـداری و تعمیرات (تابعی از قیمت و هزینه قطعات یدکی و ملزومات مصرفی مانند روغن و فیلتر و دستمزد اپراتورهاو تعمیرکاران و سرویس‌کاران) می‌باشد.
با رویکرد علمی و مهندسی به موضوع ماشین‌‌آلات و نیز سازماندهی و مدیریت اصولی مبتنی بر اطلاعات واقعی و نه براساس نظریات تخمینی و سلیقه‌‌ای، میتوان به میزان قابل‌‌توجهی از هزینه‌های ماشین‌‌آلاتی کاست و در نتیجه باعث سوددهی پروژه‌ها گردید.
آنچه که امروزه در پروژه‌های عمرانی در زمینه راهبری ماشین‌‌آلات صورت می‌گیرد عمدتاً فاقد یک چارچوب مشخص و با برنامه از قبل طراحی شده می‌باشد و معمولاً هـیچ نوع روش مؤثر نگهـداری به‌صورت مستمر و اثر‌گذار دراین پروژه‌ها به‌کارگرفته نمی‌شود. شیوه اداره ماشین‌‌آلات در اکثر کارگاهای عمرانی محصول تجربیات و سلایق مدیران و تعمیرکارانی می‌باشد که به‌جای مدیریت و سازماندهی علمی ماشین‌‌آلات و توجه ویژه به امر نگهداری، صرفاً تهیه‌کننده قطعه یدکی و تعمیرکاران عالی می‌باشند و با موضوع خرابی و توقف دستگاه کاملاً به‌صورت منفعلانه برخورد می‌کنند. غالباً به‌جای درمان علتی درمان علامتی انجام می‌دهند. به‌عبارتی این باور را دارند که دستگاه باید خراب و متوقف گرددو ما تنها وظیفه تعمیر کردن سریع، به موقع و ارزان آن را برعهده داریم و این درست نقطه مقابل نگرش و رویکرد علمی و مهندسی به موضوع نگهداری ماشین‌‌آلات می‌باشد.
CM یک روش علمی و کاربردی در کاهش هزینه ماشین‌‌آلات
در روش‌های مهندسی خرابی و توقف دستگاه امری نا معلوم و محتوم نمی‌باشد، بلکه معمولاً پدیده فرسایش غیرعادی معلول یکسری عوامل شناخته شده می‌باشد. که با شناسایی صحیح و به‌موقع و رفع آن‌ها میتوان از بروز خرابیها جلوگیری نمود به این ترتیب میتوان برخورد منفعلانه در مقابل پدیده خرابی را به یک موضع فعال و پیشگیرانه تبدیل نموند.
روش مراقبت وضعیت از طریق آنالیز روغنCONDITION MONITORING از چند دهـه قبل در کشورهای توسعه یافته به‌صورت کاملاً اثر‌گذار استفاده شده است. در ایران نیز طی سال‌های اخیر معرفی و به‌کارگیری CM در صنایع مختلف منشا اثر بسیار خوبی در زمینه کاهش هزینه‌های راهبری ماشین‌‌آلات بوده است. و این امید وجود دارد تا بهعنوان یک راهکار علمی و عملی ساده ولی کاملاً مؤثر مورد توجه قرار بگیرد.
تاریخچه CONDITION MONITORING در ایران:
– در سال ١٣٦٨ در قالب پروژه‌های تحقیقاتی (پایان‌نامه فوق لیسانس و دکترا)
– در سال ١٣٧٤ به‌صورت آزمایشی و با ایجاد آزمایشگاه ساده و کوچک
– از سال ١٣٧٧ به‌صورت جامع دربسیاری از صنایع کشور و با ایجاد آزمایشگاه مجهز و پیشرفته
روش نگهداری و تعمیرات برمبنای وضعیت بر این اساس استوار شده است که با آنالیز آثار و نشانه‌‌هایی که از کارکرد ماشین دریافت می‌کنیم به چگونگی وضعیت و در واقع میزان سلامتی دستگاه پی ببریم که در نتیجه دستگاه میتواند به‌صورت اقتصادی و با ایمنی بالایی نگهداری شده و به فعالیت خود ادامه دهد.
روش مراقبت وضعیت در واقع حالت پیشرفته نگهداری و تعمیرات برنامهریزی شده می‌باشد، بدین نحو که دقیقاً از بازتاب اطلاعات ناشی از وضعیت ماشین بهره‌برداری می‌شود و برای نگهداری یا تعمیر دستگاه اقدامات مقتضی انجام می‌گیرد.
همان‌طوری که از نام تعمیرات پیش‌بینی شده پیداست، این روش به پدیده‌های مختلف فرسایش‌های غیرعادی و خرابی‌‌هایی اشاره می‌کند که میتوان قبل از وقوع قابل شناسایی می‌باشند. بنابراین قبل از وقوع خرابی، تعمیر کار، قطعات یدکی، ابزار و وقت لازم برای توقف دستگاه را میتوان برنامهریزی کرد.
در صورتی‌که در طراحی و به‌کارگیری برنامه CM ترکیب مناسبی از تکنیک‌های مختلف انتخاب شود، دستاوردهای بسیار مهمی در راهبری ماشین‌‌آلات حاصل خواهد شد که عبارتند از:
– کاهش هزینه نگهداری و تعمیرات
– کاهش خرابی‌های دستگاه
– کاهش مدت زمان توقف دستگاه جهت تعمیرات
– کاهش حجم انبار قطعات یدکی مورد لزوم
– افزایش طول عمر ماشین‌‌آلات
– شرایط کار مطمئنی خواهیم داشت
– سود حاصله بیشتر می‌شود
– قابلیت برنامهریزی برای پرسنل قسمت نگهداری و تعمیرات افزایش پیدا می‌کند
– تعطیلی غیرمنتظره در روند کار کاهش می‌یابد.
خوشبختانه در سال‌های اخیر با تغییر تدریجی نگرش مدیران به مقوله ماشین‌‌آلات و سنگین‌تر شدن کفه نگرش علمی باعث گردیده بستر به‌کارگیری از روش CM در پروژه‌های عمرانی و معدنی کم‌‌کم فراهم شده و در این رهگذر سازمان‌ها و شرکت‌های عمرانی نسبتاً زیادی از منافع آن بهره‌مند شده‌اند.
دو مورد واقعی از کارایی CM در تقلیل هزینه‌های ماشین‌‌آلاتی
شرکت آهن آجین یک شرکت معدنی و عمرانی خصوصی نسبتاً بزرگ است که دارای تعداد قابل‌‌توجهی از ماشین‌‌آلات بزرگ و گران قیمت معدنی و عمرانی می‌باشد. روش مراقبت وضعیت از طریق آنالیز روغن از یک سال قبل در مورد ماشین‌‌آلات کارگاه مذکور به‌کار گرفته شده است و با نمونه‌‌گیری مستمر و صحیح و به‌کارگیری توصیه‌ها، با عث کاهش چشمگیر خرابیها و در نتیجه افزایش بهره‌وری و سوددهی کارگاه شده است.
دامپتراك ٦٠ تنی R60 یوکلید جزء ماشین‌‌آلات بزرگ و گران قیمت شرکت مذکور می‌باشد که در کارگاه میدوك در نزدیکی شهربابک کرمان مشغول به‌کار می‌باشد. آماده به‌کار بودن و عدم خرابی هر یک از ١٢ دامپتراك چند صد میلیونی واقع در کارگاه مذکور از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار می‌باشد.
مورد اول: در نمونه روغن نوبت پنجم از موتور دامپتراك ٦٠ تنی به شماره کد ٤٢١ در مورخ ۲۳/۹/۸۳ (پیوست شماره یک) وجود فرسایش غیرعادی قطعات با آلیاژ مس و سرب کاملاً مشهود بود (افزایش عنصر مس از ٧ به ١٠١ ppm و افزایش عنصر سرب از ٣/١ به۱۱٫۷ ppm ) در حالی که شرایط بیرونی و ظاهری دستگاه بیانگر هیچ نوع خرابی نبود. لذا یک هشدار جدی به تیم کارشناسی ماشین‌‌آلاتی کارگاه میدوك در ارتباط با وجود یک نقص فنی در موتور داده شد و بر لزوم رسیدگی و کنترل و بازرسی دستگاه تأکید شد. کارشناسان در اولین بازدید و کنترل فشار روغن و همچنین تست فشار روغن (با استفاده از گیج روغن) متوجه افت فشار روغن موتور میشوند با فرض اینکه بالا بودن فرسایش احتمالاً ناشی ازفرسایش بابیت یاتاقان بود. و این امر نیز میتواند بعلت خرابی پمپ روغن و عدم روغنکاری مناسب یاتاقان‌ها باشد، اقدام به باز کرد پمپ روغن و کنترل آن شد. در بررسی و کنترل متوجه شدند که‌پمپ روغن به مرور زمان دچار سایش شده و نهایتا نمی‌توانسته فشار مورد نظر را برای روغن تامین نماید . پس از صرف پنج ساعت کار و تعویض پمپ با هزینه‌‌ای در حدود ۵۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال به‌راحتی از بروز یک خرابی بزرگ یاتاقان زدگی و تعمیر اساسی موتور جلو گیری گردید. در نتیجه آزمایش نمونه روغن بعدی این دستگاه (پیوست شماره دو) بازگشت وضعیت فرسایش به شرایط عادی کاملاً مشهود بود (کاهش میزان عنصر مس از ١٠١ به ١/٧ ppm و کاهش عنصر سرب از ٧/١١به ٢/٣ ppm). در صورت عدم انجام این کار قطعاً یاتاقان گریپاژ می‌کرد و به احتمال بسیار زیاد نیاز به تعمیر و یا حتی تعویض میل لنگ بوجود می‌آمد و هزینه‌‌ای معادل ۳۵۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال بابت دستمزد و قطعات و هزینه‌‌ای در حدود ۵۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال (برای حداقل ١٠ روز توقف) از بابت عدم کارکرد دستگاه به شرکت تحمیل میگشت. با به‌کارگیری روش مهندسی، CM شرکت مذکور توانست در مجموع حد اقل مبلغ۳۵۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال صرفه جوئی و به عبارتی سودآوری داشته باشد.
مورد دوم: یک دامپتراك ٦٠ تنی یوکلید به شماره کد ٤١٩ در طی آزمایش و آنالیز روغن چندین نمونه پی در پی روغن ارسال شده از موتور، نشت سوخت بداخل موتور مشاهده و گزارش میشد (پیوست شماره ٣ که بیانگر کاهش وسکوزیته روغن در نوبت‌های مکرر از ١٥٠ به حدود ٥٧ سانتی استوك بود). کارشناسان امر نگهداری و تعمیرات کارگاه میدوك شرکت آهن آجین با تعویض کاسه نمد پمپ انژکتور و تعویض اورینگ سوزن انژکتور‌ها که جمعاً در مدت پنج ساعت کار و صرف هزینه‌‌ای معادل ۲٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال توانستند علت نشت سوخت را رفع نمایند و این بهبود در جواب آنالیز روغن بعدی (پیوست شماره ٤) کاملا مشهود بود (افزایش ویسکوزیته روغن از ٥٧ به حد قابل قبول ١١١ سانتی استوك). در صورت عدم اطلاع از این آلودگی به‌طور یقین در آینده نزدیک این موتور بعلت رقیق شدن روغن (در اثر نشت سوخت) که منجر به تضعیف لایه بین قطعات می‌گردد دچار فرسایش غیرعادی قطعاتی چون یاتاقان‌ها و متعاقب آن بوش و پیستون و میل لنگ میشوند و هزینه‌‌ای در حدود ۴۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰به شرکت تحمیل میشد. در حالی‌که با استفاده مناسب و به‌موقع از تکنیک CM موفق به صرفهجویی فوق شده است.
نتیجه
روش مراقبت وضعیت ماشین‌‌آلات از طریق آنالیز روغن CONDITION MONITORING بهعنوان یک روش مهندسی مؤثر، روزآمد و ساده میتواند در تحقق آرزوهای مدیران عمرانی در زمینه مشکلات ناشی از توقف‌های ناگهانی دستگاه‌ها نقش اساسی و غیر قابل انکاری داشته باشد. به تجربه ثابت شده است (با توجه به مستندات موجود داخلی و خاجی) با اجرای صحیح و مستمر CM میتوان بیش از ٢٠درصد هزینه‌های نگهداری و تعمیرات یک مجموعه ماشین‌‌آلاتی را کاهش داد. با در نظر گرفتن اینکه ٦٠ الی ٧٠ درصد هزینه‌های کل ماشین‌‌آلاتی یک پروژه عمرانی نظیر سد، مربوط به هزینه‌های نگهداری و تعمیرات می‌باشد، با اجرای روش CM بهعنوان یک تکنیک مدرن و مهندسی نگهداری میتوان در حدود ١٠درصد (با تقریب سختگیرانه) هزینه‌های اجرای یک پروژه عظیم سدسازی در ایران را کاهش داد.
۶٫۰۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ تومان در یک پروژه ۶۰٫۰۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ تومانی صرفهجویی و یا به‌عبارت بهتر سوددهی داشت و این نه تنها یک رویا و خیال بافی نیست بلکه امری شدنی و کاملاً قابل اجرا می‌باشد.
منابع:
بانک اطلاعات ماشین‌‌آلات شرکت مهندسی آب و خاك
گزارشات پیمانکار سد رئیسعلی دلواری (شرکت پرحون طرح)
واحد تحقیقات شرکت البرز تدبیرکاران
بانک اطلاعات شرکت نوین نت‌‌پارس
گزارشات مدیریت شرکت آهن آجین
٦
دیدگاه بسته شده است.