اسکناس‌های بدون «ریال» از چه زمانی به بازار می‌آید؟

اسکناس‌های بدون «ریال» از چه زمانی به بازار می‌آید؟ اگر مصوبه هیأت دولت برای تغییر واحد پول ملی از ریال به تومان به تأیید و تصویب نمایندگان مجلس رسیده و بعد از تعیین سازوکار در دستور کار بانک مرکزی قرار گیرد، این بانک از ابتدای سال آینده برای چاپ و تزریق اسکناس‌های جدید با یک‌صفر […]

اسکناس‌های بدون «ریال» از چه زمانی به بازار می‌آید؟

اگر مصوبه هیأت دولت برای تغییر واحد پول ملی از ریال به تومان به تأیید و تصویب نمایندگان مجلس رسیده و بعد از تعیین سازوکار در دستور کار بانک مرکزی قرار گیرد، این بانک از ابتدای سال آینده برای چاپ و تزریق اسکناس‌های جدید با یک‌صفر کم‌تر و بر مبنای تومان اقدام خواهد کرد.

به گزارش ایسنا، در جلسه هفته گذشته هیأت دولت، کابینه در جریان بررسی لایحه «قانون بانک مرکزی» در رابطه با بند (ب) ماده (۲) آن تصمیم به تغییر واحد پول ملی از ریال به تومان گرفت، آن‌هم در شرایطی که بانک مرکزی در لایحه پیشنهادی عنوان کرده بود که واحد پول ملی ایران ریال است.

در شرایطی لوایح دوقلو پیشنهادی بانک مرکزی برای تغییر در قوانین و ساختار بانکی احتمالاً طی دو تا ۳ هفته آینده در هیأت دولت نهایی و به مجلس می‌رود که باید مورد تأیید نمایندگان نیز قرار گیرد تا بندهای آن از جمله پیشنهاد تغییر ریال به تومان در دستور کار قرار گیرد، هر چند که ظاهراً کمیسیون اقتصادی مجلس با کلیت موضوع موافق است، اما حذف ۳ صفر را بر این پیشنهاد ترجیح داده است.

اما این قانون که ارتباطی به سیاست حذف ۳ یا ۴ صفر از پول ملی نداشته و به گفته مقامات بانک مرکزی در جهت حرکت بر مبنای عرف جامعه به شمار می‌رود، موجب خواهد شد تا حتی در موارد محدودی هم که از ریال در مبادلات روزانه مالی و پولی کاربرد داشت، استفاده نشود. بر این اساس مواردی همچون دفاتر حسابداری، چاپ اسکناس، دسته چک و یا ضوابط نگهداری حساب‌ها در بانک‌ها با تغییراتی مواجه شده و ریال به تومان تبدیل می‌شود در عین حال که در بانکداری الکترونیک نیز این تغییرات اعمال خواهد شد.

در صورت اجرایی شدن این پیشنهاد، ساختار اسکناس‌‌ها تغییرات جزیی‌ خواهد داشت که آن‌چه برای عموم مردم شاید مورد پرسش باشد این است که تغییرات در اجزای پولی و بانکی از چه زمانی اتفاق خواهد افتاد؟

این در حالی است که همان‌طور که قائم مقام بانک مرکزی اعلام کرده در صورت اجرایی شدن این قانون امکان دارد اصلاحاتی جزیی در چاپ اسکناس‌های جدید آن‌هم از ابتدای سال آینده انجام شود و اسکناس‌‌ها براساس تغییرات جدید چاپ و به بازار پول تزریق شود. اما این اعلام کمیجانی، به معنای آن نخواهد بود که از ابتدای سال بعد و در صورت تبدیل ریال به تومان تمامی اسکناس‌های موجود به یکباره جمع‌آوری شود. طبق ضوابطی که بانک مرکزی برای چاپ و تزریق اسکناس در دستور کار دارد، به‌طور معمول عمر اسکناس‌های موجود در بازار حدود ۵ سال است که بعد از این مدت اسکناس‌های قدیمی به تدریج از چرخه خارج شده و چاپ‌های جدید وارد می‌شوند. به‌طوری که سالانه حدود ۶۰۰ میلیون برگ اسکناس امحا شده و نزدیک به ۹۰۰ میلیون برگ جدید براساس نیاز بازار، میزان امحا و همچنین ذخیره‌گیری زیر نظر هیأت نظارت بر اندوخته اسکناس چاپ و به مرور وارد چرخه پولی می‌شود، در این حالت به‌طور همزمان هر دو اسکناس ریالی و تومانی موجود خواهد بود و طی یک دوره ۵ ساله به تدریج اسکناس‌های قدیمی از چرخه خارج شوند.

در عین حال که سایر ابزارهای پولی و بانکی مانند دسته چک و یا دفاتر حسابداری بانک‌ها و آن‌چه که براساس ریال وجود دارد، از همان ابتدا در مسیر تغییر قرار گرفته و بر مبنای تومان خواهد شد، البته تمامی این موارد منوط به تصمیم مجلس در این رابطه خواهد بود و آن‌طور که بانک مرکزی گفته هرگونه تغییری در زمان خود اطلاع‌رسانی می‌شود.

پیشنهاد حذف دو صفر با تغییر واحد پولی

همچنین یک کارشناس اقتصادی با اشاره به مزایای تغییر واحد پولی از ریال به تومان، گفت: در کنار تغییر واحد پولی می‌توان یک صفر را از پول ملی حذف کرد به‌طوری که ۱۰ هزار ریال معادل ۱۰۰ تومان شود.

سید بهاء‌الدین‌حسینی‌هاشمی در گفت‌وگو با فارس، در خصوص تغییر واحد پولی به تومان، اظهارداشت: این تصمیم خوبی است زیرا اگر می‌خواستیم ۳ صفر یا ۴ صفر را حذف کنیم شرایط برای اجرای آن فراهم نبود.

وی افزود: حذف صفر‌‌ها نیازمند ثبات و تعادل در اقتصاد و عدم کسری بودجه است تا صفر‌‌ها پس از مدتی دوباره بازنگردد.

این کارشناس اقتصادی با بیان این‌که در گام اول امکان تغییر واحد پولی امکان‌پذیر است، گفت: با توجه به این‌که مردم دیگر ریال به‌کار نمی‌برند و حتی برخی صفر‌های تومان هم خوانده نمی‌شود، واحد پولی از ریال به تومان قابل تغییر است.

وی تصریح کرد: این کار موجب بهبود فهم معاملات و محاسبات می‌شود و ابهام‌های درج ارقام براساس ریال و تومان را از بین می‌برد.

حسینی هاشمی با اشاره به چالش‌های حذف ۳ یا ۴ صفر، گفت: اگر صفر‌ها برداشته می‌شد، نگرانی از گرد شدن قیمت‌ها به سمت بالا وجود داشت و باید قیمت ارقام و قیمت‌ها اصلاح و یک دوره‌گذار برای تغییر واحد پولی و محاسبه قیمت‌ها در نظر گرفته شود، اما با تغییر واحد پولی از ریال به تومان فقط یک صفر از جلوی واحد پولی و ارقامی که به ریال نوشته شده بود، برداشته می‌شود.

وی ادامه داد: حذف صفر‌‌ها در صورتی موفق خواهد بود که پیش‌بینی شود حداقل تا ۵ سال آینده صفر‌‌ها بازنمی‌گردند اما این پیش‌بینی وجود ندارد و قطعاً با حذف صفر‌ها، پس از چند سال دوباره باید صفر‌‌ها در کنار ارقام پولی درج شود.

این کارشناس اقتصادی اظهارداشت: هم‌اکنون اقتصادی داریم که در تعادل نیست و به شرایط رونق و به همراه تورم تک رقمی نرسیده است، به همین دلیل چنین اقدامی توجیه اقتصادی ندارد. برخی کشور‌ها مجبور شدند در شرایط تورمی بالا صفر‌‌ها را حذف کنند اما پس از مدتی چند صفر بازگشت.

به گفته وی بازگشت صفر‌‌ها نوعی سرخوردگی و احساس نااطمینانی را به وجود می‌آورد.

وی در ادامه حذف یک صفر دیگر از پول ملی همزمان با تغییر واحد پولی را پیشنهاد کرد و گفت: در کنار تغییر واحد پولی می‌توان یک صفر را از پول ملی حذف کرد. به عبارت دیگر علاوه بر حذف یک صفر با تغییر واحد پولی، یک صفر قابل حذف است که در این صورت ۱۰ هزار ریال معادل ۱۰۰ تومان، ۱۰۰۰ ریال معادل ۱۰ تومان و ۱۰۰ ریال یک تومان می‌شود.

 

وی اضافه‌کرد: با این کار هم واحد پولی تغییر کرده و هم با حذف یک صفر پول ملی با چالش‌های کم‌تر نسبت به حذف ۳ صفر و ۴ صفر، قابلیت اجرا دارد.