مردابی به نام فرسودگی وسایل نقلیه

مهدی قره‌داغلی – وسایل نقلیه از دیرباز تاکنون به یکی از ارکان مهم زندگی شهری و روستایی تبدیل شده، به‌طوری که هر ساله تقاضا برای داشتن خودرو یا دیگر وسایل‌نقلیه با افزایش چشمگیری مواجه است. اما در پس ‌این موضوع فقط تولید و واردات خودرو کافی نیست چرا که با گذشت زمان هر وسیله‌نقلیه موتوری […]

مهدی قره‌داغلی – وسایل نقلیه از دیرباز تاکنون به یکی از ارکان مهم زندگی شهری و روستایی تبدیل شده، به‌طوری که هر ساله تقاضا برای داشتن خودرو یا دیگر وسایل‌نقلیه با افزایش چشمگیری مواجه است. اما در پس ‌این موضوع فقط تولید و واردات خودرو کافی نیست چرا که با گذشت زمان هر وسیله‌نقلیه موتوری دچار استهلاک شده و استفاده از این نوع وسایل، علاوه بر خطرناک بودن برای مصرف‌کنندگان، خطرات دیگری را متوجه دیگر اقشار جامعه نیز می‌کند که فرسودگی وسایل نقلیه موضوعی است که طی چند سال اخیر گریبان کشور را گرفته و هر روز نیز به تعداد آن افزوده می‌شود. به ظاهر قرار نیست کسی به فکر این تهدید زیست‌محیطی باشد و در هر زمان فقط با وعده‌های خوش مسئولان طرف هستیم. ‌ای کاش که این وعده‌ها رنگ عمل به خود می‌گرفت و باعث نمی‌شد که امروزه شاهد میلیون‌ها دستگاه خودروی موتورسیکلت، کامیون و اتوبوس در سطح کشور باشیم و تمام این مسائل حاصل بی‌تدبیری‌های دستگاه‌های مختلف اجرای است که فقط در امر وعده دادن، استاد هستند و تمام این کم‌کاری‌ها را باید اقشار جامعه پس بدهند. به گزارش مناقصه‌مزایده، توکلی‌لاهیجانی؛ مدیرکل خودرویی وزارت صمت، در این خصوص گفت: ۳۸ میلیون خودروی فرسوده داریم که از این تعداد ۱۲ میلیون موتورسیکلت است و طبق بررسی‌های صورت گرفته، میزان آلایندگی یک موتورسیکلت کاربراتوری هشت برابر سایر وسایل‌نقلیه است. او گفت: حدود ۳۷ درصد از خودروهای کشور فرسوده وجود دارد و میزان آلاینده‌های کشور در بخش موتورسیکلت بسیار بیشتر است به‌طوری که‌ تا سال ۹۶ تنها موتورسیکلت‌های کاربراتوری تولید می‌شد و این موضوع برای ما یک تهدید است و باید از این تهدید به‌عنوان یک فرصت استفاده کنیم. توکلی‌لاهیجانی؛ بیان کرد: یک میلیون و ۳۴۰ هزار خودرو تولید شده و امسال میزان تولید ما افزایش خواهد یافت. وی گفت: پیش از این اسقاط خودرو تنها و خاص برای واردکنندگان خودرو بود و از زمانی که جلوی واردات گرفته شد میزان اسقاط خودرو هم کاهش یافت و با آزاد شدن واردات خودرو باید برنامه‌ریزی کنیم که گواهی صدور اسقاط افزایش نیابد چراکه در سال ۱۴۰۱ گواهی اسقاط از پنج میلیون تبدیل شد به ۲۰ میلیون و فشار به تولیدکننده و وارد‌کننده وارد شد. وی بیان کرد: برای تبدیل شدن تهدید به فرصت لایحه ساماندهی خودروهای فرسوده، اعلام کرده‌ایم زمانی که گواهی اسقاط صادر می‌شود ۱٫۵ درصد باید به صندوق اسقاط خودرو واریز شود. توکلی‌لاهیجانی؛ افزود: بسته تشویقی و تنبیهی برای خودرو‌های اقساطی گذاشته‌ایم و در این زمینه هم آیین‌نامه‌ای را طراحی کرده‌ایم که این آیین‌نامه دارای سه ویژگی است به‌طوری که قانونی طراحی کرده‌ایم که اجازه افزایش قیمت دیگر به خودروهای اسقاطی ندهیم و همین موضوع خود باعث می‌شود که دیگر صاحب خودرو فرسوده انگیزه‌ای برای نگهداری از خودرو نداشته باشد. او بیان کرد: در بسیاری از کشورهای خارجی در حوزه نوسازی خودرو زمانی که خودرویی فرسوده می‌شود اجازه افزایش قیمت ندارد اما در ایران برخی اوقات این موضوع برعکس است. او اظهار کرد: عمر خودروهای فرسوده در بخش سواری ۲۰ سال است و باید برنامه‌ای را در نظر گرفت که عوامل تشویقی به سمت نوسازی بروند. همچنین علیرضا احمدی‌فینی؛ رئیس ستاد مدیریت حمل‌ونقل و سوخت کشور، با اشاره به وضعیت ناوگان حمل‌ونقل عمومی برون‌شهری، اظهار داشت: ناوگان باری عمومی جاده‌ای کشور شامل ۴۱۱ هزار دستگاه با متوسط عمر ناوگان ۱۹٫۸۴ سال و تعداد ناوگان مسافری اتوبوس نیز ۱۴ هزار دستگاه با متوسط عمر ۱۴٫۴۷ سال، مینی‌بوس ۲۹ هزار دستگاه با متوسط عمر ۲۸٫۰۶ سال و سواری کرایه ۳۱ هزار دستگاه با متوسط عمر ۱۲٫۷ سال است. وی با اشاره به سن ناوگان باری و مسافری از نظر فرسودگی، با بیان اینکه اکنون ۱۱۰ هزار دستگاه کامیون فرسوده و ۲۰۰ هزار دستگاه نیز در سن مرز فرسودگی قرار دارند، افزود: همچنین در بخش مسافری پنج‌هزار و ۵۰۰ اتوبوس، ۲۱ هزار مینی بوس و شش‌هزار و ۸۰۰ دستگاه سواری کرایه فرسوده در ناوگان مسافری وجود دارد که به ترتیب ۱۱ هزار دستگاه اتوبوس، ۲۷ هزار مینی‌بوس و ۲۱ هزار سواری کرایه بین‌شهری نیز در سن مرز فرسودگی هستند. رئیس ستاد مدیریت حمل‌ونقل و سوخت کشور، تصریح‌ کرد: اکنون برنامه‌ای برای اعمال تغییرات در سهمیه‌بندی سوخت ناوگان حمل‌ونقل عمومی برون‌شهری در دستور کار دولت نیست. اکنون ۱۴ هزار دستگاه اتوبوس در ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای در حال ارائه خدمات است که نزدیک ‌به هفت‌هزار دستگاه اتوبوس فرسوده هستند. برای جبران کمبود ناوگان (تا به ۱۷ هزار و ۸۰۰ دستگاه برسد) پیش‌بینی شده تا سه‌هزار و ۵۰۰ دستگاه اتوبوس در قالب واردات بند «ص» تبصره ۷ قانون بودجه امسال انجام شود و بقیه در قالب مصوبه ۸۵ هزارتایی که مصوبه آن از سوی شورای اقتصاد صادر شده است، کارسازی شود. طبق آیین‌نامه ماده ۸ قانون هوای پاک، از ۴۱۱ هزار دستگاه کامیون و کشنده و ناوگان باری در بخش جاده‌ای کشور، بیش از ۲۰۰ هزار دستگاه آن فرسوده است. بررسی‌‌ها نشان می‌دهد که تسهیلات نوسازی ناوگان باری در بخش جاده‌ای نیازمند ۳۷ هزار میلیارد تومان سرمایه است که در عمل تأمین این میزان سرمایه مقدور نیست؛ بنابراین برنامه‌ریزی شده است تا مطابق برنامه‌ای پنج ساله دست‌کم نیمی از ناوگان فرسوده نوسازی شود. اما درخصوص روند اسقاط خودرو آمار‌ها چنگی به دل نمیزند. در همین راستا نیز، محمود مشهدی‌شریف؛ رئیس انجمن مراکز اسقاط و بازیافت خودروهای فرسوده، گفت: در پاییز امسال حدود ۲۰ هزار دستگاه خودروی فرسوده را اسقاط و از رده خارج کرده‌ایم. او گفت: طبق آمار در سال ۹۸، چیزی بالغ بر هفت هزار دستگاه، سال ۹۹، سیزده هزار، سال ۱۴۰۰، کمتر از ۳۰ هزار دستگاه، سال گذشته بیش از ۲۰ هزار دستگاه و امسال هم در چهارماهه ابتدای سال حدود ۳۹ هزار خودرو اسقاط شده است. مشهدی‌شریف؛ گفت: امسال روند افزایشی در اسقاط خودروی فرسوده داشتیم. بیشترین تعداد اسقاط در ماه شهریور با ۱۰ هزار دستگاه صورت گرفته است و اگر این روند رشد را ما در سه ماهه پاییز هم داشتیم، حدود ۳۵ الی ۴۰ هزار دستگاه خودرو در این سه ماه اسقاط می‌شد. رئیس انجمن مراکز اسقاط و بازیافت خودروهای فرسوده، گفت: قرار بود ۱۰۰ هزار دستگاه تا پایان سال اسقاط داشته باشیم اما روند رشد به خوبی پیش نرفت به علت آیین‌نامه از رده خارج کردن خودروهای فرسوده که مجلس دو ماه به دولت فرصت داده بود و این مدت زمان تعیین شده در اردیبهشت به پایان رسید این آیین‌نامه بعد گذشت هشت ماه تصویب شده، ولی هنوز ابلاغ نشده است. او گفت: این تأخیر هشت ماهه باعث می‌شود روند اسقاط کندتر شود، ما دو ماه فرصت داریم تا به عدد ۵۰ هزار اسقاط خودرو برسیم که غیرممکن است، ولی امیدواریم این عدد محقق شود.