نگاهی به مهم‌ترین راهکار رفع کمبود معلم در مدارس

دانشگاه فرهنگیان؛ کارخانه معلم‌سازی

  هانیه قنادزاده ـ کمبود معلم معضلی اساسی در نظام آموزش و پرورش کشورمان محسوب می‌شود؛ طبق آخرین آمارهای بین‌المللی که مربوط به سال ۲۰۱۷ است، ایران در شاخص نرخ تعداد معلم به دانش‌آموز در مقطع ابتدایی رتبه ۱۰۱ را در بین ۱۲۹ کشور دارد. که اصلاً آمار خوبی نیست. کمبود معلم که این روز‌ها […]

 

هانیه قنادزاده ـ کمبود معلم معضلی اساسی در نظام آموزش و پرورش کشورمان محسوب می‌شود؛ طبق آخرین آمارهای بین‌المللی که مربوط به سال ۲۰۱۷ است، ایران در شاخص نرخ تعداد معلم به دانش‌آموز در مقطع ابتدایی رتبه ۱۰۱ را در بین ۱۲۹ کشور دارد. که اصلاً آمار خوبی نیست. کمبود معلم که این روز‌ها یکی از مشکلات اصلی سیستم آموزش ایران شده است، نشان می‌دهد حدود ۲۳ هزار کلاس در کل کشور معلم ندارد! این مشکل از سال‌های گذشته گریبانگیر سیستم آموزشی بوده است که در سال‌های اخیر با افزایش جمعیت دانش‌آموزان در مقاطع مختلف با ترکیب با مسئله بازنشستگی معلمان و کاهش ورودی معلمان جدید به اوج رسیده است. طبق این اطلاعات در ایران به‌ازای هر معلم ۲۶٫۸ دانش‌آموز وجود دارد؛ استاندارد این عدد ۲۰ است. همچنین طبق آمار‌ها نزدیک به ۱۲۰ هزار نفر کمبود معلم وجود دارد و این در شرایطی است که هزاران معلم تحت استخدام آموزش و پرورش نیز چند صباحی است که درگیر اختاپوسی به نام نظام رتبه‌بندی معلمان هستند! نظامی که با رتبه‌بندی غیرکارشناسی صدای هزاران معلم را درآورده و حتی کار به جایی رسید که تا مدت‌ها برخی از معلمان قید حضور در سر کلاس درس را زده بودند!

علت کمبود معلم از نظر وزیر آموزش و پرورش

در همین رابطه، رضامراد صحرایی؛ وزیر آموزش و پرورش در پیامی ویدیویی به تشریح دلایل اصلی کمبود معلم در مدارس پرداخت و گفت: کمبود معلم به علت خروج معلم بیش از ورود آن به چرخه تعلیم و تربیت بوده است و بر این اساس، نیازمند برنامه‌ریزی یک دهه‌ای و بیشتر است. کمبود معلم یک‌دفعه ایجاد نشده است، ریشه این کمبود به سه بحث برمی‌گردد که نخستین آن دانشگاه فرهنگیان است. این دانشگاه با هدف اینکه به اندازه خروجی آموزش و پرورش از این دانشگاه، ورودی دریافت کنیم و نیاز معلم آموزش و پرورش را رفع کند، تأسیس شد، اما کسانی که اکنون ما را نقد می‌کنند، ظرفیت پذیرش ورودی این دانشگاه را به زیر چهار هزار نفر کاهش دادند. این کم‌توجهی به دانشگاه فرهنگیان تا زمانی که رهبر معظم انقلاب به این دانشگاه آمدند و دانشگاه را نجات دادند، یک ناترازی ایجاد کرد که اکنون ۷۹ هزار معلم کم است، اما اگر همان سالیانه ۲۵ تا ۳۵ هزار دانشجو معلم می‌گرفتیم، اکنون ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار معلم از دانشگاه فرهنگیان داشتیم. نکته بعدی هم هماهنگ شدن جذب و بازنشستگی معلم است، هر مقدار که از آموزش و پرورش خارج می‌شوند به همان اندازه هم باید وارد شوند. در سه سال از دولت گذشته جذب نیرو انجام نشد، اما بازنشستگی فراوانی داشتیم.

دانشگاه فرهنگیان؛ کارخانه معلم‌سازی

استفاده از ظرفیت دانشگاه فرهنگیان و رشته‌های تربیت معلم در دیگر دانشگاه‌ها یکی از مسیرهایی است که می‌تواند معلم‌های جدید را به کلاس‌های درس برساند. دانشگاه فرهنگیان از آغاز تشکیل در سال ۱۳۹۰ به‌طور میانگین سالانه ۲۰ تا ۳۰ هزار معلم تحویل وزارت آموزش و پرورش می‌دهد. مسیر دوم برای ورود معلمان جدید برگزاری آزمون‌های استخدامی بود. امسال قرار بود ۲۵ هزار معلم ابتدایی و ۲۲ هزار دبیر از این طریق وارد آموزش و پرورش شوند. اما چند علت باعث اختلال در این مسیر شد. اول اینکه نتایج این آزمون برای معلمان ابتدایی در ۳۱ شهریور یعنی دقیقاً شب بازگشایی مدارس و برای دبیران ۲۰ مهر مشخص شد. فرآیند ابلاغ به ناحیه و تعیین محل خدمت معلمان نیز چند روز زمان می‌برد. مسیر سوم جذب معلم استفاده از بازنشستگان، دعوت به کار نیرو‌های خریدخدمت و دوشیفته کردن معلمان قبلی بود. این مسیر هم امسال مطابق سال‌های پیش جلو نرفت. پایین بودن حقوق و دستمزد و پرداخت‌های نامنظم آن طی سال‌های گذشته باعث شده بود تا نیروهای بازنشسته تمایلی به بازگشت و معلمان تمایلی به اضافه کار نداشته باشند.