هزینه سنگین قطع اینترنت برای اقتصاد؛ ۹۲۰ میلیون دلار سهم ایران

گزارش جدیدی نشان می‌دهد که قطع اینترنت از سوی دولت‌‌ها در سال گذشته برای اقتصاد جهان بیش از ۹میلیارد دلار هزینه داشته است و بیش از یک‌دهم یا ۹۲۰ میلیون دلار آن سهم کشور ماست. براساس این گزارش بیش از ۲۵ کشور جهان در سال گذشته یک اختلال گسترده اینترنت را به دستور دولت خود تجربه کرده‌اند. به گزارش پیوست، تحقیقاتی از Top10VPN می‌گوید سال گذشته ۲۵ کشور بیش از ۱۹۶ مرتبه اینترنت خود را به دستور دولت دچار اختلال گسترده کردند. طبق این گزارش ایران در سالی که گذشت ۱۲ هزار ۶۲۴ ساعت محدودیت دسترسی به شبکه اجتماعی و ۵۱۶ ساعت قطع دسترسی به اینترنت را تجربه کرده که ۹۲۰٫۳ میلیارد دلار به اقتصاد کشور زیان وارد کرده است. براساس این آمار ایران پس از روسیه و اتیوپی بیشترین سهم را ضررهای ناشی از قطع دسترسی به اینترنت متحمل شده است. به گفته مؤلفان این گزارش: «قطع اینترنت دولتی معمولاً به صورت قطع کامل اینترنت یا قطع دسترسی به شبکه اجتماعی انجام می‌شود. یکی دیگر از ترفند‌های سانسور هم تضعیف عملکرد اینترنت است که براساس آن سرعت اینترنت به حدی محدود می‌شود که چیزی فراتر از ارتباطات متنی غیرممکن می‌شود و برای مثال نمی‌توان اعتراضات یا سوءاستفاده‌های حقوق بشری را به صورت زنده پخش کرد.» آمار این گزارش نشان می‌دهد که عراق در یک سال گذشته با ۶۶ قطعی اینترنت، که بیشتر آن‌ها را در هنگام امتحانات مدارس مشاهده کردیم، رکورد دار جهان از لحاظ تعداد بود و شهر منیپور هند نیز با یک قطعی پنج هزار ساعته رکورددار زمان است. همچنین بیشتر از نیمی از موارد قطعی اینترنت به سوءاستفاده حقوق بشری و عمدتا محدودیت‌های گردهمایی مربوط می‌شوند. مؤلفان می‌گویند: «این نوع از اختلال عمدی در واقع سانسور اینترنتی به سخت‌‌ترین شکل است. این قطعی‌های اینترنت نه تنها حقوق دیجیتال شهروندان را نقض می‌کنند، بلکه باعث آسیب به اقتصاد ملی می‌شوند.» هزینه قطعی اینترنت در این گزارش از طریق ابزاری به نام Cost، ساخته NGO نت‌بلاکس و براساس شاخص‌های بانک جهانی، اتحادیه بین‌المللی مخابرات، Eurostat و Us Census برآورد شده است. با توجه به این گزارش بیشتر تأثیر اقتصادی ناشی از قطعی را در روسیه مشاهده کردیم و هزینه قطع دسترسی شهروندان این کشور ۴٫۰۲ میلیارد دلار برآورد شده است. در رتبه دوم از لحاظ هزینه اتیوپی با ۱٫۵۹ میلیارد دلار قرار دارد و پس از آن هم ایران که ۹۲۰٫۳ میلیون دلار زیان را در سال گذشته متحمل شده است. این گزارش تصریح می‌کند: «ممنوعیت دسترسی به اینستاگرام، فیس‌بوک و اکس (توئیتر) اولین‌ بار در فوریه ۲۰۲۲ در روسیه آغاز و به سال ۲۰۲۳ نیز کشیده شد. اگرچه ما پس از فوریه ۲۰۲۳، یک سال پس از اعمال محدودیت‌ها، دیگر تأثیر آن‌ها را در محاسباتمان در نظر نگرفتیم، اما این قطعی همچنان با بیش از چهار میلیارد دلار هزینه تنها در سال ۲۰۲۳ گران‌‌ترین قطعی جهان است.» با این حال مجموع هزینه قطع اینترنت در سال ۲۰۲۳ به نسبت سال ۲۰۲۲ تا ۶۷ درصد کمتر شده است، اما رشد ۴۵ درصدی را به نسبت سال ۲۰۲۱ شاهد بودیم. طول این قطعی‌‌ها ۱۸ درصد بیشتر از سال ۲۰۲۲ و ۷۱٫۵ درصد هم بیشتر از سال ۲۰۲۱ بود. از لحاظ تفکیک پلتفرمی، اکس یا توئیتر سابق بیشتر از همه هدف محدودیت قرار گرفته و ۱۰ هزار و ۶۸۳ ساعت قطعی عمدی را تجربه کرده است، رقمی ۱۸ درصد بیشتر از اینستاگرام و ۲۶ درصد بیشتر از تیک‌تاک.

با این حال یکی از موارد مهم و غایب در این گزارش هزینه اقتصادی قطعی گسترده اینترنت در غزه است، منطقه‌ای که پس از آغاز درگیری بیش از شش مرتبه قطع گسترده اینترنت را تجربه کرده است. به گفته مؤلفان: «با اینکه این حوادث بسیار جدی و مخرب بودند، اما برآورد تأثیر اقتصادی آن‌ها به دلیل پیامد‌های گسترده درگیری تقریباً غیرممکن است.» با این حال داده‌های Access Now نشان می‌دهد که ترافیک اینترنت غزه در پی حمله مستقیم به زیرساخت ارتباطات شهری، محدودیت‌های برق و اختلالات فنی در خدمات ارتباطات، در اکتبر ۲۰۲۳ بیش از ۸۰ درصد کاهش یافته است.