ظرفیت‌های گردشگری محیط‌زیست ایلام

  استان ایلام با داشتن شرایط ویژه آب و هوایی و تنوع اقلیمی یکی از استان‌های غنی و متنوع از نظر حیات‌وحش در کشور است که دارای گونه‌های جانوری متنوع از قبیل کل و بز، قوچ و میش، آهو، گوزن زرد، پرندگان و خفاش است اما با وجود این غنای زیست‌محیطی در استان متأسفانه شاهد […]

 

استان ایلام با داشتن شرایط ویژه آب و هوایی و تنوع اقلیمی یکی از استان‌های غنی و متنوع از نظر حیات‌وحش در کشور است که دارای گونه‌های جانوری متنوع از قبیل کل و بز، قوچ و میش، آهو، گوزن زرد، پرندگان و خفاش است اما با وجود این غنای زیست‌محیطی در استان متأسفانه شاهد برخی بی‌مهری‌ها نسبت به این سرمایه ارزشمند هستیم که با شکارهای غیرمجاز افراد سودجو برخی از گونه‌های جانوری در مرز انقراض قرار گرفته‌اند.

به گزارش ایسنا، علی‌طاهر سارایی، معاون پایش و نظارت محیط‌زیست ایلام با اشاره به این‌که ۱۲ اسفندماه هر سال به‌ عنوان روز جهانی حیات‌وحش نام‌گذاری شده و امسال این روز در کشور ما با شعار «آینده حیات‌وحش در دستان ماست» برنامه‌های مختلفی برای حفظ گونه‌های زیستی در استان صورت می‌گیرد، اظهار کرد: حیات‌وحش هر کشور می‌تواند به‌ عنوان یکی از معیار‌ها و شاخص‌های ارزیابی اقتصادی آن کشور به‌ حساب آید و گونه‌های حیات‌وحش می‌توانند خدمات زیادی را برای یک منطقه فراهم کنند و آن‌‌ها نه‌ تنها به‌ عنوان غذا، سوخت، لباس و دارو مفیدند بلکه منابع بسیار حیاتی فعالیت‌های اقتصادی هستند و دارای ارزش‌های فرهنگی، احساسی، روحی و روانی‌اند.

سارایی با تأکید بر این‌که ظرفیت‌های گردشگری زیست‌محیطی ایلام مغفول مانده و بر اساس نیاز آیندگان باید محیط‌زیست و حیات‌وحش حفظ شود، افزود: استان ایلام نیز با داشتن شرایط ویژه آب و هوایی و تنوع اقلیمی یکی از استان‌های غنی و متنوع از نظر حیات‌وحش محسوب می‌شود و دارای ۴ منطقه حفاظت‌شده، کولک، مانشت و قلارنگ، کبیرکوه، دینارکوه، یک منطقه شکار ممنوع و تیراندازی ممنوع «بینا» و «بیچار» و دو اثر طبیعی ملی تنگه رازیانه و آثار طبیعی و ملی دهلران است که مساحت مناطق مذکور جمعاً ۱۴۸ هزار هکتار است.

ایلام تنها زیستگاه افعی دم عنکبوتی است

سارایی با اشاره به این‌که سالانه ۴ بار جمعیت حیات‌وحش استان سرشماری می‌شوند، ادامه داد: در بین پستانداران۳۷ گونه، در بین پرندگان ۱۹۴ گونه، سوسمار ۱۸ گونه، مار ۲۵ گونه، گربه‌سانان ۵ گونه، سگ‌سانان ۴ گونه، لاک‌پشت‌‌ها ۲ گونه و ماهی ۳۵ گونه در استان شناسایی و ثبت‌ شده‌اند.

معاون پایش و نظارت محیطزیست استان با بیان این‌که ایلام تنها زیستگاه «افعی دم عنکبوتی» در جهان است بیان کرد: از بین ۵ افعی موجود در استان افعی دم عنکبوتی با دم رتیل مانند، فیزیک ظاهری ویژه و فریبندگی شگفت‌انگیز، از میان همه مارهای شناخته‌شده جهان ساختاری عجیب برای شکار طعمه‌های خود دارد.

وی اضافه کرد: حرکت و رقص دم شگفت‌انگیز این افعی از دید پرندگان حشره‌خوار‌ها به شکل عنکبوتی بزرگ تداعی می‌شود که پرنده با حمله به این دم عنکبوت در حال حرکت به‌ قصد شکار آن، در چند لحظه کوتاه خود تبدیل به طعمه می‌شود.

سارایی خاطرنشان‌کرد: این افعی نخستین بار در جهان در سال ۱۹۶۸ از سوی خانم«استریتت» و در جاده مسیر ایلام -مهران مشاهده شد و با این وجود گونه جدیدی از خانواده افعی‌‌ها کشف شد.

معاون پایش و نظارت محیطزیست استان با تأکید بر این‌که استان ایلام با دارا بودن جاذبه‌های طبیعی گوناگون چشم‌اندازهای شگفت‌انگیز، تنوع در پوشش گیاهی و جانوری ظرفیت لازم برای تبدیل‌شدن به یکی از قطب‌های گردشگری زیست‌محیطی را دارد، خاطرنشان‌کرد: حفظ و صیانت از زیستگاه انواع جانداران و به‌ ویژه گونه‌های نادر و منحصربه‌فرد وظیفه‌ همه مردم است.

رودخانه «سیاه گاو» آبدانان تنها زیستگاه ماهی جویباری ایلامی است

در ادامه اکبر محمدزاده، رییس اداره نظارت بر امور حیات‌وحش استان نیز در این راستا اظهارکرد: طبق سرشماری‌های صورت گرفته ۴۳۰ رأس کل و بز، ۲۳۰ رأس قوچ و میش، ۹ رأس آهو، ۳۹ رأس گوزن زرد، ۶ هزار قطعه پرندگان آبزی و کنار آبزی، ۲۰ هزار قطعه خفاش در غار خفاش دهلران و ۱۵ هزار قطعه پرندگان خشکی زی در زیستگاه‌های استان شناسایی‌شده است.

وی با بیان این‌که گونه جدید ماهی جویباری ایلامی در استان کشف، توصیف و ثبت جهانی شده است، افزود: این ماهی در ایران جزو خانواده ماهی‌های جویباری و پس از توصیف به نام فارسی «ماهی جویباری ایلامی» نام‌گذاری شده و با توجه به مطالعات صورت گرفته به نظر می‌رسد رودخانه سیاه گاو شهرستان آبدانان تنها زیستگاه این‌گونه ارزشمند در استان ایلام و کشور است.

محمدزاده، بدن کشیده، محکم و قطور، دو بال دمی کوچک، ۷ا تا ۱۰ خط قهوه‌ای افقی منقطع نامنظم بر روی پهلوها، دو قطعه سیاه برجسته بر روی قسمت بال و پایین دم و همچنین یک‌ بر آمادگی متحرک در ناحیه شکمی و پشتی گوشه چشم در جنس نر را خصوصیات این ماهی نسبت به سایر گونه‌ها در ایران بیان کرد.

وی با تأکید بر این‌که با وجود تلاش‌های شبانه‌روزی محیط‌زیست استان اما متأسفانه سالانه تخلفاتی در حوزه شکار و صید صورت می‌گیرد، یادآور شد: بر اساس آمار در سال ۹۳ تعداد ۱۸۴ مورد تخلف شکار و صید غیرمجاز صورت گرفت که طی آن ۲۲۰ نفر متخلف دستگیر و به مراجع قضایی معرفی‌شده‌اند و مبلغ ۵۹۴۵۰۰۰۰۰ ریال به‌ عنوان ضرر و زیان وارده به حیات‌وحش از متخلفان اخذ و به نفع دولت واریز شده است.

محمدزاده خاطرنشان کرد: در سال جاری ۱۷۲ مورد تخلف شکار و صید داشته‌ایم و در این راستا ۲۲۸ نفر دستگیر و میزان ۷۱۶۹۵۰۰۰۰ ریال خسارت ضرر وارده اخذ از آنان اخذ شده است.

وی با اشاره به این‌که زنجیره غذایی و زاد و ولد جانوران حاصل میلیون‌‌ها سال تکامل در اقلیم جغرافیایی است، گفت: همه باید با آگاهی و اشراف از داشته‌های طبیعی خود حراست کنیم و امانت‌دار خوبی برای انتقال این سرمایه‌های ارزشمند به نسل‌های آینده باشیم.

رییس اداره نظارت بر امور حیات‌وحش استان با تأکید بر این‌که با توجه به فرا رسیدن سال جدید و رفتن مردم استان به دامن طبیعت از شهروندان خواست تیشه و تبر را زمین بگذارند و دوربین و عکس و توجه به ارزش‌های طبیعت و محیط‌زیست را انجام دهند تا شاهد محیط‌زیستی سالم با گونه‌های متنوع باشیم.

وی با بیان این‌که ضربه زدن به حیات‌وحش ضربه زدن به حیات انسان است، تصریح کرد: مردم ایام نوروز که به دامن طبیعت می‌روند با حیات‌وحش مهربان باشند.

تهدیدات حیات‌وحش ایلام

در ادامه سیدکامبین حسینی، کارشناس محیط‌‌زیست ایلام نیز در این نشست گفت: تخریب زیستگاه‌ها و مناطق، شکار بی‌رویه و خارج از قوانین، خشک‌سالی، کاهش منابع آبی و غذایی، بیماری‌های حیات‌وحش، تعارض حیات‌وحش با حیات اهلی، حضور دامداران در زیستگاه‌های حیات‌وحش، خشک شدن تالاب‌ها، رودخانه‌ها، چشمه‌های طبیعی، کمبود نیروی حفاظتی و اجرایی در مناطق، ضعف قوانین مربوط به محیط‌زیست و عدم تناسب جرم با مجازات مربوطه و کم‌رنگ بودن فرهنگ زیست‌محیطی در بین مردم از مهم‌ترین تهدیدات حیات‌وحش استان ایلام است.

وی با بیان این‌که نابودی برخی گونه‌ها، باعث افت کیفیت زندگی بشر و امنیت اقتصادی می‌شوند، افزود: جذب توریست و ارز‌آوری، ارزش‌های تفریحی و تفرجی برای بشر، ارزش‌های غذایی حیات‌وحش، ارزش‌های مطالعاتی و تحقیقاتی و درمانی و به‌ عنوان ذخایر ژنتیکی می‌توان از گونه‌های زیستی استفاده کرد.

حسینی خاطرنشان‌کرد: تنوع زیستی به‌ عنوان سلامت زیستی محیطی، حفظ تعادل اکوسیستم‌ها و شاخص سلامت محیط‌‌زیست و ده‌ها ارزش دیگر می‌توانند زندگی انسان را مستقیماً تحت تأثیر خود قرار دهد.

این کارشناس محیطزیست با بیان این‌که به‌ عنوان‌ مثال، حذف پلنگ باعث ازدیاد جمعیت گراز و تشی شده که ازدیاد خارج از حد این دو گونه منجر به صدمات بیش‌ از حد به کشاورزی خواهد شد، تصریح کرد: وجود کفتار ، شغال و‌ لاشخور به عنوان رفتگرهای طبیعت باعث ممانعت از انتشار بیماری‌ها در محیط می‌شود.

وی با تأکید بر این‌که آگاه‌سازی مردم از ارزش حیات‌وحش کلید اصلی حفظ گونه‌های جانوری است، تصریح‌کرد: مردم باید بدانند ارزش گونه‌های جانوری برای محیط‌زیست چقدر است و باید خیلی سفت‌وسخت از تخلفات نیز جلوگیری و با متخلفان برخورد پشیمان‌کننده کرد.

 

حسینی در پایان تأکید‌کرد: رسانه‌ها نقش بسیار تأثیرگذاری در ایجاد فرهنگ حفاظت از حیات‌وحش دارند و از توان رسانه برای تبیین فرهنگ حراست از محیط‌زیست به‌خوبی استفاده کرد.